Vesile ÖMÜRBEK, Esra AKSOY, Özen AKÇAKANAT

BANKALARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PERFORMANSLARININ ARAS, MOOSRA VE COPRAS YÖNTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Günümüzde sürdürülebilir kalkınma aşamasında bankacılık sektörü ön plana çıkmaktadır. Özellikle Avrupa Birliği ülkelerindeki bankalar, göstermiş oldukları finansal hizmetlerinin ekonomik sonuçlarının yanı sıra çevresel ve sosyal sonuçları da ele alarak bir bütün içerisinde incelemeye başlamışlardır. Bununla beraber bu yaklaşım, sürdürülebilir bankacılık anlayışının doğmasına neden olarak gösterilmektedir. Bu çalışmanın amacı ise, aktif büyüklüklerine göre büyük ölçekli bankaların sürdürülebilirlik performanslarını, ENTROPI, ARAS, MOOSRA ve COPRAS gibi Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri ile karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir. Bankaların sürdürülebilirlik raporları ve faaliyet raporlarındaki veriler kullanılarak değerlendirme yapılmıştır. Bankaların değerlendirilmesinde toplam aktif değişim oranı, nakdi krediler değişim oranı, toplam özkaynak değişim oranı, mevduat değişim oranı, sermaye yeterlilik oranı, toplam şube sayısı, toplam müşteri sayısı, toplam ATM sayısı, toplam çalışan sayısı, çalışan başına ortalama eğitim süresi, kapsam 1 emisyonu ile kapsam 2 emisyonu kriterleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilirlik, Çok Kriterli Karar Verme, ENTROPİ, COPRAS, MOOSRA, ARAS

EVALUATION OF BANKS' SUSTAINABILITY PERFORMANCES BY ARAS, MOOSRA AND COPRAS METHODS

Nowadays, the banking sector is at the forefront of sustainable development. In particular, the banks in the European Union countries have begun to examine the economic results of their financial services, as well as the environmental and social consequences, as a whole. However, this approach has been shown to cause the emergence of sustainable banking. The aim of this study is to evaluate the sustainability performances of large-scale banks according to asset sizes in comparison with multi-criteria decision making methods such as ENTROPI, ARAS, MOOSRA and COPRAS. Evaluation was made using the data in the banks' sustainability reports and activity reports. In the evaluation of the banks, total asset change rate, cash loans change rate, total equity change rate, deposit change rate, capital adequacy ratio, total number of branches, total number of customers, total number of ATMs, total number of employees, average training time per employee, Coverage 2 emissions criteria were used.

Keywords:

Sustainability, Multicriteria Decision Making, ENTROPY, COPRAS, MOOSRA, ARAS,

PDF

___

Adalı E. ve Işık A. (2016). “Air Conditioner Selection Problem with COPRAS and ARAS Methods”, Manas Journal of Social Studies, 5 (2), 124-138.
Adams W.M. (2006). “The Future of Sustainability: Re-thinking Environment and Development in the Twenty-first Century”, Report of the IUCN Renowned Thinkers Meeting, 29-31 January 2006, 1-18.
Akbank 2015 Sürdürülebilirlik Raporu, http://www.akbank.com/tr-tr/Yatirimci-iliskileri/Documents/ 2015-Akbank-Surdurulebilirlik-Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Akbank 2015 Faaliyet Raporu, http://www.akbank.com/tr-tr/Yatirimci-iliskileri/Documents/Faaliyet-Raporlari/2015-akbank-faaliyet-raporu.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Aksoy E., ÖMÜRBEK N. ve KARAATLI M. (2015). “AHP Temelli Multımoora Ve Copras Yöntemi İle Türkiye Kömür İşletmeleri’nin Performans Değerlendirmesi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (4), 1-28.
Alp İ., Öztel A. ve Köse M.S. (2015). “Entropi Tabanlı Maut Yöntemi İle Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü: Bir Vaka Çalışması”, Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (2), 65-81.
Babuşcu Ş. ve Hazar A. (2016). Genel Bankacılık İlkeleri, Ankara: Bankacılık Akademisi Yayınları 1,
Bakshi T. and Sarkar B. (2011). “MCA Based Performance Evaluation of Project Selection”, International Journal of Software Engineering & Applications, 2 (2), 14-22.
Balezentiene L., Streimikiene D. and Balezentis T. (2013). “Fuzzy Decision Support Methodology for Sustainable Energy Crop Selection” Renewable and Sustainable Energy Reviews, 17, 83-93.
Bilien U. and Tassinopoulos A. (2001). “Forecasting Regional Employment with the ENTROP Method”, European Congress of the Regional Science Association, 35 (2), 113-124.
Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Rehberi (2017) http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf ( Erişim Tarihi 11.06.2017)
Bostancı S.H. ve Ocakçı M. (2009). “Kent Siluetlerine İlişkin Tasarım Niteliklerinin, Entropi Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi”, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi/A Mimarlık, Planlama, Tasarım 8 (2), 27-36.
Chen J., Zhang Y., Chen Z. and Nie Z. (2015). “Improving Assessment of Groundwater Sustainability with Analytic Hierarchy Process and information Entropy Method: A Case Study of The Hohhot Plain, China”, Environment Earth Science, 73 (5), 2353-2363.
Dadelo S., Turskis Z., Zavadskas E. and Dadeliene R. (2012). “Multiple Criteria Assessment of Elite Security Personal on the Basis of ARAS and Expert Methods”, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 46 (4), 65-88.
Ecer F. (2016). “ARAS Yöntemi Kullanılarak Kurumsal Kaynak Planlaması Yazılımı Seçimi”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8 (1), 89-98.
Forbes Türkiye Banka Raporu Dergisi, (2016). Temmuz Sayısı.
Gazibey Y., Keser A. ve Gökmen Y. (2014). “Türkiye’de İllerin Sürdürülebilirlik Boyutları Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 69 (3), 511-544.
Garanti Bankası 2015 Sürdürülebilirlik Raporu, https://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik_gelismeleri/raporlar.page, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Garanti Bankası 2015 Faaliyet Raporu,https://www.garantiinvestorrelations.com/tr/images/pdf/Garanti-Bankasi-2015-Faaliyet-Raporu.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Gücenme Gençoğlu Ü. ve Aytaç A. (2016). “Kurumsal Sürdürülebilirlik Açısından Entegre Raporlamanın Önemi ve BIST Uygulamaları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 72, Ekim, 51-66.
Halk Bankası 2014-2015 Sürdürülebilirlik Raporu, https://www.halkbank.com.tr/images/Bankamiz/surdurulebilirlik/2016/14_15_surdur.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Halk Bankası 2015 Faaliyet Raporu,https://www.halkbank.com.tr/yatirimci-iliskileri/images/channels/faaliyet_raporlari_pdf/2015_faaliyet_raporu.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
ISO 14064-1 ve GHG Protokolü, http://www.gelisim.org/index.php?bolum=iso14064, Erişim Tarihi: 04.04.2017.
Jagadish and Ray A. (2014). “Green Cutting Fluid Selection Using MOOSRA Method.“ International Journal of Research in Engineering and Technology, 3 (3), 559-563.
Kaklauskas A, Zavadskas E.K., Raslanas S., Ginevicius R., Komka A. and Malinauskas P. (2006). “Selection Of Low-E Windows in Retrofit of Public Buildings by Applying Multiple Criteria Method COPRAS: A Lithuanian Case”, Energy and Buildings, 38 (5), 454-462.
Karaatlı M., Ömürbek N., Aksoy E. ve Atasoy M. (2015). “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Performans Değerlendirmesine İlişkin Bir Uygulama”, Social Sciences Research Journal, 4 (2), 176-186.
Karaatlı M. (2016). “Entropi-Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Bütünleşik Bir Yaklaşım: Turizm Sektöründe Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 63-77.
Karami A. and Johansson R. (2014). “Utilization of Multi Attribute Decision Making Techniques to Integrate Automatic and Manual Ranking of Options”, Journal of Information Science and Engineering, 30, 519-534.
Kaya E.Ö. (2010). “Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Bankaların Rolü ve Türkiye’de Sürdürülebilir Bankacılık Uygulamaları”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 75-94.
Kurnaz N. ve Kestane A. (2016). “Kurumsal Sürdürülebilirliğin Ekonomik Açıdan İncelenmesi Ve Yatırımcı Davranışları İlişkisi: BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Uygulama”, Sosyal Bilimler Dergisi, Temmuz, 49, 278-302.
Kutut V., Zavadskas E. and Lazauskas M. (2014). “Assessment of Priority Alternatives for Preservation of Historic Buildings Using Model Based on ARAS and AHP Methods”, Archives of Civil and Mechanical Engineering, 14 (2), 287-294.
Mulliner E., Smallbone K. and Maliene V. (2013). “An Assessment of Sustainable Housing Affordability using a Multiple Criteria Decision Making Method”, Omega, 41 (2), 270-279.
Ömürbek N. ve Eren H. (2016). “PROMETHEE, MOORA ve COPRAS Yöntemleri İle Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16,), 174-187.
Ömürbek N. ve Aksoy E. (2016). “Bir Petrol Şirketinin Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (3), 723-756.
Ömürbek N., Karaatlı M. ve Balcı H.F. (2016). “Entropi Temelli MAUT ve SAW Yöntemleri İle Otomotiv Firmalarının Performans Değerlemesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1), 227-255.
Önce S., Onay A. ve Yeşilçelebi G. (2015). “Corporate Sustainability Reportingand Situation in Turkey”, Journal of Economics, Finance and Accounting, 2 (2), 230-252.
Özçelik F. ve Avcı Öztürk B. (2014). “Evaluation of Banks’ Sustainability Performance in Turkey with Grey Relational Analysis”, Muhasebe ve Finansman Dergisi Temmuz, 63, 189-210.
Özdağoğlu A. (2013). “Çok Ölçütlü Karar Verme Modellerinde Normalizasyon Tekniklerinin Sonuçlara Etkisi: COPRAS Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (2), 229-252.
Özdağoğlu A. (2013). “İmalat İşletmeleri İçin Eksantrik Pres Alternatiflerinin COPRAS Yöntemi İle Karşılaştırılması”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4 (8), 1-22.
Özdemir Z. ve Pamukçu F. (2016). “Kurumsal Sürdürülebilir Raporlama Sisteminin Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi Kapsamındaki İşletmelerde Analizi”, Mali Çözüm Dergisi, 314, Mart-Nisan, 13-35.
Öztel A., Köse M.S. ve Aytekin İ. (2012). “Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü İçin Çok Kriterli Bir Çerçeve: Henkel Örneği”, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı, Tüketim Toplumu ve Çevre, 1 (4), 32-44.
Podvezko V. (2011). “The Comparative Analysis of MCDA Methods SAW and COPRAS”, Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 22 (2), 134-146.
Popovic G., Stanujkic D. and Stojanovic S. (2012). “Investment Project Selectıon by Applyıng Copras Method and Imprecıse Data”, Serbian Journal of Management, 7 (2), 257-269.
Reza S. and Majid A. (2013). “Ranking Financial Institutions Based on of Trust in Online Banking Using ARAS and ANP Method”, International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 6 (4), 415-423.
Sarı Demircioğlu A., (2015). “Sürdürülebilir Katma Değer Yaklaşımı İle Sürdürülebilirlik Ölçümü”, Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 38-51.
Sarkar A., Panja S.C., Dibyendu D. and Sarkar B., (2015). “Developing an Efficent Decision Support System For Non-Traditional Machine Selection: An Application of MOORA and MOOSRA”, Production & Manufacturing Research: An Open Access Journal, 3 (1), 324-342.
Shemshadi A., Shirazi H., Toreihi M. and Tarokh M.J. (2011). “A Fuzzy VIKOR Method for Supplier Selection Based on Entropy Measure for Objective Weighting”, Expert Systems with Applications, 38 (10), 12160-12167.
Sliogeriene J., Turskis Z. and Streimikiene D. (2013). “Analysis and Choice of Energy Generation Technologies: The Multiple CriteriaAassessment on The Case Study of Lithuania”, Energy Procedia, 32, 11-20.
Stanujkic D. and Jovanovic R. (2012). “Measuring a Quality of Faculty Website Using ARAS Method”, Proceeding of the International Scientific Conference Contemporary Issues in Business, Management and Education 2012, 545-554.
Tanç A. ve Gümrah A. (2015). “Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Çevresel Performans: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7 (2), 258-273.
Tunca M.Z., Ömürbek N., Cömert H.G. ve Aksoy E. (2016). “OPEC Ülkelerinin Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi Ve Maut İle Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (14), 1-12.
Türkiye Bankalar Birliği, https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 , Erişim Tarihi: 17.04.2017.
Türkiye İş Bankası 2015 Sürdürülebilirlik Raporu, https://www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/surdurulebilirlik/raporlarimiz/Documents/SurdurulebilirlikRaporu2015.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Türkiye İş Bankası 2015 Faaliyet Raporu, https://www.isbank.com.tr/TR/hakkimizda/yatirimci-iliskileri/finansal-bilgiler/yillik-ve-ara-donem-faaliyet-raporlari/Documents/FaaliyetRaporu2015.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Urfalıoğlu F. ve Genç T. (2013). “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri İle Karşılaştırılması”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XXXV (II), 329-360.
Wang T.C. and Lee H.D. (2009). “Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights”, Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985.
Wu J., Sun J., Liang L. and Zha Y. (2011). “Determination Of Weights For Ultimate Cross Efficiency Using Shannon Entropy”, Expert Systems With Applications, 38 (5), 5162-5165.
Vakıf Bankası 2014-2015 Sürdürülebilirlik Raporu, http://www.vakifbank.com.tr/documents/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik_rapor_ocak14_haziran15_V2.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Vakıf Bankası 2015 Faaliyet Raporu, http://www.vakifbank.com.tr/documents/yiliski/2015_faaliyet_raporu_V3.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Yapı Kredi Bankası 2015 Sürdürülebilirlik Raporu, https://assets.yapikredi.com.tr/WebSite/_assets/pdf/arsiv/surdurulebilirlik/CSR_Raporu_2015.pdf?v2, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Yapı Kredi Bankası 2015 Faaliyet Raporu 2015, https://www.yapikredi.com.tr/yatirimci-iliskileri/finansal-raporlar, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Yavuz V.A. (2016). “Coğrafi Pazar Seçiminde PROMETHEE ve Entropi Yöntemlerine Dayalı Çok Kriterli Bir Analiz: Mobilya Sektöründe Bir Uygulama”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 163-177.
Yıldırım B.F. (2015). “Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde ARAS Yöntemi”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (9), 285-296.
Yükçü S. ve Kaplanoğlu E. (2016). “Sürdürülebilir Kalkınmada Finansal Olmayan Raporlamanın Önemi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (Özel Sayı-1), 63-101.
Zavadskas E.K., Turskis Z. and Vilutiene T. (2010). “Multiple Criteria Analysis of Foundation Instalment Alternatives by Applying Additive Ratio Assessment (ARAS) Method” Archives of Civil and Mechanical Engineering, 10 (3), 123-141.
Zavadskas E.K. and Turskis Z. (2010). “A New Additive Ratio Assessment (Aras) Method in Multicriteria Decision-Making”, Technological and Economic Development of Economy, 16 (2), 159-172.
Zavadskas E.K., Kaklauskas A., Turskis Z. and Tamosaitiene J. (2008). “Contractor Selection MultiAttribute Model Applynig COPRAS Method With Grey Interval Numbers”, International Conference 20th EURO Mini Conference “Continuous Optimization and Knowledge-Based Technologies” (EurOPT-2008), 20-23 May 2008, Neringa, Lithuania, 241-247.
Zhang H., Gu C.L., Gu L.W and Zhang Y. (2011). “The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness by TOPSIS & Information Entropy E A Case in The Yangtze River Delta of China”, Tourism Management, 32, 443-451.
Ziraat Bankası 2015 Sürdürülebilirlik Raporu, https://www.ziraatbank.com.tr/web2/ZRTSRDT2015.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Ziraat Bankası 2015 Faaliyet Raporu, http://www.ziraat.com.tr/tr/Bankamiz/YatirimciIliskileri/Documents/FaaliyetRaporu/FaaliyetRaporu2015.pdf, Erişim Tarihi: 21.04.2017.
Zolfani S.H., Rezaeiniya N., Aghdaie M.H. and Zavadskas E.K. (2012). “Quality Control Manager Selection Based on Ahp- Copras-G Methods: A Case in Iran”, Ekonomska Istrazivanja, 25 (1), 72-86.