ÜCRETLERİN KAYNAKTA VERGİLENDİRİLMESİ: FARKLI VERGİ SİSTEMİ UYGULAYAN OECD ÜLKELERİNE İLİŞKİN BİR İNCELEME

Ücret gelirleri, OECD ülkelerinde gelir vergisi kapsamında ve genellikle kaynakta kesinti yöntemiyle vergilendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı; farklı gelir vergisi sistemlerinde kaynakta vergilendirilen ücretlilerin gerçek usulün imkânlarından ne ölçüde yararlandırıldığını tespit etmek ve Türkiye için çözüm önerileri getirmektir. Bu kapsamda çalışmada OECD ülkelerinin ücretlerin vergilendirilmesinde kullandıkları yöntemler araştırılmıştır. Ayrıca ücretlerin kaynakta vergilendirilmesine etkisini tespit etmek amacıyla; kapsamlı, ikili, yarı ikili ve düz oranlı gelir vergisi sistemlerini uygulayan OECD ülke örnekleri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, gelir vergisi sistemlerindeki farklılıkların kaynakta kesinti yöntemine doğrudan etkisinin olmadığı, incelenen ülkelerde vergiye şahsilik özelliği kazandıran vergi kolaylıkları ile sosyal içerikli transferlerin çalışanların net ücretlerini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Türkiye’de ise ücretlerin çoğunlukla kaynakta vergilendirilmesi gelir vergisinin sübjektif niteliklerini kısmen kaybetmesine neden olmakta ve ücretliler için gerçek usulde vergilendirme şekli nitelik taşımaktadır. Bu nedenle diğer bazı ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de, ücretlerin vergilendirilmesinde beyanname yöntemi gibi gelir vergisini güçlendiren vergilendirme tekniklerinin kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gelir Vergisi, Ücretlerin Vergilendirilmesi, Kaynakta Kesinti Yöntemi, OECD Ülkeleri

TAXATION OF WAGES AT WITHHOLDING METHOD: AN ANALYSIS ON OECD COUNTRIES APPLIED TO DIFFERENT TAX SYSTEMS

In OECD countries, wage revenues are taxed with income tax and generally through the withholding method. The purpose of this study is to determine the extent to which the benefits of real taxation procedure are reaped in taxing wages by the withholding method in different income tax systems and to propose solutions for Turkey. For this reason, the methods used in taxation of wages in OECD countries have been investigated. In addition, OECD countries that have implemented comprehensive, dual, semi-dual and flat tax systems have been analyzed so as to determine the effect of the withholding method on the taxation of wages. The findings reveal that the differences in the income tax systems do not have a direct effect on the withholding tax of wages, and the tax incentives and the social transfers in these OECD countries affect the employees' real wages positively. The taxation of wages in the source causes the partial loss of the subjective qualities of the income tax in Turkey. As a result, the real tax procedure is superficial for wage earners. Therefore, it is proposed to use taxation techniques that strengthen the income tax such as declaration in Turkey as it is in some other countries.

Keywords:

Income Tax, Taxation of Wages, Withholding Method, OECD Countries,

PDF

___

Batırel, Ö. F. (2016). “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Son Vergi Reformları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:1, Özel Sayı:29, 159-169.
Biyan, Ö. ve Yılmaz, G. (2012). “Ücretlerin Vergilendirilmesine İlişkin Karşılaştırmalı Bir Öneri: Beyanname Yükümlülüğü”, Maliye Dergisi, Sayı 162, 184-218.
Çelikkaya, A. (2013). “OECD Üyesi Ülkelerde Emek Üzerindeki Vergi Yükünün Gelişimi ve Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, TİSK Akademi, 2013/II, 68-91.
Demirli, Y. ve Güran, M. C. (2009). “Gelir Vergisi Sisteminin Alternatifleri ve Değerlendirmesi”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 161-192.
Demirli, Y. ve Ayyıldız, Y. (2016). “Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Vergi Rekabetinin, 2008 Küresel Finans Krizi Eşliğinde, Vergi Hasılatı ve Yapısına Etkileri”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 31-42.
Doğan, R. (2008). “Avrupa Birliği Sürecinde Dinî Kurumlar ve Din Eğitimi: Almanya Modeli”, AÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLIX (II), 1-43.
Doğrusöz, A. B. (1992). Türk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul: İSMMM Odası Yayınları.
EC (2015), “Taxation Trends in the European Union”, http://ec.europa.eu/eurostat/ documents/3217494/5786841/KS-DU-15-001-EN.PDF/7bec4a16-f111-4386-a4b4-8f1087be1063? version=1.0, (Erişim Tarihi: 09.09.2017).
Esin, Ö., Ç. Tunç ve Hatipoğlu, Z. Ö. (2009). Türkiye ile Diğer OECD Ülkelerinin Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Alanında Karşılaştırılması, TOBB Yayın Sıra No. 2009/98, Ankara: TOBB Yayınları.
Evcil, C. ve Göktaş, B. K. (2010). Tüm Yönleriyle Ücretlendirme ve Bordrolama Esasları, İstanbul: Legal Kitabevi.
EY (2014). Worldwide Personal Tax Guide Income Tax, Social Security and Immigration: 2014/15, https://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Worldwide_Personal_Tax_Guide_2014-15/$FILE/World wide%20Personal %20Tax%20Guide%202014-15.pdf, (Erişim Tarihi: 09 Eylül 2017).
EY (2017). Worldwide Personal Tax and Immigration Guide: 2017/18, EYG No:04422-173GbL, EYGM Limited, htps://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/Worldwide_Personal_Tax_and_Immigration_ Guide_2017-18/$FILE/Worldwide-Personal-Tax-and-Immigrati-on-Guide-2017-18.pdf, (Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2018).
Ganghof, S. (2005). “Globalization, Tax Reform, Ideals and Social Policy Financing”, Global Social Policy, 5(1), 78-84.
Ganghof, S. (2007). “The Political Economy of High Income Taxation: Capital Taxation, Path Dependence and Political Institutions in Denmark”, Comparative Political Studies, 40 (9), 1059-1084.
Genschel, P. (2002). “Globalization, Tax Competition, and the Welfare State”, Journal of Politics and Society, 30(2), 245-275.
GİB, (2018). Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (2017), http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin /user_upload/VI/GBG/Tablo_21 .xls.htm, (Erişim Tarihi: 26 Temmuz 2018).
ILO, (2014). World Social Protection Report 2014/15: Building economic recovery, inclusive development and social justice, Geneva: Internatıonal Labour Offıce, http//:www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/ publication/wcms_245201.pdf, (Erişim Tarihi: 27 Temmuz 2018).
ILO, (2015). Global Wage Report 2014/15, Geneva: International Labour Office, www.ilo.org/global/publications/books/WCMS_324678/lang--en/index.htm, (Erişim Tarihi: 09 Eylül 2017).
ILO, (2016a). World Employment and Social Outlook: Trends, Geneva: Internatıonal Labour Offıce, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms _443480.pdf, (Erişim Tarihi: 27 Temmuz 2018).
ILO, (2016b). Global Wage Report 2016/17: Wage inequality in the workplace, Geneva: International Labour Office, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publi cation /wcms_ 537846.pdf, (Erişim Tarihi: 27 Temmuz 2018).
IMF, (2014). Fiscal Policy and Income Inequality, Washington DC: IMF Policy Paper, http://www.imf.org/external/pp/ppindex.aspx, (Erişim Tarihi: 26 Temmuz 2018).
OECD, (2015). Taxing Wages 2015, Paris: OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/tax_wages-2015-en, (Erişim Tarihi: 09 Eylül 2017).
OECD, (2017). OECD Reveniue Statistics 1965-2016, Paris: OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/9789264283183-en, (Erişim Tarihi:27 Temmuz 2018).
OECD, (2018). Taxing Wages 2018, Paris: OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/tax_wages-2015-en, (Erişim Tarihi:27 Temmuz 2018).
Oyvat, C. (2011). “Globalization, Wage Shares and Income Distribution in Turkey”, in Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 4(1), 123–138.
Pınar, A ve Özuğurlu, Y. (2008). “Küreselleşme Sürecinde Vergi Yapısındaki Dönüşüm: Türkiye Küresel Yapının Neresinde?”, 23. Türkiye Mali Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi, 7-11 Mayıs 2008, Antalya, 45-70.
PWC, (2015). Doing Business in the Netherlands, www.pwc.nl/nl/assets/documents/pwc-doing-business-in-the-netherlands-2015.pdf, (Erişim Tarihi: 09 Eylül 2017).
Şenyüz, D. (2007). “İşletmelerin Rekabet Gücü Açısından İstihdam Üzerindeki Yükler ve Yeni Kanunda Çalışanların Vergilendirilmesine Getirilen Değişiklikler”, Sicil Dergisi, 2(5), 165-176.
Tanzi, V. (2008). “The Role of the State and Public Finance in Next Generation”, OECD, Journal of Budgeting 8(2), 1-27.
USCEA, (United States Council of Economic Advisers). (2014). The Economic Report of the President Together with the Annual Report of the Council of Economic Advisers, Washington DC: US Government Printing Office.
Weller, C. E. (2007). “The Benefits of Progressive Taxation in Economic Development”, Review of Radical Political Economics, 39(3), 368-376.
Yeniçeri, Ö. (2014). “Ücret Gelirlerinin Vergilendirme Usulleri ve Vergi Adaleti”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 77-85.
Yıldız, H. (2005). Küreselleşmenin Vergileme Üzerindeki Etkileri, Ankara: Seçkin Yayınevi.