MEHMED ŞEVKET VE ŞİİRLERİNDE HZ. PEYGAMBER SEVGİSİ

Urfalı Mehmed Şevket, Tanzimat sonrası dönemde Klasik Türk Edebiyatı sahasında şiirler kaleme almış Şanlıurfa’nın yetiştirdiği önemli şairlerden birisidir. Asıl adı Mehmed olan şair, 1278/1861-62 yılında Urfa’da doğmuştur. Şiirlerinde Şevket mahlasını kullanan şair, eğitime hazırlık sadedinde temel bilgileri ağabeyi Şair Hikmet’in yanında almaya başlamış, eğitimine Hasan Paşa ve Halîlü’r-Rahmân Medreselerinde devam etmiştir. Mehmed Şevket’in şiirlerinden yola çıkarak kendisinin, Arapça ve Farsçayı bilen, entelektüel düzeyi yüksek bir münevver olduğu anlaşılmaktadır. Şair, 1337/1918-19 yılında Urfa’da vefat etmiştir. Mehmed Şevket, Tanzimat’ın ilanından sonra; dünya görüşünden güzellik telakkîlerine, nazım şekillerinden yeni türlere kadar pek çok alanda yenilik ve değişimlerin yaşandığı bir süreçte; eski edebiyatın hayata bakış açısı, mecazları, mazmunları ve nazım şekillerini koruyarak şiirler yazan bir şairdir. Abdülkadir Karahan’ın yayımlamış olduğu 170 adet şiiri incelendiğinde, Hz. Peygamber ve Âl-i Beyt sevgisinin yoğunluğu dikkat çekmektedir. Bu itibarla makalemizde; Hz. Muhammed (s.a.v.)’in peygamberlik yönü, isimleri, sıfatları, Ehl-i Beyti ve hadislerinden yapılan iktibaslar örnek beyitlerle ele alınmış; böylece Mehmed Şevket’in Hz. Peygamber tasavvuru ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hz. Peygamber, Na‘t, Mehmed Şevket, Şiir

PDF

___

ACLÛNÎ, İsmail b. Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs amme’ştehera mine’l-Ehâdîsi ‘alâ-Elsineti’n-Nâs (I-II), Mektebetü’l-Kudsî, Beyrut 1351. Ahmed b. Hanbel, el-Musned (I-VI), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982. ALİ EL-MUTTAKÎ, el-Hindî, Kenzu’l-Ummâl fî Suneni’l-Akvâli ve’l-Ef‘âl (I-XVIII), Haz.: Bekrî Hayyânî, Safvet es-Sekâ, Beyrut 1993.YAZIR, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dîni Kur’ân Dili (I-IX), Akçağ Yayınları, İstanbul 2003.FAYDA, Mustafa, “Muhammed (Hayatı)”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2005, XXX/408-423. FEYRÛZÂBÂDÎ, el-Kâmûsu’l-Muhît, Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1426.İBN MANZÛR, Lisânu’l-Arab (I-XV), Dâru Sâdır-Dâru Beyrut, Beyrut 1956.İBN MÂCE, Sünen (I-II), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.KARAHAN, Abdülkadir, Urfalı Mehmed Şevket ve Şiirleri, Şanlıurfa Belediyesi Yayınları, Ankara 1991. Kur’an-ı Kerim Meâli, Haz.: Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2006. MÜSLİM, es-Sahîh (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul, 1982.ÖZÇELİK, Kenan, Âşık Çelebi-Ravzatü’ş-Şühedâ Tercümesi, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 2016.PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2000.RÂGIB EL-ISFAHÂNÎ, el-Müfredât fî-Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Marife, Beyrut, t.y.TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ, Edebiyat Lügatı, Enderun Kitabevi, İstanbul 1994.TİRMİZÎ, Sünen (I-V), Çağrı Yayınları, İstanbul 1981.ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.YAVUZ, Yusuf Şevki, “Peygamber”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2007, XXXIV/257-262.YENİTERZİ, Emine, “Divan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları -Esmâ-i Nebî-”, Kutlu Doğum Haftası II, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1990.YENİTERZİ, Emine, Dîvân Şiirinde Na’t, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1993.ZİYÂ ŞÜKÛN, Gencîne-i Güftâr-Ferheng-i Ziyâ (I-III), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1996.