20119

İbrahim Sârim Paşa’nın Mısır Meselesindeki Yeri Ve Faaliyetleri

Genç yaşında Osmanlı bürokrasisinin içinde yer alan İbrahim Sârim Paşa, bu süreçte devletin yaşadığı en sancılı zamanların, siyasi, askeri, sosyal ve iktisadi değişimlerin de tanıklarından hatta yönlendiricilerinden biri oldu. 19. Yüzyılın ilk yarısının en mühim meselelerinden biri olan Mısır Sorunu hakkında edindiği izlenimleri ve tecrübelerini aktardı. Bu çalışmada bu çerçevede özellikle Ahmed Refik tarafından 1 Mayıs 1926 yılında, Türk Tarihi Encümeni Mecmuasının15(92) numaralı sayısında yer alan 1253 Senesinde Kavalalı Mehmed Ali Paşa İle Bir Mülakat adlı makale ve sonrasında Londra elçiliği sırasında yapmış olduğu görüşmeler ve yazışmaları ihtiva eden bilgi ve belgelerden hareketle İbrahim Sârim Paşa’nın Mısır meselesindeki fonksiyonu ve onun penceresinden meselenin değişik yönleri ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mısır, Mehmed Ali Paşa, İbrahim Sârim Paşa, Londra, Elçilik

Keywords:

Mısır, Mehmed Ali Paşa, İbrahim Sârim Paşa, Londra, Elçilik,

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi
BOA, HAT, 358/ 20037/J
BOA, HAT, 360-20084, H-29-12-1250.
BOA, HAT, 1172-46404, H-29-12-1253.
BOA, HAT, 1173-46415, H-01-04-1253.
BOA, HAT, 1323-51666, H-29-12-1253.
BOA, HAT, 828-37485, H-29-10-1253.
BOA, HAT, 829-37497, H-05-11-1253.
BOA, HAT, 829-37497, H-29-12-1253.
BOA, HAT, 831-37519, H-27-04-1254.
BOA, HAT, 831-37519, H-29-12-1254.
BOA, HAT, 836-37722, H-13-04-1253.
BOA, TS. MA. e, 513 – 28.
Diğer Kaynaklar
Ahmed Cevdet. (H.1309). Tarih-i Cevdet, c. 10, İstanbul: Matbaa-i Osmaniye.
Ahmed Lütfi Efendi. (H.1292). Tarih-i Lütfi, c, 4, İstanbul: Amire Matbaası.
Ahmed Refik. (1926). “1253 Senesinde Kavalalı Mehmed Ali Paşa İle Bir Mülakat”, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası S. 15(92), s.133-151.
Altundağ, Ş. (1945). Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı Mısır Meselesi 1831-1841, I. Kısım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Ata, R. (2014). “Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat”, Mütefekkir(Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi), S. 1, s. 159-175.
Barçın, M. (2017). Sarim İbrahim Paşa’nın Devlet Hayatı, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Bıyıklı, M. (2002). “Şam Vak’ası (1831) ve Sonuçları”, Türkler Ansiklopedisi, c.12, s. 730-741.
Çatalkaya, M. (2017). Bir Kaynak Çalışması Olarak Takvim-İ Vekayi (1840-1849), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Doğan, G. (2011). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Karantina Uygulaması Ve Venedik Uluslararası Sıhhiye Konferansı”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 15, s. 91-109.
Dördüncü, M. (2001). “1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasından 1841 Londra Sözleşmesine Kadar Boğazlar Meselesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 3, S. 1, s. 73-89.
Erdem, A,Y. (2010). Osmanlı Diplomasisinin Modernleşmesinde Tanzimat Dönemi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Gebece, E. (2014). Tarih Araştırmalarında Bir Kaynak Olarak Takvim-i Vekayi(1831-1840), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Gökbilgin, M,T. (1997). “Navarin”, İslam Ansiklopedisi, c. 9, s. 127-135.
Karal, E, Z. (1988).Osmanlı Tarihi, c.5, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kılıç, A. (2008). “Mehmed Ali Paşa(Kavalalı)”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, c. 2, s.105-106.
Kocaoğlu, M. (1995). “Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, c. 6, S. 6, s. 195-210.
Kocaoğlu, M. (1997). “Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı(1831-1841) ve Sonuçları”, Bilig, S. 6/Kış, s. 61-69.
Kuneralp, S. (1999). Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali Prosopografik Rehber, İstanbul: İsis Yayınevi.
Kurat, A, N. (1990). Türkiye ve Rusya, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Kutluoğlu, M, H. (2002). “Kavalalı Mehmed Ali Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 25, s. 62-65.
Kütükoğlu, M. (2013). Balta Limanına Giden Yol Osmanlı İngiliz İktisâdî Münâsebetleri(1580-1850), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kütükoğlu, M. (1974). “Tanzimat Devri Osmanlı - İngiliz Gümrük Tarifeleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Enstitüsü Dergisi, S. 4-5/Ağustos, s. 334-393.
Mehmed, Süreyya. (1996). Sicilli Osmani, Yayına Hazırlayan: Nuri Akbayar, c. 5, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Metin, S. (2021). “Osmanlı Devleti’nden Lozan’a Karantina Teşkilatlanması: Yeni Bir Kapitülasyon Muydu?”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 23, S. 2, s. 905-957.
Öztuna, Y. (1994). Büyük Osmanlı Tarihi, c. 5, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Sertoğlu, M. (2011). Mufassal Osmanlı Tarihi, c.5, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Seyitdanlıoğlu, M. (1999). Tanzimat Devrinde Meclis-i Vâlâ(1838-1868), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Sonay, Ö, (2018). Mehmed Nuri Efendi’nin Londra (1834-1836) Ve Paris (1836-1837/ 1839-1841) Elçilikleri, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Toksoy, C. (1999). “İbrahim Sarım Paşa”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, c. 1, s. 642.
Uçarol R. (1995). Siyasi Tarih(1789-1994), İstanbul: Filiz Kitabevi.
Yavaş, B. (2012). Sadrazam İbrahim Sarim Paşa’nın Hayatı Ve Faaliyetleri (1801-1854), İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
Yavaş, B. (2020). “İbrâhim Sarim Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. EK-1, s. 625.