Göktuğ DALGIÇ, İbrahim OKUMUŞ, Sedat KARAYÜCEL

Türkiye' de beyaz kum midyesi (Chamelea gallina L., 1753) işleme endüstrisinin durumuna bir bakış

Bu çalışmada, Türkiye'de beyaz kum midyesi (Chamelea gallina L, 1758) işleme, muhafaza ve pazarlaması yapan fabrikaların 2000-2005 yılları arasındaki üretim-işleme faaliyetleri incelenmiştir. Kapasiteleri 55-200 ton/gün arasında değişen 6 fabrikanın yöneticileriyle birebir yapılan anketler sonucu elde edilen verilere göre toplam 100.000 m2'nin üzerinde kapalı alanda 500 civarında işçi ve 55 teknik personel istihdam edilmektedir. Fabrikaların hiçbirinin üretimi sadece beyaz kum midyesi işleme ve pazarlamaya dayalı değildir. Kum midyesi avcılığının kapalı olduğu zamanlarda diğer su ürünleri ve dondurulmuş meyve - sebze muhafaza, işleme ve pazarlama faaliyetleri de yapılmaktadır. İşlenen kum midyesinin tamamı bir sonraki sezon başına kadar başta İtalya olmak üzere birçok AB ülkesine pazarlanmaktadır. İncelenen fabrikaların 2000-2005 yılları arasında işledikleri beyaz kum midyesi miktarlarının toplamı ile resmi su ürünleri istatistiklerinin uyuşmadığı tespit edilmiştir. Bildiride, beyaz kum midyesinin su ürünleri sektöründeki yeri, işleme ve pazarianması, mevcut işleme tesislerinin özellikleri ve söz konusu işleme kapasitesinin stoklar üzerindeki potansiyel etkileri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, ihracat, endüstriyel uygulamalar, pazarlama, gıda işleme

A view to the striped venus (Chamelea gallina L., 1753) processing industry

A view to the striped venus (Chamelea gallina L, 1753) processing industry in Turkey. In study, recent (2000-2005) processing-production activities of seafood plants processing and marketing striped venus [Chamelea gallina L, 1753) in Turkey were evaluated. The study was conducted through interviewing managers of 6 striped venus processing plants. The capacities of the plants ranged between 55 and 200 tons/day with a total indoor production area of 100 000 m2. The plants employed around 500 workers and 55 technical staff. None of them solely depended on striped venus processing and marketing. They were also processing, storing and marketing other fishery products, fruits and vegetables during closed seasons for striped venus fishing. Entire processed striped venus were stored and exported to EU countries, particularly to Italy before following fishing season. Sum of striped venus processed between 2000 and 2005 by those 6 plants was higher than official production figures of the species. Here we have evaluated the importance of striped venus fishery in Turkish fisheries, processing and marketing issues, characteristics of current processing plant and potential impacts of current processing capacities of the plants on the striped venus stocks.

Keywords:

Turkey, exports, industrial applications, marketing, food processing,

___

Anonim, 2000. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Denizlerde ve İç Sularda Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen 34/1 Numaralı Sirkülerler, Ankara. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara

Anonim, 2001. Su ürünleri ve su ürünleri sanayi Özel İhtisas Komisyonu Raporu. 158 s. Ankara 2001.

Anonim, 2004. 2002 yılı su ürünleri istatistikleri. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara.

Anonim, 2005. 2003 yılı su ürünleri istatistikleri. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara.

Bilecik, N. 1986. Kum midyesinin (Venus gallina) özel av aracı ile Marmara Denizi'nde yapılan deneme çalışmalarına ait rapor. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, İstanbul, 13 s.

Deval, M.C. ve Oray, I.K., 1992. Marmara Denizi ve Batı Karadeniz'de beyaz kum midyesi [Chamelea gallina L, 1758)'nin yumurtlama dönemi ve biometrisi. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 6(1): 127-142.

Frogliâ, C, 1989. Clam fisheries with hydraulic dredges in the Adriatic Sea, p 507-524. Caddy, J.F. (Ed.), Marine Invertebrates Fisheries: Their Assessment and Management. Wiley, New York.

Gözler, A.M. ve Tarkan, A.N. 2000. Reproductive biology of Ruditapes decussatus (Linnaeus, 1758) in çardak Lagoon, Dardanelles Strait. Tr. J. of Marine Sciences, 6(2): 175-198.

Öztürk, B. ve Çevik, C. 2000. Molluscs fauna of Turkish seas. Club Conchylia Informationen, 32(1/3): 27-53.

Tekinay, AA, Alpaslan,M.,Özen, Ö., Akyüz, P. ve Güroy, D. 2002.1996-2001 Yılları Arasında Çanakkale Balık Hali'nde Pazarlanan Su Ürünleri ve Çanakkale Bölgesi Üretim Miktarlarının Karşılaştırılması. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 19(3-4): 455-463.