Süha ÇELİKKAYA, Habibe YAMAN, İbrahim DAĞLI, Eser ÇAPIK

BÖLGESEL POLİTİKALARIN KALKINMA PLANLARINDAKİ YERİ VE ZAMANA BAĞLI DÖNÜŞÜMÜ

Cumhuriyetin ilk yıllarında kamu kaynaklarının ve sanayi yatırımlarının dağıtılması amacıyla düzenlenen sanayi planları, Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurulması ile boyut değiştirmiştir. Sosyal, ekonomik ve kültürel bir kalkınma amaçlayan bu planlarda bölgesel politikalar da artan bir öneme sahip olmuştur. Nitekim bölgeler arasındaki dengesizliğin giderilmesine yönelik uygulanan politikalarda da özellikle küreselleşme-yerelleşme eğilimlerine bağlı olarak bölge kavramına ve bölgesel politikalara bakış açısında da değişiklikler meydana gelmiştir. Bu bağlamda çalışmada; meydana gelen bu değişikliklerin kalkınma planlarına ne ölçüde yansıdığı ele alınmakta ve Türkiye’de 1960’larla beraber başlayan Planlı Kalkınma Döneminde uygulanan bölgesel politikaların dönüşümünü göstermek amaçlanmaktadır. Bölge kavramındaki meydana gelen değişimi gösterebilmek adına Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planından başlayarak Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planına kadar hazırlanan planlarda yer alan bölge, bölgesel gelişme ve bölgesel kalkınma kavramlarındaki yaşanan değişim çalışmada incelenmiştir. Çalışma sonucunda; planlı dönem öncesinde etkin bir şekilde uygulanamayan bölgesel kalkınma politikalarının planlı dönem sonrasında daha çok önemsendiği ve bu hususun kalkınma planlarına etkin bir şekilde yansıdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Bölge, Bölgesel Politika, Planlı Kalkınma Dönemi, Kalkınma Planları

THE PLACE OF REGIONAL POLICIES IN THE DEVELOPMENT PLANS AND ITS TIME-DEPENDENT CONVERSION

Industrial plans, which were prepared for the purpose of distributing public resources and industrial investments in the first years of the Republic, have changed dimension with the establishment of the State Planning Organization. On these plans aspired to social, economic and cultural development, regional policies have also had increasing importance. As a matter of fact some changes have occurred in the policies applied to iron out the imbalance among the regions, also on the concept of region and the point of view of regional politics, particularly depending on the trends of globalization and localization. In this context, in the study, the extent to which these changes have been reflected in the development plans is addressed and it is aimed to show the transformation of regional policies applied during the Planned Development period which started with the 1960s. In the study, the changes in the concepts of region, regional progress and regional development in the plans prepared from the First Five Year Development Plan to the Tenth Five Year Development Plan are examined in order to show the change in the concept of region. As a result; it is found that regional development policies that could not be effectively implemented before the Planned Period has been considered to be more important after the Planned Period and this issue has been reflected effectively in the development plans.

Keywords:

Bölge, Bölgesel Politika, Planlı Kalkınma Dönemi, Kalkınma Planları,

PDF

___

Çimen, A. (2012). “Avrupa Birliği (AB) Bölgesel Kalkınma Politikalarının Avrupalılaşması”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(20), 47-79.
Dinler, Z. (2014). Bölgesel İktisat, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
DPT (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), Ankara.
DPT (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972), Ankara.
DPT (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ankara.
DPT (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara.
DPT (1985). Beşinci Beş YIllık Kalkınma Planı (1985-1989), Ankara.
DPT (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Ankara.
DPT (1996). Yedinci Beş Yıılk Kalkınma Planı (1996-2000), Ankara.
DPT (2001). Sekizinci Kalkınma Planı (2001-2005), Ankara.
DPT (2001).Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Kahramanmaraş.
DPT (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara.
DPT (2007). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), Ankara, 59-70.
Eraydın, A. (2004). “Bölgesel Kalkınma Kavram, Kuram ve Politikalarında Yaşanan Değişimler”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, 1, 126-143.
Ersungur, M. (2016). Bölgesel İktisat Teori, Politika ve Uygulama, Ankara: İmaj Yayınevi.
Göymen, K. (2005). “Türkiye’de Bölgesel Politikaların Evrimi ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Yerel Kalkınma İçin Ortaklıklar içinde, İstanbul Politikalar Merkezi Yayını.
İlhan, M. (2016). “Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Politikalarında Kalkınma Ajanslarının Rolü ve İstihdama Etkisi: Zafer Kalkınma Ajansı Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
İncekara, A. ve Kılınç Savrul, B. (2011). “Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 1, 91-132.
Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara .
Keskin, H. ve Sungur, O. (2010). Bölgesel Politika Ekseninde Yaşanan Dönüşüm: Türkiye’de Kalkınma Planlarında Bölgesel Politikaların Değişimi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 271-293.
Kıratoğlu, E. (2015). “Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Kalkınma Ajanslarının Önemi: Karacadağ Kalkınma Ajansı”, Yüksek lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Okur, U. (2017). “Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Ağrı İlinin İktisadi Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
Özkök, Y. (2009). “Türkiye’de Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Gelişmişlik Bazında Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Sevinç, H. (2011). “Bölgesel Kalkınma Sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları” Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(2), 35-54.
Sinemillioğlu, O. (2009). “Sürdürülebilir Bölgesel Kalkınma ve Türkiye Süreci”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 245-268. Takım, A. (2010). “Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Planlarının İktisat Politikalarının Performansına Etkisi: Zonguldak- Bartın ve Karabük Örneği”, E-Journal Of New World Sciences Academy, 5(3).
TDK (2018). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ae710290305-21.23324700.
Yavan, N. (2007). “Bölge Bilimi'nin Gelişiminde Coğrafyacıların Rolü”, Ulusal Bölge Bilimi/Bölge Planlama Kongresi, Bölge Biliminde Yeni Yaklaşımlar.