Deprem Ağır Hasar Alanlarının Önceden Belirlenmesi ve Şehir Planlaması İçin Makro ve Mikro Bölgelendirmelerin Önemi

Depremler esnasında belirli alanlarda çok fazla ağır hasarlar oluşurken diğer alanlarda daha az veya hiç hasar olmamaktadır. Bu durum yerleşim yeri ve civarının derin yeraltı yapısıyla birlikte yüzeydeki zemin özelliklerinin detaylı olarak araştırılmasını gerektirir. Geçmiş depremler ve bu depremlerin ağır hasarlı alanları incelendiğinde, bu durumun, yer içinin yapısal özelliklerinden kaynaklandığı görülmektedir. Bu nedenle, ülkemizde yapılan yakın-yüzey zemin etütlerinin ağır hasar alanlarının belirlenmesinde tek başına bir anlam ifade etmeyeceği oldukça açıktır. Bilindiği üzere ağır hasarlı alanlarda birinci olarak, makro bölgelendirme (taban kaya topografyasına bağlı sismik odaklanma, sismik enerji kapanlarındaki ardışık yansımalar) ve ikinci olarak da mikro bölgelendirme (Kayma dalga hızları, hakim titreşim periyodları, zemin büyütme değerleri, ivme değerleri, sıvılaşma, yüzey dalgaları oluşturan alanlar vb. jeoteknik parametreler) çalışmaları yapılmalıdır. Bunlardan sonra yakın-yüzey zemin etüt çalışmalarının yapılması daha doğru olacaktır. Bu çalışmada, dünya üzerinde ağır hasar alanlarında yapılan makro bölgelendirme çalışmalarından faydalanılarak, Burdur bölgesinde yapılan makro ve mikro bölgelendirme çalışmalarına değinilecek ve bu çalışmalar ile deprem olmasını beklemeden ağır hasarlı alanların önceden belirlenmesinin hayati önemi ortaya konulacaktır. Bu tür çalışmalar, bir şehrin planlanması, planlanmış şehirlerin revizyonu ve var olan yapıların güçlendirme maliyetlerini azaltacağı için, şehirler açısından hayati önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Deprem Yerleşim yeri Makro-mikro bölgeleme Dinamik parametreler

-

Some specific areas are affected too much during the earthquakes while some other areas are influenced much less or not. Characteristics of this situation require soil properties of surfaces with deep underground structure of settlements and investigation of its surrounding in detail. When the ancient earthquakes and heavily damaged areas of these earthquakes were examined, it was observed that this situation is related to the structural features of interior ground. Therefore, it is quite clear that application of a near-surface ground survey will not express a meaning alone for the determination of the heavily damaged areas in our country. Therefore macro-zoning (the seismic focus depend on bed rock topography, sequential reflections in seismic energy trap) and micro-zoning (Shear wave velocities, predominant periods, soil amplification, acceleration, liquefaction, areas of forming surface waves etc. geotechnical parameters) studies of settlement areas should be performed. After these, making near-surface ground surveys will be more accurate. In this study, by make use of sample macro zoning studies performed in heavily damaged areas on the world will be presented on the macroand micro-zoning studies performed in Burdur region and the vital importance of previously determined heavily damaged areas out of occurrence of earthquake will be presented by interpreting these studies. Such studies have vital importance for development plans of a city, so revision of the planned cities and strengthening costs of the existing structure will be reduced

Keywords:

Earthquake Settlement Macro-micro zoning Dynamic parameters,

PDF

___

Aki, K., Richards, P.G., 1980. Quantitative Seismology, W.H. Freeman and Co., San Francisco, California, 1: 137, 700 pp.
Alverez, R., 1990. Structure of the Basin of Mexico City and Its Relation to Destruction in the earthquake of 1985: Geotechnical and Environmental Geophysics 3, 263-279.
Bowles, J.E., 1988. Foundation Analysis and Design.
Mc.Graw-Hill Book Co. 4th Edition, 346 pp.
Bullen, K.E., Bolt, B.A., 1985. An Introduction to the Theory of Seismology, 4th Edition, Cambridge, London, 499 pp.
BSSC (Building Seismic Safety Council), 1997. NEHRP recommended provisions for Seismic Regulations for New Buildings and Other Structures. Part I, Provisions (FEMA 302), 334 pp.
Esteva L., Rosenblueth, E. 1963. “Espectros de Temblores a Distancias Moderadas y Grandes” Proceedings, Chilean Conference on Seismology and Earthquake Engineering, 1, University of Chile.
CEN, 2004. Eurocode 8-Design of Structure for Earthquake Resistance. Part I: General Rules, Seismic Actions and Rules for Buildings. European Standard EN 1998-1, December 2004, European Committee for Standardization, Brussels.
Gutenberg B., Richter, C.F. 1956. Earthquake magnitude, intensity, energy and acceleration. Bull. Seismol. Soc. Am. 46,105.
Gardner, G.H.F., Gardner, L.W., Gregory, A.R. 1974. Formation Velocity and Density-the Diagnostic Basics for Stratigraphic Traps. Geophysics, 39:770-780
Kanai, K. 1965. Semi Empirical Formula for the Seismic Characteristic of the Ground, Bull. Earthq. Res. Ins. 35(2).
Kanai, K., Tanaka, T., Yoshizawa, S. 1966. On Microtremors 9. Bulletin of the Earthquake Research Institute, University of Tokyo, 43:577-588.
Keçeli, A. 1990. Sismik Yöntemlerle Müsaade Edilebilir Dinamik Zemin Taşıma Kapasitesi ve Oturmasının Saptanması. Jeofizik 4(2):83-92.
Keçeli, A. 2000. Sismik Yöntemle Kabul edilebilir veya Güvenli Taşıma Kapasitesi Saptanması. Jeofizik14(1- 2):61-72.
Keçeli, A. 2009. Uygulamalı Jeofizik, TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Eğitim Yayınları, Ekim Ajans Matbaacılık Hizmetleri. No:9, 479. Ankara.
Keçeli, A. 2010. Sismik Yöntem ile Zemin Taşıma Kapasitesi ve Oturmasının Saptanması, Jeofizik Bülteni 22(63):65-76.
Keçeli, A. 2012. Soil Parameters Which Can Be Determined with Seismic Velocities. Jeofizik 16(1):17-29.
Kurtuluş, C. 2000. Sismik Yöntemle Belirlenen Ampirik Taşıma Gücü Bağıntısı ve Uygulaması. Uygulamalı Yerbilimleri Dergisi, 6, 51-59.
Medvedev, S.V. 1965. Engineering Seismology, Israel Program for Scientific Translations. IPST Catalogue No:13 Jerusalem.
Motosaka, M., Nagana M. 1997. Analysis of Amplification Characteristics of Ground Motions in the Heavily Damaged Belt Zone During the 1995 Hyogo-Ken Nanbu (Kobe) Earthquake. Earthquake Engineering and Structural Dynamics 26:377-393.
Tabban, A., Gencoglu, S. 1975. Deprem ve Parametreleri. Deprem Araştırma Enstitü Bülteni, 11. TDY (Türk Deprem Yönetmeliği), 2007. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Esaslar. AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı, p.159 Ankara.
Telford, WM., Geldart, LP., Sheriff, RE, Keys DA. 1976. Applied Geophysics, Cambridge University Pres.
Tezcan S.S., Keceli A., Ozdemir Z. 2006. Allowable bearing capacity of shallow foundations based on shear wave velocity, J. of Geotech. and Geological Eng. 24:203-218.
Tezcan, S., Keçeli, A., Özdemir, Z. 2007. Zemin ve Kayaçlarda Emniyet Gerilmesinin Sismik Yöntem ile Tayini. Dünya İnşaat, Sayı:2007/01:90-95.
Tezcan, S., Keçeli, A., Özdemir, Z. 2008. Zemin ve Kayaçlarda Emniyet Gerilmesinin Sismik Yöntem ile Belirlenmesi. Şantiye (İnşaat, Makine ve Mimarlık Dergisi), Sayı:244: 122-125.
Tezcan, S., Özdemir, Z. 2006. Sismik Yöntem ile Zemin Emniyet Gerilmesi Tayininde Temel Boyutları. Şantiye (İnşaat, Makine ve Mimarlık Dergisi), Sayı:217:106-108.
Tezcan, S., Özdemir, Z. 2011. A Refined Formula for the Allowable Soil Pressure Using Shear Wave Velocities, The Open Civil Engineering Journal 5:1-8.
Tezcan, S., Özdemir, Z. 2012. A Refined Formula for the Allowable Soil Pressure Using Shear Wave Velocities, Journal of Civil Engineering and Architecture 6(4):470-478.
Türker, E. 1988. Zemin Taşıma Gücünün Sismik Yöntemlerle Saptanması. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 205. Isparta.
Türker, E. 2004. Computation of Ground Bearing Capacity from Shear Wave Velocity. Continuum Models and Discrete Systems, 173-180. Kluwer Academic Publisher. Netherland.
Türker, E., Uyanık, O., Işık, H., Özalpaydın, C. 1999. Gölcük Donanma Üssü Yerleşim Alanının Jeolojik ve Jeoteknik Etüdü Projesi, MTA-SDÜ. (Yayınlanmamış). USGS, 2000. The Local Effects of Strong Ground Motion Shaking: USGS Responds Report to an Earthquake.
Uyanık, O. 2002. Kayma Dalga Hızına Bağlı Potansiyel Sıvılaşma Analiz Yöntemi, Doktora Tezi, DEU. Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, p.200.
Uyanık, O. 2006. Sıvılaşır yada Sıvılaşmaz Zeminlerin Yinelemeli Gerilme Oranına Bir Seçenek, DEU Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi 8(2):79-91.
Uyanık, O. 2009. Yerinde Sismik Hızları Belirleme Teknikleri Dinamik Parametreler ve Mikro- Bölgeleme Kurs Notları. SDÜ MMF Jeofizik Müh. Bl. Isparta s.82.
Uyanık, O. 2010. Compressional and shear-wave velocity measurements in unconsolidated the top-soil and comparison of the results. International Journal of the Physical Sciences, 5(7), 1034-1039.
Uyanık, O. 2011. The Porosity of Saturated Shallow Sediments from Seismic Compressional and Shear Wave Velocities, Journal of Applied Geophysics 73(1), 16-24.
Uyanık O., Çatlıoğlu B. 2010. Determination of Density from Seismic Velocities, the 19th International Geophysical Congress and Exhibition of Turkey, 23-26 November Ankara/Turkey.
Uyanık O., Ekinci B, Uyanık N.A. 2013. Liquefaction Analysis from Seismic Velocities and Determination of Lagoon Limits Kumluca /Antalya Example. Journal of Applied Geophysics 95:90-103.
Uyanık O, Taktak A.G. 2009. Kayma Dalga Hızı ve Etkin Titreşim Periyodundan Sıvılaşma Çözümlemesi için Yeni Bir Yöntem, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,13-1.
Uyanık, O., Türker, E., İsmailov, T. 2006. Sığ Sismik Mikro-Bölgeleme ve Burdur/Türkiye Örneği, Ekologiya vә Su Tәsәrrüfatı Elmi-Texniki vә istehsalat Jurnalı, No:1, s:9-15 Memarlıq vә İnşaat Universitesi
Kommunikasiya Sistemlәri, Azәrbaycan. vә Mühәndis