Servet REYHAN, Recep Sürhat MÜNİROĞLU, A. Azmi YETİM

TARAFTARLARIN FUTBOLDA ŞİDDETİN KAYNAĞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Günümüzde en ilgi çekici spor branşı olarak bilinen futbol, geniş seyirci kitlesiyle birlikte birçok sosyolojik olaya sebep olabilen bir organizasyon halini almıştır. Şiddet ise bu sosyolojik olayların önemli bir faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Birçok paydaşın bulunduğu futbolda taraftarlar önemli bir kısmı temsil etmekte ve bu grubun görüşleri önem kazanmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada taraftarların futbolda şiddetin kaynağına ilişkin görüşlerini yansıtan bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. İki aşamadan oluşan çalışmanın nitel görüşme evresinde, hakem, yönetici, antrenör, taraftar, medya mensubu ve futbolculardan oluşan 24 kişilik grubun, yarı yapılandırılmış formla görüşleri alınmış ve şiddetin kaynağına ilişkin temalar oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise bu temalar doğrultusunda maddeler yazılmış ve oluşturulan form 2262 taraftardan oluşan çalışma grubuna uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucu ölçek 25 maddeden oluşan son halini almıştır. Ölçeğin 5 alt boyuttan oluştuğu ve maddelerin faktör yüklerin 0.46-0.79 aralığında olduğu gözlenmiştir. Mevcut yapının doğruluğunu tespit etmek amacıyla gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi sonucu, yapının kriter değerler doğrultusunda iyi uyum gösterdiği anlaşılmıştır. Güvenirliği belirlemek amacıyla Cronbach alfa güvenirlik katsayısı değerleri ve madde toplam test korelasyonları incelenmiştir. Faktörlerin güvenirlik katsayı değerlerinin 0.60-0.74 aralığında olduğu ve madde toplam test korelasyonu değerlerinin de 0.32-0.82 aralığında olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, AFA, DFA, güvenirlik analizi ve madde analizi, sonucunda ulaşılan değerler ölçeğin, taraftarların futbolda şiddete yönelik görüşlerini belirlemek için geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Futbol Taraftarları, Şiddet, Ölçek

PDF

___

Acet M. (2005). Sporda saldırganlık ve şiddet. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Bilir, P., Sangün, L. (2013). Adana Demirspor ve Adanaspor futbol taraftarlarının şiddet eğilimleri. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi. 5(1), 56-65.
Brown, T. A. (2014). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Publications.
Bryman, A., Cramer, D. (2004). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13: A guide for social scientists. New York: Routledge.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., Çakmak, E. K. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Card, D., Dahl, G. B. (2011). Family violence and football: The effect of unexpected emotional cues on violent behavior. The Quarterly Journal of Economics, 126(1), 103-143.
Çağlayan, H. S., Fişekçioğlu, İ. B. (2004). Futbol seyircisini şiddete yönelten faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 127-142.
DeSarbo, W. S., Madrigal, R. (2011). Examining the behavioral manifestations of fan avidity in sports marketing. Journal of Modelling in Management, 6(1), 79-99.
Desbordes, M. (2012). Marketing and Football. London: Elsevier.
Dunning, E. (2013). Sport matters: Sociological studies of sport, violence and civilisation. London: Routledge.
Dunning, E., Murphy, P. J., Williams, J. (2014). The roots of football hooliganism (RLE sports studies): An historical and sociological study. London: Routledge.
Dunning, E., Murphy, P., Williams, J. (1986). Spectator violence at football matches: Towards a sociological explanation. British Journal of Sociology, 37(2), 221-244.
Giulianotti, R. (2011). The sport, development and peace sector: A model of four social policy domains. Journal of Social Policy, 40(4), 757-776.
Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. New York: Oxford University Press.
Hu, L. T., Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
Karasar N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kidd, B. (2008). A new social movement: Sport for development and peace. Sport in Societ,y 11: 370-380.
King, A. (2001). Violent pasts: collective memory and football hooliganism. The Sociological Review, 49(4), 568-585.,
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford publications.
Koçer, M. (2012). Futbol derneklerine üye olan taraftarların şiddet ve holiganizm eğilimlerinin belirlenmesi: Kayseri örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 111-135.
Murphy, P., Williams, J., Dunning, E. (1990). Football on trial: London: Routledge.
Özen, Ü., Eygü, H., Kabakuş, A.K., (2013). Üniversite öğrencilerinin sporda şiddet ve saldırganlık algıları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 4(7), 323-342.
Özsoy S. (2013). Sporda şiddet ve medya. Eyigün, S., Oral, B., Günay, R., Başaran, S., Yıldız, H., Efe, R. (Ed.). Tüm yönleriyle sporda Şiddet (ss. 81-90). Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Basımevi.
Pan, D. W., Baker, J. A. (2005). Factors, differential market effects, and marketing strategies in the renewal of season tickets for intercollegiate football games. Journal of sport behavior, 28(4), 351-377.
Perryman, M. (2001). Hooligan wars: Causes and effects of football violence. Edinburgh: Mainstream Publishing
Pett, M. A., Lackey, N. R., Sullivan, J. J. (2003). Making sense of factor analysis: The use of factor analysis for instrument development in health care research. California: Sage Publications.
Pilz, G. A. (1996). Social factors influencing sport and violence: On the" problem" of football hooliganism in Germany. International Review for the Sociology of Sport, 31(1), 49-66.
Rubin, D. B. (1976). Inference and missing data. Biometrika, 63(3), 581-592.
Sivarajasingam, V., Moore, S., Shepherd, J. P. (2005). Winning, losing, and violence. Injury Prevention, 11(2), 69-70.
Spaaij, R. (2008). Men like us, boys like them: Violence, masculinity, and collective identity in football hooliganism. Journal of Sport and Social Issues, 32(4), 369-392.
Tabachnick, B. G., Fidel, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
Tapp, A. (2004). The loyalty of football fans—We'll support you evermore?. Journal of Database Marketing & Customer Strategy Management, 11(3), 203-215.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. American Psychological Association.
Üstünel, R., Alkurt, Z. (2015). Futbolda şiddet ve düzensizliğin önlenmesi için 6222 Sayılı yasanın getirdiği yeni bir uygulama: Elektronik bilet ve yaşanan sorunlar. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(2), 141-175.
Yıldırım A, Şimşek E. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zani, B., Kirchler, E. (1991). When violence overshadows the spirit of sporting competition: Italian football fans and their clubs. Journal of Community & Applied Social Psychology, 1(1), 5-21.