Elbisede Kup ve Geometrik Desen Algısı

Moda tasarımı alanı, son yıllarda yeni modellerin ve yüzeylerin tasarlanmasında, çeşitli disiplinlerden, sanat akımlarından, kuramlardan ve sosyolojik olaylardan etkilenmektedir. Bu araştırmada görsel sanatlar içinde önemli bir yere sahip olan Gestalt Algı Kuramı ve “optik yanılsama” olgusu ile onu meydana getiren unsurlar ve biçimler açısından giyside kup ve desen özelliklerinin etkisi araştırılmıştır. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye’deki üniversitelerin güzel sanatlar, mimarlık ve tasarım bölüm veya programlarındaki (Endüstri Ürünleri Tasarımı, Görsel Sanatlar ve Resim, Grafik ve Grafik Tasarımı, İç Mimarlık ve Mimarlık, Moda ve Tekstil Tasarımı) öğretim elemanları oluşturmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular arasında; Aynı kuplu farklı kumaş desenli elbise modelleri arasından en çok dikey ince çizgili ve balıksırtı desene sahip olanların ince, dikey ince ve kalın çizgili olanların ise uzun algılandığı tespit edilmiştir. Yatay kalın çizgili desene sahip elbisede ise algı geniştir. Desen algısında önceki öğrenme ve deneyimlerin etkili olduğu ulaşılan bazı sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler:

Görsel algı, Optik yanılsama, Gestalt İlkeleri, Moda tasarımı.

Line and Geometric Pattern Perception in Dress

The field of fashion design has been influenced by various disciplines, art movements, theories and sociological events in the design of new models and surfaces in recent years. In this research, Gestalt Perception Theory and the phenomenon of "optical illusion", which has an important place in visual arts, and the effect of line and pattern features on clothing in terms of the elements and forms that make it up were investigated. Survey method was used in the research. The population of the study of fine arts universities in Turkey has created lecturers in architecture and design department or program (Industrial Product Design, Visual Arts and Painting, Graphic and Graphic Design, Interior Architecture and Architecture, Fashion and Textile Design). Among the findings obtained from the research; It was determined that among different fabric patterned dress models with the same line, those with vertical thin stripes and herringbone patterns were perceived as thin, vertical thin and thick stripes were perceived longer. The perception is wide in the dress with horizontal bold striped pattern. It is among some results that previous learning and experiences are effective in pattern perception.

Keywords:

Visual perception, Optical illusion, Gestalt Principles, Fashion design.,

PDF

___

Ağaç, S. ve Sakarya, M. (2015). Optical Illusions and Effects on Clothing Design. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(2), 137-157.
Altınay, H. ve Yüceer, H. (1992). Moda ve Tarihi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası
Anitha, D. (2005). (Editör: Dr. A. Sharada Devi). Fashion And Apparel Designing, Fashion and Garment Making. Department of Apparel & Textiles, College of Home Science, Angrau, Hyderabad.
Avcı Tuğal, S. (2012). Oluşum Süreci İçinde Op Art. İstanbul: Hayalperest.
Beyoğlu, A. (2015). Sanat Eğitiminde Algı, Görsel Algı ve Yanılsama: Victor Vasarely’nin Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 333-348.
Bulduk, S. (Ed.). (2014). Duyum ve Algı Psikolojisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri
Ceylan, İ.G. ve Bahattin Ceylan, H. (2018). Gestalt Teorisinin Etkisinde Kalan Amblem ve Logo Tasarımlarının İncelenmesi. 6. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu, (01-03 Kasım, İstanbul.
Chen, T. Z. ve Peng L. H. (2013). Zebra Effect in Fashion Design: Challenging Consumer Stereotype on Striped Clothing. Fifth International Conference on Service Science and Innovation, 100-107. DOI 10.1109/ICSSI.2013.29.
Çağlayan, S., Korkmaz, M. ve Öktem, Ö. (2014 Şub.). Sanatta Görsel Algının Literatür Açısından Değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 16.
Erişti, S.D., Uluuysal, B., ve Dindar, M., (2013). Görsel Algı Kuramlarına Dayalı Etkileşimli Bir Öğretim Ortamı Tasarımı ve Ortama İlişkin Öğrenci Görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 3(1), 47- 66.
Güngör, Ş. (2005). Görsel Kompozisyonun Bir Öğesi Olarak Çizgi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0 (15),85-100.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal Bilimlerde Örnekleme Kuramı. The Journal of Academic Social Science 5(47), 480-495.
Mikellidou, K. (2012). Illusions of filled extent: psychophysics and neuroimaging methods. PhD Thesis, University of York, Department of Psychology, December, Toronto, Canada.
Olgaç, P. (2005). Moda Resmi. İstanbul: Ya-Pa Yayın ve Pazarlama.
Parsıl, Ü. (2012). Görsel Algılama. Birinci Baskı, İstanbul: An Kitap.
Ridgway, J. L., Parsons J. ve Shon M.H. (2016). Creating a More Ideal Self Through the Use of Clothing: An Exploratory Study of Women’s Perceptions of Optical Illusion Garments. Clothing and Textiles Research Journal, 1-17.
Sakarya M. ve Ağaç S., (2017). Müller Lyer Optik Yanılsama Etkisinin Elbisede Kup Açısından İncelenmesi. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 3, 494 - 508. Sakarya, M. (2018). Giysilerdeki Kup ve Desen Özelliklerinin Beden Formunun Algılanmasına Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
Sarnıç, Ö. K. (2011). Optik Yanılsama ve Seramik Sanatında Kullanımı-Uygulamaları. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
Sengir, S. (2019). Görsel İletişimde Algı ve Görsel Kültür. Görsel İletişim Tasarımı, Editör: Mehmet Sezai Türk, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Swami, V. ve Harris, A. (2012). The Effects of Striped Clothing on Perceptions of Body Size. Social Behavior and Personality, 40 (8), 1239-1244.
Thompson, P. ve Mikellidou, K. (2009). The 3-D Helmholtz square illusion: more reasons to wear horizontal stripes. Journal of Vision, (Abstract), 9 (50).
Thompson, P. ve Mikellidou, K. (2011). Applying the Helmholtz illusion to fashion: Horizontal stripes won’t make you look fatter. i-Perception, 2(1), 69-76. doi:10.1068/i0405.
URL 1: Gestalt İlkeleri: https://www.sutori.com/story/gestalt-ilkeleri--SCAhJU7diLrN788XBgqgqjKx adresinden 20 Kasım 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.
URL 2: Buğdaycı,İ. (2008).http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bdergi/yildiztakimi/pdf/temmuz2008/yttemmuz08.pdf adresinden 20 Ocak 2015 tarihinde erişim sağlanmıştır.
URL 3: Slim Your Body With Fashion Optical Illusion. https://www.bridgetteraes.com/2011/11/03/slim-your-body-with-these-fashion-optical-illusions/ adresinden 30 Ocak 2018 tarihinde erişim sağlanmıştır.
URL 4: Lujan, N. (2013). Fashion Feasibility. URL 4: https://aces.nmsu.edu/pubs/_c/C312/welcome.html adresinden 12 Mart 2015 tarihinde erişim sağlanmıştır.