Yaşlıya evde bakım verenlerin bakım verme yükünün değerlendirildiği bir araştırma

Amaç: Bu çalışmanın amacı, yaşlıların günlük yaşam aktivitelerini yapabilme durumlarını belirlemek, bu yaşlı bireylere bakım verenlerin bakım verme yüklerini saptamaktır. Yöntem: Tanımlayıcı türde yapılan bu çalışmanın verileri, Mart-Temmuz 2013 tarihleri arasında ev ziyaretleri yoluyla toplandı. Çalışma bir aile hekimine ait bölgede yaşayan 51 yaşlının bakım vericisi ile tamamlandı. Bakım vericiler, bakımını üstlendiği yaşlı ile aynı evde yaşamaktaydılar. Çalışmanın verileri, tanıtıcı bilgi formu, Katzın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi ve Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin kodlanması ve değerlendirilmesi bilgisayar ortamında SPSS 16.0 paket programında yapıldı. Bulgular: Bakım alan yaşlıların yaş ortalaması 73,20±10,30 yıl olup, yaşları 60-97 arasında değişmektedir. Yaşlıların Kartz Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi puan ortalamasının 10,02±4,56 olduğu ve yaşlıların %74,6sının bağımlı ya da yarı bağımlı oldukları belirlenmiştir. Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeğine göre bakım vericilerin bakım yüklerinin ortalama 45,33±18,06 puan olduğu, %58,8inin ileri derecede bakım yüküne sahip olduğu belirlendi. Sonuç: Çalışma sonuçlarına bakılarak yaşlı bireylere bakım vermenin çeşitli sağlık problemi olan hastalara bakım vermek kadar zor olabileceği, yaşlının bağımlılık düzeyi arttıkça, günlük yaşam aktivelerinin kötüleştiği ve bakım vericilerin bakım yükünde anlamlı derecede artış olduğu tespit edilmiştir.

A study which evaluated the caregiving burden of caregivers to elders at home

Objective: The purpose of this study is to determine the status to able to do the daily activities of the elders and the caregiving burden of caregivers of them. Method: The data of this descriptive study were collected via home visits between March 2013 and July 2013. The study was carried out with caregivers of 51 elder individuals living in the region of a family physician. Caregivers lived in the same house with elders who they take care of. The data of the study were collected by using the introductory information form, Katz Index of Independence in Activities of Daily Living, and Zarit Burden Interview. The data were coded and evaluated by using SPSS 16.0 software program in the computer environment. Results: The elders who received care had an age average of 73.20±10.30 and were aged between 60 and 97. It was determined that the elders had a Katz Index of Independence in Activities of Daily Living mean score of 10.02±4.56 and 74.6% were either dependent or semi-dependent. According to the Zarit Burden Interview, it was found out that caregivers had a mean care-giving burden of 45.33±18.06 and 58.8% had an advanced care- giving burden. Conclusion: Considering the study results, it was determined that to look after the elder individuals might be as difficult as take care of the patients with various health problems, daily life activities of elder individuals worsened as their dependence level increased, and there was a significant increase in the burden of caregivers in care.

PDF

___

1. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat A. Kronik hastalıklarda bakım veren yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011; 3(3): 513- 52.
2. Durgun B, Tümerdem Y. Kentleşme ve yaşlılara sunulan hizmetler. Geriatri 1999;2(3):115-120.
3. Adak N. Yaşlıların gayri resmi bakıcıları kadınlar. Aile ve Toplum 2003; Ekim-Aralık:81-87.
4. Öztop H, Sener A, Güven S. Evde bakımın yaşlı ve aile açısından olumlu ve olumsuz yönleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2008; 1: 39-49
5. Özlü A, Yıldız M, Aker T. Zarit bakıcı yük ölçeğinin şizofreni hasta yakınlarında geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi 2009; 46: 38-42
6. Zarit SH, Reever KE, Bach-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. Gerontologist 1980; 20: 649-655.
7. Zarit S. Family care and burden at the end of life. CMAJ 2004; 170:1811-1812.
8. Sarı HY. Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi. C.Ü Hem Yüksekokulu Dergisi 2007; 11(2): 1-7.
9. Dökmen ZY. Yakınlarına bakım verenlerin ruh sağlıkları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012; 3(1): 3-38.
10. Kasuya RT, Polgar-Bailey P, Takeuchi R. Caregiver burden and burnout. Caregiver burden and burnout. A guide for primary care physicians. Postgraduate Medicine 2000; 108(7): 119-123
11. Karahan AY, İslam S. Fiziksel Engelli Çocuk ve Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükü Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması. MÜSBED 2013;3 (Suppl. 1):1-7.
12. Cain CJ, Wicks MN. Caregiver attributes as correlates of burden in family caregivers coping with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. J Fam Nurs 2000; 6: 46-68.
13. Langa KM, Fendrick AM, Flaherty KR, et al. Informal caregiving for chronic lung disease among older Americans. Chest 2002; 122: 2197- 203.
14. Davenport L. COPD impact on caregivers revealed. Respir Med 2007;101:2402-8. http://www.medwirenews.md/48/70012/ Respiratory/COPD_impact_on_caregivers_ revealed.html Accessed August 10, 2010.
15. Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. Care Burden and Quality of Life Among the Caregivers of Patients with COPD. Turk Toraks Derg 2012; 13: 87-92.
16. Skilbeck J, Mott L, Page H, et al. Palliative care in chronic obstructive airways disease: a needs assessment. J Palliat Med 1998;12:245-54.
17. Shelkey M, Wallace M. Katz Index of independence in activities of daily living. J Gerontol Nurs 1999;25(3):8-9.
18. Yaşar EK. Yaşlıya evde bakım veren aile bireylerinin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi. İzmir: 2009.
19. Alpteker H. 65 yaş ve üstü bireylere evde bakım verenlerin yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi. Bolu: 2008.
20. Taşdelen P, Ateş M. Evde Bakım Gerektiren Hastaların Bakım Gereksinimleri ile Bakım Verenlerin Yükünün Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2012; 9 (3): 22-29.
21. Tel H, Güler N, Tel H. Yaşlıların Evde Günlük Yaşam Aktivitelerini Sürdürme Durumu ve Yaşam Kaliteleri. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2011;13(2): 59-67.
22. Arslan Ş, Gökçe-Kutsal Y. Yaşlılarda Özürlülüğün Değerlendirimine Yönelik Çok Merkezli Epidemiyolojik Çalışma. Türk Geriatri Dergisi. 1999; 2(3): 103-114.
23. İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;11(4): 85-95.
24. Özer N, Yurttaş A, Hacıalioğlu N. Bakım Yükü Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Klinik Alanda Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Ulusal Cerrahi Kongresi 24-28 Mayıs, Bildiri Özetleri Kitabı, Antalya 2006; 132.
25. Zarit SH, Zarit JM. The Memory and Behavior Problems Checklist and The Burden Interview, University Park, PA: Pennsylvania State University Gerontology Center.1990
26. Yüksel G, Varlıbaş F, Karlıkaya G, Şıpka Y, Tireli H. Parkinson Hastalığında Bakıcı Yükü. Parkinson Hastalıkları Hareket Bozukluğu Dergisi 2007;10(1- 2): 26-34.
27. Kuzeyli Yıldırım Y, Karadakovan A. Yaşlı Bireylerde Düşme Korkusu İle Günlük Yaşam Aktiviteleri Ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişki. Türk Geriatri Dergisi 2004;7(2): 78-83.
28. Akgün HS, Bakar C, Budakoğlu İ. Başkent Üniversitesi Sağlık Kuruluşlarında Tedavi Görmüş 65 Yaş Üstü Hastaların Fiziksel Ve Ruhsal Sorunları İle Günlük Yaşam Aktivite Durumlarının Değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7 (3): 133-138.
29. Aşiret GD, Kapucu S. Burden of Caregivers of Stroke Patients. Türk Nörol Derg 2013; 19(1): 5- 10
30. Babayiğit DM. Diyaliz hastalarının yakınlarında bakım verme yükü ile bunun hastalardaki anksiyete, depresyon ve yaşam kalitesi düzeyleri ile ilişkisi. T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Uzmanlık Tezi, İstanbul, 2009
31. Garlo K, OLeary JR, Ness, PHV, Fried TR. Burden in Caregivers of Older Adults with Advanced Illness, Journal of American Geriatric Society 2010; 58: 23152322.
32. Mollaoğlu M, Özkan Tuncay F, Kars Fertelli T. İnmeli Hasta Bakım Vericilerinde Bakım Yükü Ve Etkileyen Faktörler. DEUHYO ED 2011;4(3):125- 130.
33. Gayomali C, Sutherland S, Finkelstein FO. The challenge for the caregiver of the patient with chronic kidney disease. Nephrology Dialysis Transplant 2008;23: 37493751.
34. Greenwood N, Mackenzıe A, Cloud GC, Wılson N. Informal carers of stroke survivorsfactors influencing carers: A systematic review of quantitative studies. Disability and Rehabilitation 2008; 30(18): 1329-1349.
35. Ilse IB, Feys H, De Wıt L, Putman K, Weerdt WD. Stroke caregivers strain: prevalence and determinants in the first six months after stroke. Disability and Rehabilitation 2008; 30(7): 523 530.
36. Atagün Mİ, Altınok Ü, Balaban ÖD, Atagün Z, Yalçınkaya EY, Öneş K. Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve İlişkili Faktörler. Klinik Psikiyatri 2012; 15: 92-102

ISSN: 1300-0853
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 1992
Yayıncı: TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Yeni başlangıçlara hazır mıyız? bir Üniversitenin 60 yaş üzeri akademik ve idari personelinin emeklilik ile ilgili algı ve görüşleri; Betimsel bir araştırma

Banu CANGÖZ, Yeşim Gökçe KUTSAL, Neslişah RAKICIOĞLU, TERKEN BAYDAR, Nur HERSEK, Murat ÖZBEK, Nazmi BİLİR, Müberra BABAOĞUL, Seval GÜVEN, ŞAHİNDE ÖZLEM ERDEN AKİ, Murat Caner TESTİK, FETHİYE ERDİL

Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin genetik hastalık ve genetik danışmanlık bilgi durumları

NESRİN TURAÇLAR, KAMİLE ALTUNTUĞ, Emel EGE

Hafif raylı sistem ve metro olanakları açısından yeti yitimi olan bireyler için çevre düzenlemeleri: Mevcut standartlar üzerinden öneriler

Şule GÜL, Atike Burçin TEFON, Engin DEMİRAYAK, Emmanuel Awambeng MONGU, Neslihan ÇETİNEL, Dilek ASLAN

Yaşlıya evde bakım verenlerin bakım verme yükünün değerlendirildiği bir araştırma

AYŞE GÜROL, CANTÜRK ÇAPIK

Cinsel Saldırı sonucunda gebe kalan olguların değerlendirilmesi

Mehmet CAVLAK, Aysun ODABAŞI BALSEVEN, Ramazan AKCAN, Ali Rıza TÜMER, Özge GÜLMEZ, Eda YILMAZ