KÖSEDAĞ SAVAŞI'NDA SELÇUKLU EMİRLERİ

Cengiz Han’ın kurduğu büyük imparatorluk Orta Asya, Çin, Doğu Avrupa’yı istila etmiş ve onun ölümünün ardından devam eden Moğol istilaları yönünü batıya çevirerek Türk ve İslam medeniyetine ağır darbeler vurmuştur. Moğollar istila ettiği bölgelere ve devletlere ciddi zararlar vermiştir. Anadolu’da Moğol istila tehlikesi baş gösterdiği dönemde Selçuklu tahtında I. Alâeddîn Keykubâd (1219-1237) oturmaktaydı. Tehlikeleri fark eden ve buna karşı her türlü önlemi başarı ile alan Alâeddîn Keykubâd’ın hükümdarlığından sonra yerine oğlu II. Gıyâseddîn Keyhüsrev (1237-1246) geçmiştir. Anadolu’nun deneyimli ve dirayetli hükümdara ihtiyaç duyduğu bu dönemde II. Gıyâseddîn Keyhüsrev’in devlet yönetimindeki otoritesinin zayıflığı ve bazı devlet adamlarının iktidarı ele geçirme düşünceleri devletin yıkılış sürecine girmesini hızlandırmıştır. Moğol ordusunun Selçuklular karşısında kolay bir zafer kazanmasında II. Gıyâseddîn Keyhüsrev’in tecrübesizliği kadar, savaşa iştirak eden kişilerin devletin sevk ve idaresi konusunda oynadıkları roller de etkili olmuştur. Bu araştırmadaki amaç, Türkiye Selçuklu Devleti’nin sonunu getiren sürecin başlangıcı diyebileceğimiz Kösedağ Savaşı’ndaki Selçuklu emîrlerinin hayatları, almış oldukları devlet görevleri ve savaşa etkilerini kapsayan bir biyografi çalışması yapmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kösedağ Savaşı, selçuklu emirleri, Anadolu selçuklu

PDF

___

KaynakçaAbû’l-Farac. (1987). Abû’l-Farac Tarihi (Cilt II). (Ö. Doğrul, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.Aknerli Grigor. (1949). History of the Nation Of the Archers (The Mongols). (R. BLAKE, & N. RİCHARD, Dü) Harvard Journal of Asiatic Studies(12), 269-399.Aknerli Grigor. (2007). Okçu Milletlerin Tarihi. (H. Andreasyan, Çev.) İstanbul: Yeditepe Yay.Anonim Selçuknâme. (1952). (F. Uzluk, Çev.) Ankara.AYAN, E. (2008). Türkiye Selçuklu Devleti’nin Yıkılış Süreci. Kuruluş ve Çöküş Süreçlerinde Türk Devletleri Sempozyumu Bildirileri, (s. 107-130). Sakarya.AYAN, E. (2009, Temmuz). Türkiye Selçukluları’nda Köle Emirler ’Mübârizeddîn Çavlı. Karadeniz(3), 125-139.AYAN, E. (2011). Moğol Devri Avrupalı Seyyahlara Göre Karadeniz’in Kuzeyi. Karadeniz Araştırmaları Dergisi(30), 43-70.Bibi, İ. (2014). el-Evâmîrü’l-‘Alâ’iyye fî’l-Umûri’l-‘Alâ’iyye (Cilt II). (M. Öztürk, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.Ebul Ferec İbnü’l İbrî. (1941). Tarihi Muhtasarüddüvel. (Ş. Yaltkaya, Çev.) İstanbul: Maarif Matbaası.GORDLEVSKİ, V. (1988). Anadolu Selçuklu Devleti. (A. Yaran, Çev.) Ankara.GÖKSU, E. (2008). Târîh’i Güzide’ye Göre Rûm (Anadolu) Selçukluları. Şarkiyat Araştırmaları Dergisi(XXVII), 23-32.GÖKSU, E. (2010). Türkiye Selçuklularında Ordu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.He'tum. (2004). He’tum the Historian’s History of the Tartars. (R. Bedrosian , Çev.) New Jersey: Long Branch: Sources of the Armenian Tradition.HOWORTH, H. (1876). The Mongols Proper and The Kalmuks (Cilt I). London: Longmans Green and Co.HOWORTH, H. (1888). History of the Mongols (From the 9th to the 19th Centruy) The Mongols of Persia (Cilt III). London: Longmans Green and Co.İbn Bibi. (2014). el-Evâmîrü’l-‘Alâ’iyye fî’l-Umûri’l-‘Alâ’iyye (Cilt I). (M. Öztürk, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.İbn Şeddad. (2000). Siretü’z-Zahir Baypars (Baypars Tarihi II). (M. Yaltkaya, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.İbnü’l-Esir. (1987). El-Kamil fi’t-Tarih (Cilt XII). (A. Ağırakça, & A. Özaydın , Çev.) İstanbul: Bahar Yay.KAYMAZ, N. (2011). Anadolu Selçuklularının İnhitatında İdare Mekanizmasının Rolü. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.KUŞÇU, A. (2015). Kösedağ Savaşı Sonrasında Moğol İstilasına Karşı Karamanoğulları’nın Önderlik Ettiği İstiklâl Hareketlerinin Sonuçsuz Kalmasında İranlı Unsurun Rolü. Orta Anadolu ve Akdeniz Beylikleri Tarihi, Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu-2 Karamanoğulları Beyliği, (s. 12-30). Karaman.Mahmud, A. b. (2011). Selçuknâme. (E. Merçil, Dü.) İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.MERÇİL, E. (2000). Müslüman Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah. (2001). Câmiu’d-düvel. (A. Öngül, Çev.) İzmir: Akademi Kitabevi.Plano Carpini’nin Moğolistan Seyahatnâmesi (1245-1247). (2014). (E. Ayan, Çev.) Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.TSHHOVREBA, K. (2014). A History of Georgia. (S. Jones, Dü.) Tiflis: Artanuji Publishing.TURAN, O. (1988). Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesîkalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. .TURAN, O. (2002). Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul: Boğaziçi Yay.Wilhelm von Rubruk. (2001). Moğolların Büyük Hanına Seyahat. (E. Ayan, Çev.) İstanbul: Ayışığı Kitapları.Yazıcızâde Ali. (2009). Tevârîh-i Âl-i Selçuk. (A. Bakır, Dü.) İstanbul: Çamlıca Basım Yayın.Yazıcızâde Ali. (2009). Tevârîh-i Âl-i Selçuk. (A. Bakır, Dü.) İstanbul: Çamlıca Basım Yayın.YİNANÇ, M. (2014). Türkiye Tarihi Selçuklular Devri (Cilt II). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.