Kaçkar ve Soğanlı Dağları Göllerinin morfometrik özellikleri (Türkiye)

Bu çalışmada, Anadolu'nun kuzeydoğusunda Karadeniz'e paralel uzanan Doğu Karadeniz dağ silsilesi içinde yer alan Soğanlı ve Kaçkar dağlarındaki göllerin morfometrik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu dağlarda 2005-2007 yılları arasında yaz aylarında gerçekleştirilen 6 arazi çalışması sonucunda farklı akarsu drenaj alanlarında yer alan vadilerdeki 59 göl incelenmiştir. Çalışma yapılan Doğu Karadeniz dağ göllerinin rakım, yüzey alanı, maksimum derinlik, maksimum uzunluk, maksimum genişlik, ortalama genişlik, kıyı çizgisi uzunluğu, kıyı çizgisi gelişimi ve nispi derinlik gibi morfometrik parametre değerleri hesaplanmıştır. Anadolu'da glasiyasyona uğramış dağlar üzerinde birçok sirk gölü bulunmasına karşın bu göllerin morfometrileri hakkında ayrıntılı bir bilgi bulunmamaktadır. Çalışılan göllerden Uzungöl hariç diğer göller sirk gölleridir. Göllerin rakımlarının 1100-3370 m (ort. 2825 m), yüzey alanlarının 0.03-8.90 ha (ort. 2.46 ha), maksimum derinliklerinin 0.5-49.0 m (ort. 7.39 m), maksimum uzunluklarının 25.2-497.4 m (ort. 216.75 m), maksimum genişliklerinin 15.5-297.9 m (ort. 134.98 m), ortalama genişliklerinin 13.68-210.56 m (ort. 92.77 m), kıyı çizgisi uzunluklarının 67.0-1364.6 m (ort. 593.88 m), kıyı çizgisi gelişimlerinin 0.83-1.54 (ort. 1.19) ve nispi derinliklerinin 0.32-15.0 m (ort. 4.34 m) arasında değiştiği belirlenmiştir.

Morphometrical features of the Lakes on Kaçkar and Soğanlı Mountains (Turkey)

In this study, determination of morphometrical features of the mountain lakes on Soğanlı and Kaçkar mountains, which are located in Eastern Black Sea mountains range that lies parallel to Black Sea, was aimed. Six field studies were conducted in summer periods between 2005 and 2007, in order to study 59 lakes located in the valleys of different river drainage basins. Some morphological features such as altitude, surface area, maximum depth, maximum length, maximum width, mean width, shore line length, shore line development and relative depth of the studied lakes were calculated. Although there are many cirque lakes on the mountains where glaciations occurred, there is no detailed study about the morphological features of them. All the studied lakes are in cirque lake character except Uzungöl lake. The altitude values of the lakes fluctuated between 1100- 3370 m (mean 2825 m) while the surface area values were between 0.03-8.90 ha (mean 2.46 ha), maximum depths were between 0.5-49.0 m (mean 7.39 m), maximum lengths were between 25.2-497.4 m (mean 216.75 m), maximum widths were between 15.5-297.9 m (mean 134.98 m), mean widths were between 13.68-210.56 m (mean 92.77 m), shoreline lengths were between 67.0-1364.6 m (mean 593.88 m), shoreline developments were between 0.83-1.54 (mean 1.19) and relative depths were between 0.32-15.0 m (mean 4.34 m).

___

  • Atalay, İ., 1987. Introduction to Geomorphology of Turkey (in Turkish). Ege University, Faculty of Letters Publication No. 9, İzmir, 454 pp.
  • Balık, S., Ustaoğlu, M.R., Egemen, Ö., Aysel, V., Sarı, H.M., Özbek, M., Aygen, C., Bilecenoğlu, M., 2002. Investigation of the Limnological Features of Lake Eğrigöl (Middle Taurus Mountains) by Underwater Research (in Turkish with English abstract). The Scientific and Technical Research Council of Turkey (TÜBİTAK) Project No. TBAG-1795 (199T024), Ankara, 69 pp.
  • Balık, S., Ustaoğlu, M.R., Sarı, H.M., Özdemir Mis, D., Aygen, C., Özbek, M., İlhan, A., Taşdemir, A., Yıldız, S., Topkara, E.T., Sömek, H., 2005. Investigation on Flora and Fauna of the Lakes and Rivers on Uludağ (Bursa) (in Turkish with English abstract). Ege University Scientific Research Project Report No. 2002-SÜF-003, İzmir, 37 pp.
  • Bayraktar, C., Özdemir, H., 2010. The Effect of Aspect on Development of Glacial and Periglacial Topography at the Kaçkar Mountain (in Turkish with English abstract). Türk Coğrafya Dergisi 54: 1-13.
  • Dede, V., 2009. Glacial Geomorphology of Çadır Mountain (Yalnızçam mountains_Artvin) (in Turkish with English abstract). Yüzüncü Yıl University Institute of Social Sciences, (Master Thesis), Van, 65 pp.
  • Doğu, A.F., Somuncu, M., Çiçek, İ., Tunçel, H., Gürgen, G., 1993. Glacier Shapes on the Kaçkar Mountains, Yaylalar and Tourism (in Turkish with English abstract). Ankara University Journal of Languages and HistoryGeography 36(1-2): 53-78. doi:10.1501/Dtcfder_0000000906
  • Erinç, S., 2001. Geomorphology II (3rd ed.) (in Turkish). DER Publisher No. 294, İstanbul, 483 pp.
  • Florida Lakewatch., 2001. A Beginner's Guide To Water Management -- Lake Morphometry (2nd ed.). Department of Fisheries and Aquatic Sciences. Institute of Food and Agricultural Sciences. University of Florida. Gainesville, Florida, 32 pp.
  • Gürgen, G., 2003. The Glacial Morphology of the North of Çapans Mountains (Rize) (in Turkish with English abstract). Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty GEFAD / GUJGEF 23(3): 159-175.
  • Kronberg. P., 1970. Photogeologische Daten Zur Tektonik Im Ostpontischen Gebirge (Ne-Türkei). M.T.A. Bull., no. 74, 24-33, (Foreign Edition), Ankara.
  • O'Sullivan, P.E., Reynolds, C.S., 2004. The Lakes Handbook (Volume 1: Limnology and Limnetic Ecology). Blackwell Science Ltd., Oxford, 699 pp.
  • Stefanidis, K., Papastergiadou, E., 2012. Relationships Between Lake Morphometry, Water Quality, and Aquatic Macrophytes in Greek Lakes. Fresenius Environmental Bulletin. 21 (10a): 3018-3026.
  • Ustaoğlu, M.R., 1983. An Investigation on the Morphometry of Karagöl (Yamanlar-İzmir). E.U. Faculty of Science Journal Series B. Suppl., 588- 595.
  • Ustaoğlu, M.R., Balı k, S., Sarı, H.M., Şipal-Gezerler, U., Özdemir Mis, D., Özbek, M., Aygen, C., Taşdemir, A., 2000. Investigation of Some Mountain Lakes on Taurus Range From the Viewpoint of Limnology and Fisheries (in Turkish with English abstract). Ege University Scientific Research Project Report No. 1996/SÜF/006, İzmir, 45 pp.
  • Welch, P., 1948. Limnological Methods. McGraw-Hill Brook Company. Newyork, 381 pp.
  • Wetzel, R.G., 1975. Limnology. W.B.Saunders Company, Philadelphia, 743 pp.
  • Wong, H.K., Degens, E.T., 1978. The Bathymetry of Lake Van. Eastern Turkey. In: The Jeology of Lake Van, E.T. Degens, F. Kurtman (Eds.).
  • The Mineral Research and Exploration Institute of Turkey No. 169, Ankara, pp 6-10.