FİLİSTİN UZLAŞTIRMA KOMİSYONU VE TÜRKİYE

Filistin Uzlaştırma Komisyonu, BM çatısı altında Filistin meselesini çözmek amacıyla gerçekleştirilen en önemli girişimlerden biridir. Komisyon 1948’de güçlü bir şekilde çözüm çalışmalarına girişmiş, ancak 1952’ye kadar devam eden aktif girişimlerinden bir sonuç alamayınca, Filistin meselesine çözüm üretmek konusunda yetersiz olduğunu açıklayarak 1960’lı yılların ilk yarısında sessiz bir şekilde sona ermiştir. Bu çalışmada komisyonun çalışmaları, Türkiye’nin Batılı ülkeler ile birlikte çalıştığı komisyon içindeki rolü ve faaliyetlerinin Türk dış politikası açısından önemi incelenmiş ve komisyonun başarısız olmasının nedenleri irdelenmiştir. Cite this article as: Baş, Arda, “Filistin Uzlaştırma Komisyonu ve Türkiye”, Turk J Hist sayı 69 (2019), s.135-168.

Anahtar Kelimeler:

Filistin Meselesi, Türk Dış Politikası, Orta Doğu, Birleşmiş Milletler

PALESTINE CONCILIATION COMMISSION AND TURKEY

Palestine Conciliation Commission was one of the most important initiatives under United Nations to resolve the conflict over Palestine. Embarking on an enormous effort to develop a solution in 1948 and being unable to obtain a favourable result in spite of its active endeavour until 1952, the Commission officially declared its inability to successfully carry out its missions and was abolished in the first half of the 1960s. This study aims to describe the works of the Commission, the importance of the role and activities of Turkey in the Commission together with other western countries for Turkish foreign policy, and the reasons for the Commission’s failure.Cite this article as: Baş, Arda, “Filistin Uzlaştırma Komisyonu ve Türkiye”, Turk J Hist sayı 69 (2019), s.135-168.

Keywords:

The Palestine Question, Turkish Foreign Policy, Middle East, The United Nations,

PDF

___

Arşiv Belgeleri BCA (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi), Fon Kodu: 030-18-01-02, NA (The National Archives), FO (Foreign Office), Gazeteler Ayın Tarihi Cumhuriyet Milliyet New York Times The Manchester Guardian The New York Times The Palestine Post The Scotsman The Times of India The Washington Post Ulus Yeni Gazete
Kitap ve Makaleler Apter, Lauren Elise, Disorderly Decolonization: the White Paper of 1939 and the End of British Rule in Palestine, The University of Texas at Austin, Doctor of Philosophy, Agust 2008. Aras, Tevfik Rüştü, Gazete Yazıları 1946-1947, yay. haz. Melih Tınal, Büke Kitapları, İstanbul 2004. Arı, Tayyar, Geçmişten Günümüze Orta Doğu Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Alfa Yayıncılık, İstanbul 2004. Armaoğlu, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap İsrail Savaşları 1948-1988,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1989. Ataöv, Türkkaya, “The Palestine Question and Turkey”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Vol. 34, 1979. Baran, Dani Danış, Türkiye-İsrail İlişkileri: İç Politik Etkilerin Dış Politikaya Yansımaları, 1948-1999, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015. Ben-Dror, Elad, Ralph Bunche and the Arab-Israeli Conflict Mediation and the UN, 1947-1949, Translated by Diana File and Lenn Schramm, Routledge, London-New York 2015. Clark, William Hartley, The Unted Nations Peace Missions in Palestine, New York University Doctor of Philosophy, New York 1960. Demirkollu, Ceyhun, 1948-1983 Dönemi Türkiye-İsrail Siyasi İlişkileri, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Manisa 2016. Dursunoğlu, Alptekin, Stratejik İttifak Türkiye-İsrail İlişkilerinin Öyküsü, Anka Yayınları, İstanbul 2000. Düzgün, Mücahit, Türk Kamuoyunda İsrail 1948-1973, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2006. Gürün, Kamuran, Dış İlişkiler ve Türk Politikası (1939’dan Günümüze Kadar), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1983. Hurewitz, J. C., “The United Nations Conciliation Commission for Palestine: Establishment and Definition of Functions”, International Organization, Vol. 7, No. 4, Nov. 1953. Khouri, Fred J., The Arab-Israeli Dilemma, Syracuse University Press, New York 1985. Kürkçüoğlu, Ömer, Türkiye’nin Arap Ortadoğu’suna Karşı Politikası 1945-1970, Sevinç Matbaası, Ankara 1972. Liel, Aiel–Can Yirik, Türkiye-İsrail İlişkileri, İstanbul Kültür Üniversitesi, Global Political Trends Center, İstanbul 2010. Medzini, Meron, Golda Meir A Political Biography, Yediot Ahòaronot: Sifrei Hemed, Tel-Aviv 2008. Nachmani, Amicam Israel, Turkey and Greece - Uneasy Relations in the East Mediterranean, Taylor & Francis e-Library, Londra 2005. Öke, Mim Kemal, Siyonizm’den Uygarlıklar Çatışmasına Filistin Sorunu, Ufuk Kitapları, İstanbul 2002. Özcan, Gencer, Türkiye İsrail İlişkilerinde Dönüşüm: “Güvenliğin Ötesi”, TESEV Yayınları, İstanbul 2005. Öztürk, Recep, Batı Faktörünün Etkisinde Türkiye-İsrail İlişkilerinin Politikası, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2004. Rempel, Terry M., “The United Nations Conciliation Commission for Palestine, Protection, and a Durable Solution for Palestinian Refugees”, BADIL, Issue No. 5, June 2000. Süer, Berna –Ayşe Ömür Atmaca, Arap-İsrail Uyuşmazlığı, ODTÜ Yayıncılık, Ankara 2010. The Yearbook of the United Nations 1947-1948, Department of Public Information Lake Success New York 1949. Toker, Metin, DP’nin Altın Yılları (1950-1954), Bilgi Yayınevi, İstanbul 1991. Touval, Saadia, The Peace Brokers Mediators in the Arab-İsraeli Conflict 1948-1979, Princeton Universtiy Press, Princeton 1982. Türk Dış Politikası, cilt 1, ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul 2012. United Nations General Progress Report and Supplementary Report of the United Nations Conciliation Commission for Palestine, Covering the period from 11 December 1949 to 23 October 1950, General Assembly Offial Records: Fifth Sesion Supplement, New York, 1951. A/1367/Rev.1 of 23 October 1950. United Nations General Progress Report and Supplementary Report of the United Nations Conciliation Commission for Palestine, Covering the period from 11 December 1949 to 23 October 1950, General Assembly Offial Records: Fifth Sesion Supplement, New York, 1951. A/1367/Rev.1 of 23 October 1950.
İnternet Kaynakları 194 (III). Palestine -- Progress Report of the United Nations Mediator, A/RES/194 (III), 11 December 1948, https://unispal.un.org/DPA/DPR/unispal.nsf. (Erişim Tarihi: 1 Aralık 2018) https://www.un.org/unispal/document/bblocked-accounts-of-arab-refugees-unccp-355th-meeting-new-york-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018) https://www.un.org/unispal/document/blocked-accounts-status-of-misc-banking-items-identification-and-valuation-of-arab-property-in-israel-14th-progress-report-unccp-324th-meeting-new-york-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018) https://www.un.org/unispal/document/discussion-with-israel-rep-rafaelre-on-aide-memoire-re-unblocking-accounts-unccp-285th-meeting-new-york-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018), https://www.un.org/unispal/document/discussion-w-israel-rep-re-blocked-accounts-letter-to-the-u-k-delegation-re-barclay-s-bank-s-blocked-accounts-unccp-290th-meeting-new-york-summary-record/, (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018). https://www.un.org/unispal/document/expression-of-appreciation-for-messrs-azcarate-andersen-of-the-refugee-offic-implementation-of-ga-resolution-512-vi-of-26-january-unccp-277th-meeting-new-york-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018) https://www.un.org/unispal/document/identification-of-arab-owned-property-in-israel-release-and-tarnsfer-of-banking-funds-lebanese-property-claims-unccp-334th-meeting-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018) https://www.un.org/unispal/document/sixteenth-progress-report-blocked-accounts-safe-deposits-valuables-lebanese-property-claims-unccp-335th-meeting-new-york-summary-record/ (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2018)