Üst-Orta Gelir Grubu Ülkelere Ait Temel Sağlık Göstergelerinin Panel Veri Analiz Yöntemini Kullanarak Politik Ekonomik Açıdan İncelenmesi

Ekonomi ile çok sıkı bir ilişki içerisinde olan sağlık göstergeleri toplum için çok önem arz etmektedir. Sağlık göstergeleri üzerinde etkisi olan faktörlerin ve etki derecelerinin belirlenmesi oldukça önem arz etmektedir. Bu doğrultuda bu çalışmada politik ekonomik göstergelerinin temel sağlık göstergeleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Orta-üst gelir grubunda yer alan 42 ülke araştırmaya dâhil edilmiştir. Değişkenlerin veri türü yıllık olup 2000-2019 dönemlerini kapsamaktadır. Bütün modellerin otokorelasyon, çoklu doğrusal bağlantı sorunu, değişen varyans sorunu ve yatay kesit bağımlılıkları incelenmiştir. Her bir modelin kendine özgü temel varsayım problemleri tespit edilmiş ve ilgili robust düzeltme tahmincileri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda başta Gini katsayısı olmak üzere bir ülkedeki gelir düzeyinin, politik istikrarın, hesap verilebilirlik düzeyinin ve kamusal harcamaların temel sağlık göstergeleri üzerinde önemli bir etkisinin olduğu görülmüştür. Ekonomik değişkenlerde artışın gerçekleşmesi sağlık göstergelerine olumlu yansımaktadır. Ancak gelir dağılımdaki bir birimlik bozulma sağlık göstergelerinde daha fazla bozulmalara neden olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Temel Sağlık Göstergeleri, , Politik Ekonomi, Gelişmekte Olan Ülkeler, Panel Veri Analizi

Political Economic Investigation of the Basic Health Indicators of Upper-Middle Income Countries Using the Panel Data Analysis Method

Health indicators, which are in a very close relationship with the economy, are very important for the society. It is very important to determine the factors that have an impact on health indicators and their degree of influence. In this direction, the effect of political-economic indicators on basic health indicators is investigated in the study. 42 countries in the middle-upper income group are included in the study. The data type of the variables is annual and covers the 2000-2019 periods. Autocorrelation, multiple linear connection problem, variance problem and cross-section dependencies of all models are examined. The econometric findings of the models are obtained as a result of the robust correction tests. As a result of the study, it is that the income level, political stability, accountability level and public expenditures in a country, especially an index value, have significant effects on basic health indicators. The increase in economic variables has positive effect on health indicators. However, one unit of deterioration in income distribution is seen to cause further deterioration in health indicators.

Keywords:

Basic Health Indıcators, Political Economy, Developing Countries, Panel Data,

PDF

___

Açıkgöz, E., Uygurtürk, H. ve Korkmaz, T. (2015). Analysis of factor affecting growth of pension mutual funds in Turkey, International Journal of Economics and Financial Issues. 5(2), 427-433.
Anand, S. ve Ravallion, M. (1993). Human development in poor countries: on the role of public services. Journal of Economics Perspectives, 7(1), 135-150.
Ang, J. (2010). The determinants of health care expenditure in Australia. Applied Economics Letters, 17(7), 639.644.
Arun, J.V. ve Kumar, D. (2016). Public health expenditure of BRICS countries-an empirical analysis. Int. J. Med. Sci. Public Health, 5(11), 2212-2216.
Balcı, İ.B. ve Alyu, E. (2018). Yoksulluk ve gelir dağılımı eşitsizliği: OECD ve AB ülkeleri panel veri analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 9887-996.
Baltagi, B.H. (2013). Econometric analysis of panel data. Chichester: John Wiley & Sons.
Baltagi, B.H. ve Moscone, F. (2010). Health care expenditure and ıncome in the OECD reconsidered: evidence from panel data. IZA Discussion Paper, 48(51), 1-22.
Bedir, S. (2016). Healthcare expenditure and economic growth in developing countries. Advances in Economics and Business, 4(2), 76-86.
Berger, M.C. ve Messer, J. (2002). Public financing of health expenditures, Insurance, and Health Outcomes. Applied Economics, 34(17), 2105-2113.
Bloom, D.E., Canning, D. ve Sevilla, J. (2001). The effect of health on economic growth: theory and evidence. NBER Working Paper, 8(8), 1-26.
Brempong, K.G. ve Wilson, M. (2004). Health human capital and economic growth in Sub-Saharan African and OECD countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 1(44), 296-320.
Brooks, C. (2008). Introductory econometrics for finance. New York: Cambridge University Press.
Çalışkan, Ş. (2010). Türkiye’de gelir eşitsizliği ve yoksulluk. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 5(9), 89-132.
Çevik, S. (2013). Kamu sağlık harcamalarının sağlık sonuçları üzerindeki etkisi: ülkelerin gelir seviyelerine göre bir karşılaştırma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48(2), 113-133.
Dev Bhatta, S. ve Sharma, S.K. (2006). The determinants and consequences of chronic and transient poverty in Nepal. Chronic Poverty Research Centre Working Paper, 2(6), 2-9.
Dhoro, N., Chidoko, C., Sakuhuni, R.C. ve Gwaindepi, C. (2011). Economic determinants of public health care expenditure in Zimbabwe. International Journal of Economic Research, 2(6), 13-25.
Dormont, B., Martins, J.O., Pelgrin, F. ve Suhrcke M. (2008). Health expenditures, Longevityand Growth, IX European Conference of the Fondazione Rodolfo Debenedetti on Health, Longevity and Productivity, Limone Sul Garda, 26 May, 2007.
Dreger, C. ve Reimers, H. (2005). Health care expenditures in OECD countries: a panel unit root and cointegration analysis. IZA Discussion Paper, 14(69), 1-20.
El Farouk, A., Banjor, F., Karar, H. ve Elamin, F. (2016). Determinants of public healthcare expenditure in Saudi Arabia. European Journal of Pharmaceutical and Medical Research, 3(12), 85-93.
Erdil, E. ve Yetkiner, I.H. (2004). A panel data approach for income- health causality. The Economics of Health Reforms, 38(1), 701-724.
Erkal, G., Akıncı, M. ve Yılmaz, Ö. (2015). Yoksulluk, gelir eşitsizliği ve ekonomik büyüme ilişkisi: seçilmiş doğu Avrupa ve Latin Amerika ülkeleri için ampirik bir analiz. TİSK Akademi, 10(19), 66-87.
Furuoka, F., Yee, B., Lim, F., Kok, E., Hooque, M.Z. ve Munir, Q. (2011). What are the determinants of health care expenditure? Empirical results fom Asian countries. Sunway Academic Journal, 5(3), 12-25.
Grupta, S., Hammond, B. ve Swanson, E. (2000). Setting the seven development goals, OECD Observer. Erişim adresi: https://oecdobserver.org/news/archivestory.php/aid/359/Setting_the_seven_development_goals.html, (13.12.2019).
Günaydın, D. (2011). Sağlık hizmetlerinde küresel reform yaklaşımları. Sosyal Siyaset Konferansları, 60(1), 323-365.
Huber, M. ve Orosz, E. (2003). Health expenditure trends in OECD countries, 1990-2001. Health Care Financing Review, 25(1), 1-2.
Kar, M. ve Ağır, H. (2003). Türkiye’de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme: nedensellik testi (Neo-Klasik Büyüme Teorisi), 2.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Kocaeli Üniversitesi, 325-334.
Kenworthy, L. (1999). Do social-welfare policies reduce poverty? A cross-national assessment. Social Forces, 77(3), 1119-1139.
Keskin, A. (2011). Ekonomik kalkınmada beşeri sermayenin rolü ve Türkiye. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(4), 125-153.
Kıymaz, H., Akbulut, Y. ve Demir, A. (2006). Tests of stationarity and cointegration of health care expenditure and gross domestic product: an application to Turkey. The European Journal of Health Economics, 7(4), 285-289.
Kim, H. (2000). Anti‐poverty effectiveness of taxes and ıncome transfers in welfare states. International Social Security Review, 53(4), 105-129.
Koivusalo, M. (2009). The shaping of global health policy. L. Panitch, ve C. Leys (Ed.), Morbid symptoms: health under capitalism içinde (13-29), 1. Edition, Londra: Merlin Press.
Kouassi, E., Akinkugbe, O., Kutlo, N.O. ve Brou, J.M. (2018). Health expenditure and growth dynamics in the SADC region: evidence from non-stationary panel data with cross section dependence and unobserved heterogeneity. International Journal of Health Economics and Management, 18(1), 47-66.
Lu, Z. ve Zhu, H. (2014). Health care expenditure and GDP in African countries: evidence from semiparametric estimation with panel data. Scientific World Journal, 3(5), 1-14.
Mehrara, M. ve Musai, M. (2011). Granger causality between health and economic growth in oil exporting countries. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1(8), 103-108.
Moscone, F. ve Tosetti, E. (2010). Health expenditure and income in the United States. Health Economics, 19(12), 1385–1403.
Nord, E. (2002). Measures of goal attainment and performance in the world health report 2000: a brief, critical consumer guide. Health Policy, 59(1), 183-191.
Okidi, J. ve McKay, A. (2003). Poverty dynamics in Uganda: 1992 to 2000. CPRC Working Paper, 2(7), 1-17.
Pradhan, R.P. (2011). Effects of health spending on economic growth: a time series approach. Decision, 38(2), 68-83.
Reinhart, V.R. (1999). Death and taxes: their implications for endogenous growth. Economics Letters, 6(2), 339-345.
Rodriguez, A.F. ve Neives, V.M. (2018). Health care expenditures and GDP in Latin American and OECD countries: a comparison using a panel cointegration approach. International Journal of Health Economics and management, 2(1), 1-39.
Saltman, R.B. ve Figüeras, J. (1998). Avrupa sağlık reformu: mevcut stratejilerin analizi, Ankara: Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü.
Self, S. ve Grabowski, R. (2003). How efective is public health expenditure in improving overall health? A cross-country analysis. Applied Economics, 35(7), 835-835.
Selim, S., Uysal, D. ve Eryiğit, P. (2014). Türkiye’de sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ekonometrik analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24.
Sülkü, S.N. ve Caner, A. (2011). Health care expenditures and gross domestic product: The Turkish case. The European Journal of Health Economics: HEPAC, 12(1), 29-38.
Taban, S. (2006). Türkiye’de sağlık ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Sosyo Ekonomi Dergisi, 2(1), 31-46.
Tang, F.C. (2011). Multivariate granger causality and the dynamic relationship between health care spending, income and relative price of health care in Malaysia. Hitotsubashi Journal of Economics, 5(2), 199-214.
Taşkaya, S. ve Demirkıran, M. (2016). Enflasyon, gelir ve sağlık harcaması arasındaki nedensellik ilişkisi, TAF Preventive Medicine Bulletin. 15(2), 127-131.
Topallı, N. (2016). G20 Ülkelerinde ihracat, beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel nedensellik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(29), 193-206.
Tüylüoğlu, Ş. ve Tekin, M. (2009). Gelir düzeyi ve sağlık harcamalarının beklenen yaşam süresi ve bebek ölüm oranı üzerindeki etkileri. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(1), 1-31.
Ün, T. (2015). STATA ile panel veri analizi. S. Güriş (Ed.), STATA ile Panel Veri Modelleri, İstanbul: Der Yayınları.
Wang, K. (2011). Health care expenditure and economic growth: Quantile panel–type analysis. Economic Modelling, 28(1), 1536–1549.
WHO. (2004). Health care systems in transition hit summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.
WHO. (2008). World health report 200. Switzerland: Primary Health Care Now More Than Ever.
Woolhandler, S., Campbell, T. ve David, U. (2003). Costs of health care administration in the united states and Canada. New England Journal of Medicine, 349(8), 768–775.
Wynand, P.M.M. (1996). Market oriented health care reform: trends and future option. Soc. Sci, Bird, 43(5), 665-666.
Xu, K., Evans, D.B., Kawabata, K., Zeramdini, R. ve Klavus, J. (2003). Household catastrophic health expenditure: A aulticountry analysis. Lancet, 36(2), 111-117.
Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD ülkelerinde sağlık ve ekonomik büyüme ilişkisinin ekonometrik bir incelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 27-47.
Zweifel, P., Breyer, F. ve Kıfmann, M. (2000). Health economics. Germany: Springer Science Business.