Banu TERZİ, Şehrinaz POLAT, Fatma AZİZOĞLU, Nimet ATEŞ, Esra c GÜNGÖRMÜŞ, Halim İŞSEVER

Hemşirelerde İş Güvenliğinin Bazı Değişkenler Yönünden İncelenmesi

Amaç: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipteki bu araştırma hemşirelerde iş güvenliğini bazı değişkenler yönünden incelemek amacı ile yapıldı. Materyal-Metot: Araştırmanın örneklemini bir üniversitenin farklı iki hastanesinde çalışan ve araştırmaya istekli ve gönüllü olan toplam 1072 hemşire oluşturdu. Araştırmanın verileri “Hemşire Bilgi Formu ve İş Güvenliği Ölçeği” ile toplandı. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin yaş ortalaması 35,43±8,85 yıl olup çoğunluğunu (%94,6) kadın hemşireler oluşturdu. Hemşirelerin %61,8’inin evli, %65,1’inin lisans mezunu olduğu belirlendi. Hemşirelerin “Mesleki hastalıklar ve şikâyetler” alt boyutu toplam puan ortalamasının 1,65±0,65; “Sağlık taraması ve kayıt sistemleri” alt boyutu toplam puan ortalamasının 2,43±1,08; “Kazalar ve zehirlenmeler” alt boyutu toplam puan ortalamasının 2,53±1,18; “Yönetsel destek ve yaklaşımlar” alt boyutu toplam puan ortalamasının 1,95±0,88; “Malzeme, araç ve gereç denetimi” alt boyutu toplam puan ortalamasının 2,63±1,22; “Koruyucu önlemler ve kurallar” alt boyutu toplam puan ortalamasının 3,09±1,34; “Fiziksel ortam uygunluğu” alt boyutu toplam puan ortalamasının 2,34±1,26; İş Güvenliği Ölçeği toplam puan ortalamasının ise 2,23±0,72 (Min.=1-Mak.=5) olduğu belirlendi. Hemşirelerin iş kazası geçirme durumu ile iş güvenliğinin tüm alt boyutları ve toplam iş güvenliği puan ortalamaları arasında istatistiksel anlamlılıkla farklılıklar saptandı (p<0,05). Sonuç: Araştırmada hemşirelerin iş güvenliğinin yeterli düzeyde sağlanamadığı, hastanelerdeki hasta ve çalışan sağlığı komitelerine ve iş sağlığı ve güvenliği birimlerine bu anlamda çok büyük sorumluluklar düştüğü sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, İş Güvenliği, İş Güvenliği Ölçeği

___

1. Steege AL, Boiano JM, Sweeney MH. NIOSH Health and safety practices survey of healthcare workers: training and awareness of employer safety procedures. American Journal of Industrial Medicine 2014; 57: 640–652.
2. Özkan Ö, Emiroğlu ON. Hastane sağlık çalışanlarına yönelik işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri. C.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 10(3): 43-51.
3. Beşer A. Sağlık çalışanlarının sağlık riskleri ve yönetimi. DEUHYO ED 2012; 5(1): 39-44.
4. Masoudi Alavi N. Occupational hazards in nursing. Nurs Midwifery Stud 2014 September; 3(3): e22357.
5. Sezgin İnce B. Hemşire güvenliği: çalışma ortamı ve riskler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2008; 24(3): 61-71.
6. International Council of Nurses (ICN) [Internet]. [2018.10.15]. https://www.icn.ch/.
7. Çil G. Hastanede çalışan hemşirelerin iş güvenliği düzeyinin saptanması. [Yüksek Lisans Tezi]. Lefkoşe, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2016.
8. Öztürk H, Babacan E, Anahar ÖE. Hastanede çalışan sağlık personelinin güvenliği. Gümüşhane Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 1(4): 252-268.
9. Üngüren E, Koç TS. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans değerlendirme ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi 2015; 5(2): 124-144.
10. 6331 Sayılı Kanun. Resmi Gazete [Internet]. [2012.06.20]. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf.
11. Kılkış İ. İş sağlığı ve güvenliğinde yeni dönem: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK). “İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 2013; 15(1): 17-41.
12. Öztürk H, Babacan E. Bir ölçek geliştirme çalışması: hastanede çalışan sağlık personeli için iş güvenliği ölçeği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2012; 9(1): 36-42.
13. Akkaya G, Atay S. Hastanede çalışan hemşirelerin iş güvenliği. HSP 2018; 5(1): 59-64.
14. Ata Yüzügüllü D, Aytaç N, Akbaba M. Bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitesi hemşirelerinde yaşam kalitesi, iş kazaları ve vardiyalı çalışmanın etkileri. Sakarya Tıp Dergisi 2018; 8(1): 99-107.
15. Cebeci H. Hastanelerde iş kazaları ve çalışan güvenliği: Karabük şehir merkezi örneği. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi 2013; 1(1): 62-82.
16. İnci Eİ, Bilişli Y, Hizay D. İş kazalarına maruz kalan sağlık çalışanlarının bildirimlerinin değerlendirilmesi: üniversite hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2016; 3(3): 83-88.
17. Sezgin İnce B. Hemşire güvenliği: çalışma ortamı ve riskler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2008; 24(3): 61-71.
18. Türk Tabipleri Birliği [Internet]. [2018.09.25]. http://www.ttb.org.tr/.
19. Uçak A. Sağlık personelinin maruz kaldığı iş kazaları ve geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Afyonkarahisar, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2009.
20. Çelikkalp Ü, Varol Saraçoğlu G, Keloğlu G, Bilgiç Ş. Hemşirelerin çalışma ortamlarında iş güvenliği uygulamalarını değerlendirmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2016; 15(5): 408-413.
21. Karaer G, Özmen D. Sağlık çalışanlarının iş güvenliği: devlet hastanesi örneği. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci 2016; 8(4): 306-16.
22. Karabulak H. Birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hemşirelerin iş güvenliğinin ve çalışma ortamının sağlık davranışlarına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Erzurum, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015.
23. Okutan Ş, Sarıtaş S. Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin delici- kesici alet yaralanması konusundaki bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2018; 2(1): 1-11.
24. Uğraş Dikmen A, Medeni V, Uslu İ, Aycan S. Ankara’da bir üniversite hastanesinde çalışan sağlık personelinin geçirdiğini ifade ettiği iş kazalarının değerlendirilmesi. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2014; Temmuz-Ağustos-Eylül: 22-29.
25. Gökharman DF, Aydın S, Koşar PN. Radyasyon güvenliğinde mesleki olarak bilmemiz gerekenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 7(2): 35-40.