Naz KARGIN GÖKTAŞ, HALİL EVREN ŞENTÜRK

SPOR LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN OKUL İKLİMİ ALGILARI İLE SPORA YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırmanın genel amacı, spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Özel amacı ise spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini 2018 - 2019 eğitim-öğretim yılı itibariyle Türkiye genelinde yer alan 74 spor lisesinde öğrenim gören 17.544 öğrenci, örneklemini ise rastgele örnekleme yoluyla velisinin iznini alarak çalışmaya katılan 449 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları olarak, öğrencilerin okul iklimi ile ilgili algılarını öğrenmek amacıyla Okul İklimi Ölçeği (Çalık ve Kurt, 2010), spora yönelik tutumlarını öğrenmek amacıyla Spora Yönelik Tutum Ölçeği (Şentürk, 2015) ve çeşitli demografik bilgilerinin öğrenilmesi amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada örneklem grubunun demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını anlamak için öncelikle bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizleri uygulanmıştır. Örneklem grubundan elde edilen verilerin arasındaki ilişkilere korelasyon, örneklem grubunun okul iklimi algılarını etkileyen faktörlerin tespiti için de regresyon analizleri yapılmıştır. Çalışmayı genel hatları ile sonuçlandıracak olursak spor lisesi öğrencilerinin spora yönelik tutumları arttıkça okul iklimi algılarının da olumlu yönde arttığı tespit edilmiştir. Literatürde yer alan çalışmalar ile karşılaştırıldığında çalışmaya katılım sağlayan spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algılarının düşük, spora yönelik tutum düzeylerinin ise yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sporcu lisansına sahip, milli takım hayali kuran, okul takımlarında yer alan, şiddet olayı yaşamayan, akademik başarısı yüksek, okulun sahip olduğu spor tesis ve malzemelerinden memnun olan, beden eğitimi öğretmenini sportif olarak yeterli bulan ve okulunu terk etmeyi kesinlikle düşünmeyen öğrencilerin okul iklimi algılarının olumlu yönde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Okul, İklim, Lise, Spor, Beden Eğitimi

PDF

___

Akbaba A., Erdoğan H. (2014). Okul yöneticileri ve öğretmen görüşlerine göre okul ikliminin oluşması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 211-227.
Allen N., Grigsby B., Peters M. L. (2015). Does leadership matter? Examining the relationship among transformational leadership, school climate, and student achievement. International Journal of Educational Leadership Preparation, 10(2), 1-22.
Arkonaç S.A. (1998). Sosyal Psikoloji. Alfa Basım, İstanbul.
Aydın O. (2000). Davranış Bilimlerine Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1027.332.
Ayık A., Diş O. (2015). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik rolleri ile örgüt İklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(3), 337-359.
Balcı A. (2008). Türkiye’de eğitim yönetiminin bilimleşme düzeyi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 181-209.
Balcı A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162).
Bektaş ve Nalçacı, (2013). Okul İklimi İle Öğrenci Başarısı Arasındaki İlişki, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:13, ss: (1-13)
Bilge, B. (2013). Öğrenci Başarisini Arttirmada Okul Müdüründen Beklenen Liderlik Özellikleri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(2), 12-23.
Brookover, W.B., Schweitzer, J.H., Schneider, J.M., Beady, C.H., Flood, P.K., Wisenbaker, J.M. (1978). Elementary school social climate and school achievement. American educational research journal, 15(2), 301-318.
Buckley M.A., Storino M., Sebastiani A. (2003). The impact of school climate: Variation by ethnicity and gender. Paper presented at the 11th Annual Meeting of the American Psychological Association, Toronto, Canada.
Busch S., Fernandez J. (2019). Influencing High Student Achievement Through School Culture and Climate: A Quantitative Approach to Organizational Health-based Leadership. Routledge.
Büyüköztürk Ş., Çakmak E.K., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Demirel F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
Cohen J., McCabe L., Michelli N. M., Pickeral, T. (2009). School climate: Research, policy, practice, and teacher education. Teachers college record, 111(1), 180-213.
Çağlayan E. (2013). The relationship between school climate perceptions and school size and status. e-International Journal of Educational Research, 4(4), 100-116.
Çağlayan E. (2014). Okul binaları ve örgüt iklimi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Çalık T., Kurt T. (2010). Okul iklimi ölçeği’nin (OİÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
Çalık T., Özbay Y., Özer A., Kurt T., Kandemir M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 15(4), 555-576.
Demirtaş Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158).
Döş İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim, 38(170).
Efek E., Sivrikaya Ö., Sadık R. (2018). Spor Bilimleri Alanında Okuyan Üniversite Öğrencilerinin Ahlaki Gelişim Düzeyleriyle Spor Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(29), 3895-3903.
Ellis T.I. (1988). School Climate. Research Roundup, 4(2), 1-6.
Erdoğdu M.Y., Umurkan F. (2014). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik rollerinin yordanmasında okul ikliminin etkileri. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 155-172.
Fan W., Williams C. (2018). The mediating role of student motivation in the linking of perceived school climate and achievement in reading and mathematics. In Frontiers in Education (Vol. 3, p. 50). Frontiers.
Faour M. (2012). The Arab world's education report card: School climate and citizenship skills. Washington, DC: Carnegie Endowment for International Peace.
Gage N.A., Prykanowski D.A., Larson A. (2014). School climate and bullying victimization: A latent class growth model analysis. School psychology quarterly, 29(3), 256.
Gonder P.O., Hymes D. (1994). Improving school climate and culture. (AASA Critical Issues Report No. 27) Arlington, VA: American Association of School Administrators.
Göksel A.G., Caz Ç., Yazıcı Ö.F., İkizler H.C. (2017). Farklı Bölümlerdeki Öğrencilerin Spora Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması: Marmara Üniversitesi Örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8(2), 123-134.
Halpin A.W., Croft D.B. (1962). The organizational climate of schools. United States Office of Education, Department of Health, Education and Welfare.
Haynes N.M., Emmons C.L., Ben-Avie M., Comer, J.P. (2001). The school development program student, staff, and parent school climate surveys. New Haven, CT: Yale Child Study Center.
Haynes N.M., Emmons C., Ben-Avie M. (1997). School climate as a factor in student adjustment and achievement. Journal of educational and psychological consultation, 8(3), 321-329.
Hoy W.K. (2003). School climate. In J.W. Guhtrie (Ed.), Encylopedia of education (2nd ed.), (pp. 2121-2124). New York: Thompson Gale.
Hoy W.K., Hannum J.W. (1997). Middle school climate: An empirical assessment of organizational health and student achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3), 290-311.
Hoy W.K., Miskel C.G. (1991). Educationl adimistration: theory research and practice. Boston: Mc. Graw Hill. Inc.
Hoy W.K., Miskel, C.G. (2010). Eğitim yönetimi. (Çev. Edt: S. Turan). Ankara: Nobel.
İhtiyaroğlu N. (2014). Okul ikliminin öğretmen etkililiği ve öğrenci okul bağlılığı ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kalfa M. (2019). Diş Hekimliği Fakültesindeki Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumları. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 165-181.
Karasar N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuperminc G.P., Leadbeater B.J. Blatt S.J. (2001). School social climate and individual differences in vulnerability to psychopathology among middle school students. Journal of School psychology, 39(2), 141-159.
Lee V.E., Chen X., Smerdon B.A. (1996). The influence of school climate on gender differences in the achievement and engagement of young adolescents. Washington, DC: American Association of University Women Educational Foundation.
Lunenburg F.C., Ornstein A.C. (2013). Eğitim yönetimi. (Çev. Edt: G. Arastaman). Ankara: Nobel.
MacNeil A.J., Prater D.L., Busch S. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of Leadership in Education, 12(1), 73-84.
Maloy R.W., Seldin, C.A. (1983). School climate and school effectiveness: summary of teacher, student and parent attitudes in one rural community. Research in Rural Education, 2(2), 65-67.
Mitchell M.M., Bradshaw C.P., Leaf, P. J. (2010). Student and teacher perceptions of school climate: A multilevel exploration of patterns of discrepancy. Journal School Health, 80(6), 271-279.
Murphy J. (1988). Preparation for the School Principalships: The United States’ Story. School Leadership Management 18(3), 359- 372.
Özdamar K. (2002). Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1. 4. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Özdemir S. (2000), Egitimde Örgütsel Yenileşme. 5. Baski. Ankara: Pegem A Yayincilik.
Özdemir S., Sezgin F. (2002). Etkili okullar ve ögretim liderligi. Kirgizistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282.
Özdemir S., Sezgin F., Şirin H., Karip E., Erkan S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
Özgüven İ.E. (2004). Psikolojik Testler. Ankara: Sistem Ofset. 353.
Öztürk M. ve Zembat R. (2015). Okulöncesi yöneticilerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 31, 455-467.
Ruus V.R., Veisson M., Leino M., Ots L., Pallas L., Sarv E.S., Veisson A. (2007). Students' Well-Being, Coping, Academic Success, And School Climate. Social Behavior and Personality: an international journal, 35(7), 919-936.
Scales P.C., Taccogna, J. (2001). Developmental assets for success in school and life. The Education Digest, 66(6), 34.
Sular M. (2017). Lise öğrencilerinin okula yabancılaşmasında okul iklimi ve okulda iletişimin rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı. Muğla.
Sweetland S.R., Hoy, W.K. (2000). School characteristics and educational outcomes: Toward an organizational model of student achievement in middle schools. Educational Administration Quarterly, 36(5), 703-729.
Şentürk H.E. (2015). Spora yönelik tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenirliği. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 8-18.
Şentürk H.E. (2016). Avrupa Birliği Spor Eğitimi Temelinde Türkiye Spor Liselerinin İşlevsellik Açısından Durum Analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Manisa.
Tabachnick B.G., Fidell L.S., (2013). Fidell Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
Thomas A.R. (1976). The organizational climate of schools. International Review of Education, 22(4), 441-463.
Tükel Y. (2018) Sportif Rekreasyon Faaliyeti Olarak Masa Tenisi Oynayan Sporcuların Spora Yönelik Tutumlarının Cinsiyete ve Medeni Duruma Göre Değerlendirilmesi. Sportive, 1(1), 12-18.
Uline C., Tschannen-Moran M. (2008). The walls speak: The interplay of quality facilities, school climate, and student achievement. Journal of educational administration, 46(1), 55-73.
Uzun N., Sağlam N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 240-250.
Üstündağ, N. (2001). Müfredat Labaratuvar Okullarında Görev Yapan Yönetici Ve Öğretmenlerin Bilgisayar Tutumları İle Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Varol R., Varol S., Türkmen M. (2017). Bartın üniversitesinde öğrenim gören öğrencilerin spora yönelik tutumlarının belirlenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3(2), 316-329.