MEHMET GÜVENÇ NEGİZ, SERKAN GÜLSOY, KÜRŞAD ÖZKAN

Orman Ekosistemlerinde Tür Çeşitlilik Bileşenlerinin Belirlenmesinde Kullanılabilecek Bir Arazi Envanter Yaklaşımı

Orman ekosistemlerinde biyolojik çeşitlilik kapsamında tür çeşitliliğinin doğru tespiti çok önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada, orman ekosistemlerinde çeşitlilik bileşenlerinin (ortalama alfa çeşitliliği (Î±), beta çeşitliliği (Î²) ve gama çeşitliliği (Î³)) tümünü ölçmek için bir arazi envanter metodu önerilmiştir. Bu envanter metodunu açıklamak için Gölhisar bölgesindeki ormanlık alanda örnek bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Arazi envanteri iç içe örnekleme şekilde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada örnek saha boyutu www.worlclim.data.org adresindeki iklim değişkelerinin hücre boyutları dikkate alınarak yaklaşık 0,6 km2 (750x750 m) olarak belirlenmiştir. Beta çeşitliliğini bulmak için örnek saha içerisinde dört adet 20x20 metre boyutlarında örnek alanlar alınmıştır. Her örnek alanda farklı yaşam katlarının her birinde bitki türleri ve onların kaplama alanı sınıfları kaydedilmiştir. Bu sayede üst ağaç katı, alt ağaç katı, çalı katı ve bütün katlara ait tür çeşitlilik bileşenlerinin hesaplanması için bütün veri elde edilmiştir. Çalışmanın sonucu olarak Î±, Î² ve Î³ değerleri sırası ile ağaç katı için 3, 0,66667 ve 5, üst çalı katı için 3, 1, 6 alt çalı katı için 13.25, 0.43396, 19 ve tüm katlar için 14, 0.35714, 19 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Biyolojik çeşitlilik, Orman ekosistemi, Arazi envanteri, Gölhisar Yöresi

An Available Field Invantory Approuch for Calculation of Species Diversity Components in Forest Ecosystems

Accurate detection of biological diversity (species diversity) in forest ecosystems is very important. Therefore in the present paper, an available field inventory method was offered to measure all biodiversity components (i.e. average alpha diversity (α), beta diversity (β) and gamma diversity (γ)) for forest ecosystems. To explain this field inventory method, An example study was generated in a forest area from Gölhisar district. The field inventory method was based on a nested sampling. A sample site about an area of 0,6 km2 (750x750 m was taken by taking into consideration to the cell sizes of digital climate maps given in www.worlclim.org address. To identify beta diversity, four sample plots (20x20 m were taken in the sample area. Woody plant species and their coverage classes were recorded at each of all different live zones in each sample plot. In this way, all data was provided to calculate each of all species diversity components for upper tree layer, lower tree layer, shrub layer and, all live form layers. As a result of the study, α, β and γ were found 3, 0.66667 and 5 for tree layers, 3, 1, 6 for upper shrub layers, 13.25, 0.43396, 19 for lower shrub layers and 14, 0,35714, 19 for all layers respectively

Keywords:

Species diversity, Forest ecosystem, Area inventory, Gölhisar distirct,

PDF

___

Arıturuk, Z.C., 2010. Tefenni (Burdur) ilçesinin florası ve halk ilaçları, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasotik Botanik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 387s, Ankara.
Çetin, E., Seçmen, Ö., 2008. Flora of Boncuk Mountains (Burdur–Mugla, Turkey). International Journal of Botany, 4 (2), 130-150.
DMİ, 2011. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Meteorolojik Veri Arşiv Sistemi (TMVAS). 1993-2011 Yılları arası Sinoptik Klima ve Otomatik istasyon verilerini değerlendirme raporu (Sayısal veri), 809s, Ankara.
DPT., 1996, Bölgesel Gelişme Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Burdur İli Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, Rapor No: 2463, 96s, Ankara.
Gülsoy, S. ve Özkan, K., 2008: Tür çeşitliliğinin ekolojik önemi ve kullanılan bazı indisler, SD.Ü. Orman Fak. Der. Seri A, Sayı 1, 168-178
Fisher, R.A., 1922. The Goodness of Fit of Regression Formulae and The Distribution of Regression Çoefficients, Journal Royal Statistic. Society, 85, 597- 612.
Fontaine, M., Aerts, R., Özkan, K., Mert, A., Gülsoy, S., Süel, H., Waelkens, M., Muys, B., 2007. Elevation and exposition rather than soil types determine communities and site suitability in Mediterranean mountain forests of southern Anatolia, Turkey. Forest Ecology and Management, 247, 18-25.
Hammer, Ø., Harper, D.A.T., Ryan, P.D., 2001. Past: Paleontological Statistics Software Package For Education And Data Analysis. Palaeontologia Electronica, 4(1).
Hashemi S.A. 2010 - Evaluating Plant Species Diversity and Physiographical Factors in Naturel Broad Leaf Forest – Am. J. Environ. Sci. 6(1), 20-25.
Heip, C., Engels, P., 1974. Comparing Species Diversity and Evenness Indices, Journal of the Marine
Biological Association of the United Kingdom. 54, 559-563.
Hunter, M., J., 1996. Benchmarks for Managing Ecosystems: Are Human Activities Natural. Conservation Biology, 10(3), 695-697.
Qian, H., Ricklefs, R. E. and White, P. S. 2005. Beta diversity of angiosperms in temperate floras of eastern Asia and eastern North America. Ecology Letters, 8, 15–22.
Işık, D., Uğurlu, E., 2011. Bitki Kommunitelerinde Beta Çeşitlilik, Celal Bayar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Dergisi, 1(1), 154-171.
Kaya, Z., 2003. Koruma Biyolojisi ve Biyoçeşitlilik. Orman ve Av, Sayı, Genç Ofset Matbaacılık Ltd. Sti, Ankara, 4, 24-34.
Mareno C., Zuria I., García-Zentono M., Sánches-Rojas G., Castellanos I., Martínes-Morales M., Rojas- Martínes A. 2006 - Trends in the Measurement of Alpha Diversity in the Last Two Decades - Interciencia 31(1), 67-71.
Negiz, MG., 2013. Gölhisar (Burdur) Yöresinde Odunsu Tür Çeşitliliği Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler. S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 187 s, Isparta.
Ohsawa, M., Nagaike, T., 2006. Influence of Forest Types And Effects of Forestry Activities on Species Richness and Composition of Chrysomelidae in the Central Mountainous Region of Japan. Biodiversity and Conservation, 15(4), 1179-1191.
Özkan, K., 2010. Orman Ekosistem Çeşitliliği Haritalama
Çeşitliliğinin Belirlenmesi Üzerine Bir Öneri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi
Dergisi, 2, 136-148. İçin Ekolojik
Alan Qian, H., Ricklefs, R. E. and White, P. S. 2005. Beta diversity of angiosperms in temperate floras of eastern Asia and eastern North America. Ecology Letters, 8, 15–22.
Ricotta, C., 2007. Computing Additive B-diversity From Prensence And Absence Scores: Acritique and Alternative Parameters. Theoretical Population Biology, 73, 244-249.
Whittaker, R.H., 1972. Evolution And Measurement of Species Diversity. Taxon, 21, 213-251.
Wilson, M.V, Shmida, A, 1984. Measuring Beta Diversity With Presence-Absence Data. Journal of Ecology, 72, 1055-1064.
Zhao C.M., Chen W.L., Tian Z.Q., Xie Z.Q. 2005 - Altitudinal pattern of plant species diversity in Shennongjia Mountains, Central China – J. Integr. Plant. Biol. 47(12),1431-1449.