YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ

Bu çalışmanın amacı, 18-30 yaş aralığında ve farklı branşlardaki sporcuların belirsizliğe tahammülsüzlüğünün yordanmasında zihinsel dayanıklılık ve mükemmeliyetçiliğin rolünü araştırmaktır. Çalışmaya 123 kadın (Xyaş=21.21±2.71), 96 erkek (Xyaş=21.56±2.75) olmak üzere toplam 219 sporcu (Xyaş=21.37±2.72) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların 119’u takım sporları (futbol, hentbol, voleybol vb.), 100’ü bireysel sporlar (atletizm, boks, teakwando vb.) ile uğraşmaktadır. Katılımcılara kişisel bilgi formu, belirsizliğe karşı tahammülsüzlük ölçeği, sporda zihinsel dayanıklılık ölçeği, çok boyutlu mükemmeliyetçilik ölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistik ve hiyerarşik çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonucunda belirsizliğe tahammülsüzlüğün yordanmasında cinsiyet, spor deneyimi ve spor türünün herhangi bir rolü bulunmamıştır (R=0.15; R2=0.02; Düzeltilmiş R2 =0.01; F(3,218)=1.48, p>.05). Mükemmeliyetçilik alt boyutlarından hatalarla aşırı ilgilenme (β=.51, p<.01) belirsizliğe tahammülsüzlüğün tüm alt boyutlarının pozitif yordayıcısı olarak bulunmuştur. Zihinsel dayanıklılık alt boyutlarından kontrol boyutu (β=-.35, p<.01) ise belirsizliğe tahammülsüzlüğün tüm alt boyutlarını negatif olarak yordamaktadır. Ayrıca zihinsel dayanıklılığın alt boyutlarından devamlılık (β=-.14, p<.01), belirsizliğe tahammülsüzlüğün belirsizlikle ilgili olumsuz benlik değerlendirmeleri alt boyutunun negatif yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, hatalarla aşırı ilgilenen mükemmeliyetçi yapıdaki sporcuların belirsizlik karşısında tahammülsüzlük yaşadıklarını, kötü performans göstermekten endişelenen, olaylar istediği gibi gitmediğinde hayal kırıklığı yaşayan ve beklenmedik olaylar karşısında kaygılanan zihinsel dayanıklılığı düşük sporcuların belirsiz durumlar karşısında tahammülsüz oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

THE ROLE OF PERFECTIONISM AND MENTAL TOUGHNESS IN DETERMINING TOLERANCE OF UNCERTAINTY IN ADULT ATHLETES

The aim of this study was to investigate the role of perfectionism and mental toughness in determining ıntolerance of uncertainty among adult athletes. One hundred twenty three females  (Mage = 21.21±2.71  ), 96 males (Mage = 21.56 ± 2.75), in total 219 athletes (Mage = 21.37 ± 2.72) voluntarily participated in this study. One hundred nineteen of the participants engaged in team sports (football, handball, volleyball, etc.) and 100 of them engaged in  individual sports (athletics, boxing, teakwando, etc.). The personal information form, the ıntolerance of uncertainty scale, sport mental toughness questionnaire and sport multidimensional perfectionism scale were administered to the participants. Descriptive statistics and hierarchical multiple regression analysis were used to analyze the data. Hierarchical regression analysis indicated that , gender, sports experience and sport type did not have any role in predicting intolerance of uncertainty (R = 0.15; R2 = 0.02; Adjusted R2 = 0.01; F (3,218) = 1.48, p> .05). Excessive attention to errors from perfectionism sub-dimensions (β = .51, p <.01) was found to be a positive predictor of all sub-dimensions of intolerance of uncertainty The control subscale  (β=-.35, p<.01) of the mental toughness was negative predictor of   all subscales of intolerance of uncertainty. Also, constancy (β = -. 14, p <.01) subscale of mental toughness was found to be a negative predictor of negative self-evaluation sub-dimension of intolerance of uncertainty. In conclusion, perfectionsitic athletes  who are over-concerned about their mistakes experienced higher level of intolerance of  uncertainty. In addition, athletes who are worried about bad performance and unexpected events, who experienced frustration, have lower mental thoughness had higher intolerance of uncertanity. 

___

  • Altıntaş A. (2015). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının belirlenmesinde optimal performans duygu durumu, güdülenme düzeyi ve hedef yöneliminin rolü, doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  • Altıntaş A., Koruç P.B. (2016). Sporda zihinsel dayanıklılık envanteri’nin psikometrik özelliklerinin incelenmesi (SZDE), Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 162–171.
  • Bailey, DE., Jr., Landerman L., Barroso J., Bixby P., Mishel M.H., Muir A.J., Clipp E. (2009). Uncertainty, symptoms, and quality of life in persons with chronic hepatitis C. Psychosomatics, 50, 138-146.
  • Barahmand U., Haji A. (2014). The impact of intolerance of uncertainty, worry and irritability on quality of life in persons with epilepsy: irritability as mediator, Epilepsy Researsch, 108(8), 1335-1344.
  • Boelen P.A, Reijntje A., Carleton N.R. (2014). Intolerance of uncertainty and adult separation anxiety, Cognitive Behaviour Therapy, 43(2), 133-144.
  • Britton G.I., Neale S.E., Davey G.C.L. (2018). The effect of worrying on intolerance of uncertainty and positive and negative beliefs about worry behav, Ther Exp Psychiatry, 62, 65-71.
  • Brown M., Robinson L., Campione G.C., Wuensch K., Hildebrandt T., Micali N. (2017). Intolerance of uncertainty in eating disorders: a systematic review and meta analysis, European Eating Disorders Review, 25 (5), 329-343.
  • Buhr K., Dugas M. J. (2002). The intolerance of uncertainty scale: psychometric properties of the english version, Behav Res Ther , 40, 931-945.
  • Burhanoğlu B. (2018, 24 Aralık). Belirsizliğe tahammülsüzlük. Erişim adresi: http://www.fethiyepsikiyatri.com/belirsizlige-tahammulsuzluk
  • Carleton R.N, Duranceau S., Freeston M.H., Boelen P.A., Mccabe R.E., Antony M.M. (2014). “But ıt might be a heart attack”: ıntolerance of uncertainty and panic disorder symptoms, Journal of Anxiety Disorders, 28, 463-470.
  • Carleton R.N., Sharpe D., Asmundson G.J. (2007). Anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty: requisites of the fundamental fears? Behaviour Research Therapy, 45(10), 2307-2316.
  • Clough P., Earle, K., Sewell D., (2002). Mental toughness: the concept and its measurement. In I. Cockerill, Solutions in Sport Psychology, 7(12), 32-45.
  • Crust L., Clought P.J. (2011). Developing mental toughness: from research to practice, Journal of Sport Psychology, 2(1), 21-32.
  • Çepikkurt F., İnanç B.Y. (2012). Mükemmeliyetçilik ve başarı hedeflerinin hentbolcuların müsabaka öncesi yaşadıkları durumluk kaygıyı belirlemedeki rolü, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2, 43-5.
  • Çepikkurt F., (2011) Üniversiteli hentbolcuların mükemmeliyetçilik ve kaygı düzeyleri ile başarı hedefleri ve müsabaka sonuçlarına yaptıkları yükleme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  • Değirmenci S.S. (2017). Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi, Tıpta Uzmanlık Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
  • Dormann C.F., Elith J., Bacher S., Buchmann C., Carl G., Carré G., Marquéz J.R.G., Gruber B., Lafourcade B., Leitão P.J., Münkemüller T., McClean C., Osborne P.E., Reineking B., Schröder B., Skidmore A.K., Zurell D., Lautenbach S. (2013). Collinearity: a review of methods to deal with it and a simulation study evaluating their performance. Ecography, 36, 27-46.
  • Dugas M.J., Marchand A., Ladouceur R.F. (2005). Validation of a cognitive behavioral model of generalized anxiety disorder: diagnostic and symptom specificity, Anxiety Disord, 19, 29-343.
  • Dunn J.G.H., Causgrove-Dunn J., Syrotuik D.G. (2002). Relationship between multidimensional perfectionism and goal orientations in sport, Journal of Sport and Exercise Psychology, 24, 376-395.
  • Dunn J.G.H., Gotwals J.K., Dunn J.C., (2005). An examination of the domain specificity of perfectionism amoung intercollegiate studentathletes, Personality and Individual Differences, 38, 1439-1448.
  • Ekmekçi R., Miçoogullari B.O., (2018) Examination and comparison of psychological characteristics of american football players and handball players, Universal Journal of Educational Research 6(11), 2420-2425
  • Enns W.M., Cox B.J., Clara I. (2002). Adaptive and maladaptive perfectionism: developmental origins and association with depression proneness, Personality and Individual Differences, 33, 921-935.
  • Erol Z., (2009). Mükemmeliyetçi kişilik (1.Baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Ersöz F., Ersöz T., Konuşkan Ö., (2016) Belirsizlikle başa çıkmada etkili olan kriterlerin araştırılması: bir üniversite uygulaması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (39), 215-232.
  • Field A., (2009). Dıscoverıng statıstıcs usıng spss (third edition) los angeles, London, New Delhi, Singapore and ashington DC: Sage.
  • Fischerauer S.F., Khoei M.T., Vissers F.L., Vranceanu A.M., (2018). Pain anxiety differentially mediates the association of pain intensity with function depending on level of intolerance of uncertainty, Journal of Psychiatric Research, 97, 30-37.
  • Flores A., Lopez F.J., Vervliet B., Cobos P.L. (2018). Intolerance of uncertainty as a vulnerability factor for excessive and inflexible avoidance behavior, Behaviour Research and Therapy, 104, 34-43.
  • Freeston M.H., Rhéaume J., Letarte H., Dugas M.J., Ladouceur R. (1994). Why do people worry?, Personality and Individual Differences, 17(6), 791-802.
  • Frost R.O, Marten P., Lahart C., Rosenblate R. (1990). The dimensions of perfectionism, Cognitive Therapy and Research, 14, 449-468.
  • Geçgin F.M., Sahranç Ü. (2017). Belirsizliğe tahammülsüzlük ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki, Sakarya University Journal of Education, 7(4), 739-755. George D., Mallery P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step a simple guide and referencefourteenth edition, London and New York: Routledge.
  • Güngörmüş K., Okanlı A., Kocabeyoğlu T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9-14.
  • Harenberg S., Wolf S. A., Mccaffrey R., Carleton, R.N. (2016). The relationship between intolerance of uncertainty, competitive trait anxiety, and pre-competitive emotions in cıs female soccer athletes, Journal of Sport & Exercıse Psychology, 38, 200.
  • Holaway R.M., Heimberg R.G., Coles M.E. (2006). A comparison of intolerance of uncertainty in analogue obsessive-compulsive disorder and generalized anxiety disorder, Journal of Anxiety Disorders, 20, 159-174.
  • Jones G. (2002). What ıs this thing called mental toughness? an ınvestigation of elite sport performers, Journal of Applıed Sport Psychology, 14, 205.
  • Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
  • Koç M., İskender M., Çolak T.S., Düşünceli B. (2016). Investigation of the effect of ıntolerance of uncertainty and the effect of anger control on the relationship between forgiveness and psychological well-being through structural equation modelling, Sakarya University Journal of Education, 6(3), 201-209.
  • Lebouthillier D.M., Asmundson J.G. (2015). A single bout of aerobic exercise reduces anxiety sensitivity but not ıntolerance of uncertainty or distress tolerance: a randomized controlled trial, Cognitive Behaviour Therapy, 44(4), 252-263
  • Luthans F., Avey J.B. and Avolio B.J. (2006). Psychological capital development: toward a micro-intervention, J Organizational Behav, 27, 387-93.
  • Mahoney, A.E.J., Mcevoy, M.P. (2012). Trait versus situation-specific intolerance of uncertainty in a clinical sample with anxiety and depressive disorders, Cognitive Behaviour Therapy, 41(1), 26-39.
  • Özmen E. (2018, 21 Aralık) Obsesif kompulsif bozukluk. Erişim adresi: https://kendinitanima.com/kisilik/obsesif-kompulsif-kisilik
  • Pattison S. (2011). The development and ımplementation of a mental toughness training programme for young cricketers, Master of Social Sciences in Psychology, Rhodes University, Grahamstown.
  • Robinson G., Freeston M. (2015). Intolerance of uncertainty as a predictor of performance anxiety and robustness of sport confidence in university student-athletes, Journal of Clinical Sport Psychology, 9(4), 335-344.
  • Sarı S., Dağ İ. (2009). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği, endişe ile ilgili olumlu inançlar ölçeği ve endişenin sonuçları ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 261-270.
  • Sarıçam H. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlüğün mutluluğa etkisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8).
  • Slade P.D., Owens R.G., (1998) A dual process model of perfectionism based on reinforcement theory, Behavioral Modification, 2, 372-390.
  • Slaney R.B., Rice G.K., Mobley M., Trippi J., Ashby J. (2001). The revised almost perfect scale, Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 34, 130-144.
  • Sheard M., Golby J., Wersch A.W. (2009). progress toward construct validation of the sportsmental toughness questionnaire (SMTQ) European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
  • Uzun K. (2016). Akademik özyeterliğin yordayıcıları: belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili olumlu inanç ve akademik kontrol odağı, Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık.
  • Yang Z. (2013). Psychometric properties of the ıntolerance of uncertainty scale (ıus) in a chinese-speaking population, Department of Psychology, Beijing Forestry University Beijing, China.
  • Yıldız B., Güllü A. (2018) Belirsizliğe tahammülsüzlük ile aleksitimi arasındaki ilişki ve bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 113-131.
SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-284X
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI MENSUPLARININ İNTERNET BAĞIMLIĞI İLE FİZİKSEL AKTİVİTEYE KATILIM DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Olcay KILAVUZ, Kürşat KARACABEY

YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ

Ömer GÜMÜŞOĞLU, Hülya AŞÇI

OYUN VE RİTM TEMELLİ BASKETBOL ÇALIŞMALARININ KIZ ÇOCUKLARIN KUVVET GELİŞİMİNE ETKİSİ

Selami YÜKSEK, Mehmet Şirin GÜLER, Ömercan GÖKSU, Vedat AYAN

INVESTIGATION OF ATTENTION AND DECISION-MAKING PROPERTIES IN 11-16 YEARS OLD CHILDREN PLAYING BADMINTON SPORT AS A SPORTIVE RECREATION ACTIVITY

Gülsüm BAŞTUĞ, Uğur ALTINCİT

KAYNAŞTIRMA ÖĞRENCİLERİNİN BEDEN EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK GÖRÜŞ VE GEREKSİNİMLERİNİN İNCELENMESİ

Seda SABAH, Mehmet Yalçın TAŞMEKTEPLİGİL, Taner TUNÇ, Aydan ERMİŞ, Gül ÇAVUŞOĞLU

SAĞLIKLI GENÇ YETİŞKİNLERDE DAYANIKLILIK ANTRENMANLARININ İRİSİN HORMON DÜZEYİNE ETKİSİ

Gizem AKIN, Şükran ARIKAN

SPOR YOLUYLA PAZARLAMA KAVRAMINA ANALİTİK YAKLAŞIM

Mustafa Zahit SERARSLAN

OYUN VE RİTİM TEMELLİ BASKETBOL ÇALIŞMALARININ KIZ ÇOCUKLARIN KUVVET GELİŞİMİNE ETKİSİ

Selami YÜKSEK, Mehmet Şirin GÜLER, Ömercan GÖKSU, Vedat AYAN

BİLİŞSEL YORGUNLUĞUN EGZERSİZ VE SPOR PERFORMANSINA ETKİLERİ

Dicle ARAS, Sevcan YİĞİT, Sercan KAYAM, ERŞAN ARSLAN, Fırat AKÇA

SPORCU BİLİNÇLİ FARKINDALIK (MINDFULNESS) ÖLÇEĞİ: TÜRKÇEYE UYARLAMA, GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Emre Ozan TİNGAZ