19. üzyılda İzmir'de İtalyan Cemaati

İzmir, XIX. Yüzyılda önemli bir kent haline gelirken bunda Avrupa devletlerinin uzantısı olarak burada yaşayan Avrupa kökenli toplulukların da büyük rolü olmuştur. Avrupalılar, İzmir'e başlangıçta ticari beklentiler nedeniyle önem verdiler. Zamanla ise İzmir'de sosyal ve kültürel bakımından kendilerine özgü bir yaşam biçimi oluşturdular. İzmir'deki bu genel çizgi İtalyanlar için de geçerli olmuştur. Ceneviz ve Venedik kent devletleri döneminde ticari bakımdan önemli olan İzmir, 1860'da birliğini sağladıktan sonra da İtalya için Doğu'da önemi bir merkez olmak özelliğini artırarak sürdürmüştür. İzmir'in İtalya'ya sağladığı iktisadi ve siyasi avantajlara bu dönemde İtalya için önemli bir sorun olan göç bölgesi olma özelliği de eklenmiştir. İzmir'de yaşayan İtalyanlar, Avrupa kökenli bir toplum olmanın özelliklerini bünyelerinde barındırdıkları gibi, Avrupalı topluluklar içerisinde Türklerle en iyi uyumu sağlayan grup olmuşlardır.

Italians in İzmir in the 19th Century

As a city which Venetian and Genoese was considered commercially important, İzmir had been an important seaport for the Italians in the later centuries. In the 18th and 19th centuries there had been major Italian immigration from the Aegean Islands and Italy to İzmir. In the late 19th century, Italians with a population of 5-6 thousands were an important foreign community in İzmir. The political influences of Italians were not as much as those of English, French or Germans. However, Italian fine arts played an important role in the introducing European art and culture to Turks.

PDF

___

Akçura 1985 Gökhan Akçura, izmir Şehir Tiyatrosu, C. 1, Ankara.
Aksoy 1986 Yaşar Aksoy, Bir Kent, Bir İnsan, İzmir'in Son Yüzyılı, S.
Aksoy 1988 Yaşar Aksoy, Madam Ada'nın Kordalya Anıları, Karşıyaka ve Kafsinkaf Tarihi, İzmir.
And 1967 Metin And, "izmir'de İlk Tiyatrolar", Hayat Tarih Mecmuası, Yıl: 3, C.I, Sayı: 6.
And 1989 Metin And, Türkiye'de İtalyan Sahnesi İtalyan Sahnesinde Türkiye, İstanbul, Metis Yayını.
Anderson 1989 Sonia P. Anderson, An English Consul in Turkey, Paul Rycaut at Smyrna, 1667-1678, Clarendon Press, Oxford, 1989
Arna 2003 sibel arna,"iki şehrin levantenleri",Hürriyet pazar,13 Temmuz.
Atay 1978 Çınar Atay, Tarih İçinde İzmir, İzmir.
Ayda 1974 Adile Ayda, Etrüskler Türk Mü İdi?, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını.
Aydın Vilayeti Salnamesi 1312 İzmir, Vilayet Matbaası.
Aydın Vilayeti Salnamesi 1326 İzmir, Vilayet Matbaası.
Aydın Vilayetine Mahsus Salname 1307 İzmir, Matbaa-yı Latin.
Baltazzi 2001 Alex Baltazzi, "İzmir'de Eski İtalyanlar", La Voce, Nisan.
Baltazzi 2002 Alex Baltazzi "Bir İzmirli Arkeolog: Büyük Dedem Demostene Baltazzi", İzmir 5, (Şubat) 340-341.
Beyru 1992 Rauf Beyru, "Levantenler", Üç İzmir, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
Beyru 2000 Rauf Beyru, 19. Yüzyılda İzmir'de Yaşam, İstanbul, Literatür Yayıncılık.
Beyru 2005 Rauf Beyru, 19. Yüzyılda İzmir'de Sağlık Sorunları ve Yaşam, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını, İzmir.
Bonomelli 1895 Geremia Bonomelli, Un Autunno in Oriente, Milano, Tipografia Editrice.
Bora 1995 Siren Bora, İzmir Yahudileri Tarihi, 1908-1923, İstanbul, Gözlem Yayını.
Bosworth 1999 RJ. Bosworth, "İtalya ve Osmanlı İmparatorluğunun Sonu", Osmanlı İmparatorluğunun Sonu ve Büyük Güçler, Editör: Marian Kent, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Sami ve Hüsnü 1905 Cevat Sami - Hüseyin Hüsnü, İzmir 1905, Yayına Hazırlayan: Erkan Serçe, İzmir 2000.
Çağını Yakalayan Osmanlı! 1995 Yayına Hazırlayanlar: Ekmeleddin İhsanoğlu-Mustafa Kaçar, İstanbul.
Çelebi 2002 Mevlüt Çelebi, Millî Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
Ege 1976 Sahabettin Ege, "Eski İzmir'den Anılar", Demokrat İzmir, 18 Mart.
Goffmann 1995 Daniel Goffmann, İzmir ve Levanten Dünya (1550-1650), İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınlan.
Gürlek 1992 Harun Gürlek, "İzmir'deki Levantenler", Milliyet, 23-24 Mart.
Gürsoy 1993 Melih Gürsoy, Tarihi, Ekonomisi ve İnsanları İle Bizim İzmirimiz, İstanbul, Metis Yayıncılık.
Hopital Catholique Saint-Antoine Rapport Annuel 1901, Symirne, 1902.
Iacovella 1997 Angelo Iacovella, il Triangolo e la Mezzaluna, i Giovani Turchi e la Massoneria italiana, Istituto Italiano di Cultura di İstanbul.
İzmir Parrochia de SS. Rosario, 1904-1994 İzmir.
Karayaman 2005 Mehmet Karayaman, İzmir'de Sağlık (1920-1938), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
Kaygusuz 1955 Bezmi Nusret Kaygusuz, Bir Roman Gibi, İzmir. Kayın 2000 Emel Kayın, İzmir Oteller Tarihi, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını.
Kömürcüoğlu 1995 Çiğdem Kömürcüoğlu, "İzmir'deki Küçük İtalya", Tempo 24, (14 Haziran),
Kurt 1988 Sadık Kurt, İzmir Körfezinde Ulaşım (1884-1914), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve inkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Kurt 1996 Sadık Kurt, İzmir'de Kamu Hizmeti Gören Kuruluşlar (1850-1950), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
Kütükoğlu 1999 Mübahat S. Kütükoğlu, "İzmir Temettü Sayımları ve Yabancı Tebaa", Belleten LXII-238 (Aralık), 755-773.
Lorenza 1995/1996 Sonia Lorenza, Emigrazione e presenza italiani a Smirne nell'800, Universitâ degli Studi di Tomai "La sapienza", Facoltâ di Lettere di Filosofia, Tesi di laurea in storia del Risorgimento, anno acamedico.
Lusignano 1979 Livio Missir Reggio Mamachi di Lusignano, "La mia identitâ di italiano di Smirne, oggi", il Veltro, 2-4 Anno, XXIII, (Marzo-Agosto 1979), 445-452.
Lusignano (ty) Livio Missir Reggio Mamachi di Lusignano, Appunti Familiari, Euro Editor.
Moralı 2002 Bülent Morali, Punta 'dan Alsancak'a, İzmir.
Muslu 1996 Selma Muslu, 1929-40 yılları Arasında İzmir'de Sosyal Hayat, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
Özel Alsancak İtalyan İlkokulu Kurum Tarihçesi İzmir.
Pınar 1997 İlhan Pınar, Gezginlerin Gözüyle İzmir, XX. Yüzyıl, izmir, Akademi Kitabevi.
Pınar 2001 İlhan Pınar, Hacılar, Seyyahlar, Misyonerler ve İzmir, Yabancıların Gözüyle Osmanlı Döneminde İzmir, 1608- 1918, İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayını.
Rougon 1902 F. Rougon, Smyrne, Situation Commerciale et Economique, Paris-Nancy.
Santini 1969 Florio Santini, italiani nel mondo, emigrazione come libertâ, Massarosa, Edizione del Testimone.
Serçe 1996 Erkan Serçe, İzmir'de Kitapçılık, İzmir, Akademi Kitabevi.
İkonomos ve Cevdet 1932 F. Slaais, Bonavantür-İkonomos, Arapzade Cevdet, İzmir Hakkında Tetkikat, İzmir.
Smyrnelis 1994 Marie-Carmen Smyrnelis, "Gli italiani a Smirne nei secoli XVIII-XIX", Altre Italie, No: 12, (Luglio- Dicembre)
Willy Sperco, Les anciennes families italiennes de Turquie, İstanbul.
Bülent Şenocak, Levant'in Yıldızı İzmir, (2. Baskı), İzmir.
Nahide Şimşir, İzmir'in Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1730-1792), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
Şerafettin Turan, "II. Mahmud'un Reformlarında İtalyan Etkisi ve Katkısı", Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, (28-30 Haziran 1989), İstanbul, 113-125.
Şerafettin Turan, Türkiye-İtalya İlişkileri I, Selçuklular'dan Bizans'ın Sona Erişine, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını.
Sadiye Tutsak, İzmir'de Eğitim ve Eğitimciler (1850- 1950), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), izmir.
Türkiye 'nin Aynası İzmir, İzmir, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yayını..
Necmi Ülker, XVII. Ve XVIII. Yüzyıllarda İzmir Şehri Tarihi I, Akademi Kitabevi, İzmir.
Gülfem Varlık, "Pamuk Almaya Gelmişlerdi, Kalıp Başkan Oldular", Milliyet Business Ege, 7 Mart, 8-9.
Şerife Yorulmaz, 19. Yüzyılın İkinci Yarısında, İzmir Basınında Levantenler, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 1988.
IV- Sözlü Kaynaklar
Alex Baltazzi, (8 Mart 2002)
Enrico Vallo (7 Mart 2002)
Felice Cappadonna (13 Mart 2002)
Silvio Sponza (9 Şubat 2002)
Ugo Ingrid Braggiotti (15 Nisan 2002)