11954

Alkestis ve Deli Dumrul

Bu çalışmada, İ.Ö. 5. yüzyıl yazarlarından Euripides' in Alkestis adlı tragedyası ile İ.S. 14. yüzyılda yazıya geçirilmiş Eski Türk destanı Dede Korkut'un Deli Dumrul'u arasındaki benzerlik ve farklılıklar ele alınmıştır. Benzerlik aynı motifterin kullanılışına, farklılık ise söz konusu motifterin toplumsal yapıya göre ayrı anlamlar yüklenmesine dayanmaktadır. Ana temadaki benzerlik kocalarının yaşaması için kadınların kendi istekleriyle onların yerine ölmeyi kabullenmeleridir. En belirgin farklılık ise, aynı motifterin işlenişinde Euripides'in kadının fedakarlığını ağırlık merkezi yapması, Dede Korkut'un erkeğin dövüşlerini ön plana almasıdır. Eski Yunan toplumunda kadının konumunun kötülüğüne karşın Euripides'in eseri kadının adını taşır. Eski Türk toplumunda kadının konumu erkekle hemen hemen aynı olmasına rağmen, Dede Korkut'ta kadın adsız bırakılarak esere erkeğin adı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Alkestis, Deli Dumrul, Tarih

The present study compares and contrasts Alcestis, a tragedy written byEuripides in the 5th century B.C. and Deli Dumrul, an ancient Turkish epicexpressed in writing in the l4th AD. of Dede Korkut. The similar aspects of thetwo works considereddifference between them lies in the different meaning given in accordance withstructure of society in which the motifs were established. The main theme inboth works is the extreme devotion of women for the survival of their husbands.The handling of the same motifs is the most conspicuousAlcestis and Deli Dumru . Euripides makes the self-sacrifice of his heroine hisstandpoint whereas Dede Korkut considers the fights fought by his hero to be ofutmost importance. Alcestis by Euripides has been titled after the heroine in a 'social environment where the status of woman is low. Dede Korkut'shas been nameless because the epic has been titled after the hero although the work is the product of a period in which men and women were considered to be socially equal.

PDF

___

Binyazar, Adnan. Dede Korkut. İstanbul: Yapı Kredi yayınları,1996 Cook, Arthur
Bemard. Zeus: A Study in Andent Religion, c. II, Cambridge: Cambridge University Press, 1925
Çelgin, GülerEski Yunan Edebiyatı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1990
Erginer, Gürbüz. Kurban: Kurbanın Kökenleri ve Anadolu'da Kanlı Kurban Ritüelleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,1997
Euripides. Alkestis. (çev.A.H.Tanpınar) İstanbul:Milli Eğitim Basımevi, 1964
Famell, Lewis Richard. The Cults of the Greek States, c. IV, Oxford: Clerandon Press, 1907
Gökyay, Orhan Şaik. Dede Korkut. İstanbul: Arkadaş Basımevi,1938
Grimal, Pierre. Mitoloji Sözlüğü: Yunan ve Roma,(çev. S.Tamgüç), İstanbul: Sosyal Yayınları, 1997
Hizarcı, Suat (Cevdet Kudret). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Varlık Yayınları, Homeros. İlyada. (çev. A. Erhat- A. Kadir) İstanbul: Remzi Kitabevi,1984 İnan, Abdülkadir.
Tarihte ve Bugün Şamanizm: Materyaller ve Araştırmaltır. Ankara:Türk Tarih Kurumu yayınları, 2000
Köprülü, Fuat. Türk Edebiyatı Tarihi İstanbul: Milli Matbaa,1926 ManseL, Arif Müfit
Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk tarih Kurumu Basımevi, 1988 Roux, Jean-Paul. Türklerin
Kazancıgi}), İstanbul:İşaret Yayınları,1998 ve Moğolların Eski Dini (çev. Prof. Dr. A.
Saydam, M. Bilgin., Deli Dumrul'un Bilinci. İstanbul: Metis Yayınları, 1997 Thomson, George. Aiskhylos ve Atina (çev. M. H. Doğan). İstanbul: Payel Yayınları, 1990 Von Diez
Heinrich Fredrich, Denkwürdigkeiten von Asien, c.I. Berlin und Halle, 1815
Von Diez, Henrich Frederich. Der neuentdeckte oughzische Cyklop, c. II. Berlin und Halle, 1815