AKSEL ÇELİK, Rana VAROL, Taner ONAT, Yasemin DAĞDELEN, Faruk TUGAY

AKUT EGZERSİZİN FUTBOLCULARDA ANTİOKSİDAN SİSTEM PARAMETRELERİNE ETKİSİ

Bu çalışma, akut fiziksel aktivitenin, antioksidan sistem parametreleri üzerine olan etkisinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Bunun için araştırmaya 14-17 yaşları arasında Altay spor kulübünde düzenli antrenman yapan gönüllü 18 sporcu katılmıştır. Futbolcuların ilk gün antropometrik ölçümleri alınmış üç gün dinlendirildikten sonra 45’er dakikalık iki devreli maç yaptırılmıştır. Antioksidan sistem parametrelerinden SOD (Süperoksiddismutaz), CAT (Katalaz); lipid peroksidasyon sonucu oluşan MDA (Malondialdehid), E vitamini aktiviteleri ve hemogram değerleri egzersiz öncesi ve egzersiz sonrası alınan kan örneklerinden incelenmiştir. Futbolcuların % yağ oranı 10.9 ± 2.9, indirekt maxVO2 değerleri 53.12 ± 9.88 ml./kg./ dk. olarak tespit edilmiştir. Eritrosit, hemoglobin, Hematokrit, MCV düzeyinde egzersiz öncesine göre artış bulunmuştur. Bu artış istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). Lökosit düzeyi artmış olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı değildir (p >0.05 ). Akut egzersiz sonrasında istirahat durumuna göre SOD enzim aktivitesinde artış gözlenmiştir ve bu artış istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0.05). CAT enzim aktivitesinde ise dinlenme durumuna göre normal sınırlar içinde artış gözlenmiştir ancak bu artış istatistiksel anlamlı değildir (p>0.05). Bu çalışmada akut egzersiz sonrasında MDA düzeyinde azalma meydana gelmiştir. Bu azalma istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). MDA düzeylerinde saptanan düşüklük, antrenmanla antioksidan savunma sistemin güçlenmesi sonucunda serbest radikalleri ve buna bağlı olarak lipid peroksidasyonunu azalttığını düşündürmüştür. E vitamini düzeyinde akut egzersiz sonrasında ise dinlenme durumuna göre normal sınırlar içinde artış gözlenmiş, ancak bu artış istatistiksel olarak anlamlı değildir (p>0.05). Bu sonuçlar aerobik antrenmanın oksidatif strese adaptasyon yeteneğini geliştirdiğini ve bunun da lipid peroksidasyon düzeylerini azalttığını gösterebilir

Anahtar Kelimeler:

Antioksidan Sistem, Lipid Peroksidasyon, Akut Egzersiz, Futbol

THE EFFECTS OF ACUTE EXERCISE ON THE PARAMETERS OF ANTIOXIDANT SYSTEM IN FOOTBALL PLAYERS

The objective of this study was to investigate the effects of acute physical activity on antioxidant stress parameters including SOD (superoxide dismutase), and CAT (catalase) activities, the amount of MDA (malondialdehyde) and vitamin E and the hemogram values of football players. The research was performed on 18 football players (aged 14-17 years) of Altay football club in Turkey. Measurements were taken before and after a 90 min. football match and results compared. The maximum VO2 (ml/kg/min) and average fat mass (%) of players was 53.12 +/- 9.88 and 10.9 +/- 2.9. Significant increases in the levels of erythrocyt, hemoglobin, hematocrit and MCV were observed after acute exercise as compared to their levels before exercise, but leukocyt level did not change significantly. Acute exercise significantly increased SOD activity but did not change CAT activity significantly (p<0.05). The MDA level declined significantly after acute exercise relative to the level at resting period. Decline in the MDA levels showed the decrease of lipid peroxidation and free radicals as a result of reinforcement of antioxidant defence system by exercise. However, the vitamin E level showed no significant change after acute exercise. (p>0.05). The results suggest that aerobic exercise develops the ability to adapt to the oxidative stress by reducing lipid peroxidation

Keywords:

Antioxidants, Lipid Peroxidation, Acute Exercise, Football.,

PDF

___

Akgün, N., Egzersiz Fizyolojisi, Ege Üniversitesi Yayınları, s.25-45, İzmir,1994
Fox, E.L., Mathews, D.K., The Physiological Basis Of Physical Educatıon And Atletics, WB Saunders, Philadelphia, 1981
Kalyon, T.A., Spor Hekimliği Sporcu Sağlığı ve Spor Sakatlıkları, 4. Baskı, Ankara 1997
Taşkıran, D., Kutay, F.Z., Sözmen, E.Y., Pöğün, Ş., “Sex Differences in Nitrid-NitratL Levels and Antioxidant Defence in Rat Brain”, Neuroreport, Vol:8 (4), 881-84, 1997
Cheeseman, K.H., Slater, T.F., “An Introductıon to Free Radıcal Biochemıstry”, Brıt. Med. Bull, 49(3), 481-493, 1993
Fridovich, I., “Superoxide Radical and Superoxide Dismutases”, Annu. Rev. Biochem.. 64; 97-105, 1995
Ji, L.L., Leichtweis, S., “Exercise and Oxidative Stress: Sources Of Free Radicals and Their Impact on Antioxidant Systems”, Age,Vol: 20, pp.91-106, 1997
Leaf, D.A., ve ark., “The effect of Exercise İntensity on Lipid Peroxidation”, Med. Sci. Sports Exerc. Vol. 29, No.8, pp.1106-1109, 1997
Schröder, H., ve ark., “Nutrition Antioxidant Status and Oxidative Stress in Professional Basketboll Players: Effects of a three Compound Antioxidative supplement”, Int. J. Sports Med. 21:146-150, 2000
Turgut, A., Özgürbüz, C., Azboy, O,, Akyüz, F., İnal, M., Göktürk, E., Seber, S., “Yüzücülerde Aerobik ve Anaerobik Ağırlıklı Yüklenmelerde Oksidatif Stresin Karşılaştırılması”, Spor Hekimliği Dergisi, Cilt:34, s.1-10, 1999
Astrand PO., Rodahl, K., Textbook Of Work Physiology, McGraw Hill Co., NewYork,1986
Buege, J.A., Aust, S.D., “Microsomal Lipid Peroksidaton Methods Enzymol”, Clin. Chem, 52:302-310, 1978
De Leenheer, A.P., De Bevere, V.O., “Cruyl A.A, Claeys A.E, Determination of Serum α-Tocopherol (Vitamin E) by High Performance Liquid Chromatography”, Clin. Chem, 24/4, 585-590, 1978
Alessio, H.M., Hagerman, A.E., Fulkerson, B.K., Ambrose, J., Rice, R.E., Wiley, R.L., “Generation of Reactive Oxygen Species After Exhaustive Aerobic and Isometric Exercise”, Med Sci. Sports Exerc., Vol. 32 No.9, pp.1576-1581, 2000
Mena, P., Maynar, M., Gutierrez, J.M., Maynar, J., Timon, J., Campillo, J.E., “Erythrocyte Free Radical Scavenger Enzymes in Bicycle Professional Racers, Adaptation to Training”, Int. J. Sports Med., 12:6,563-566, 1991
Jenkins, R.R., Goldfarb, A., “Introduction Oxidant Stress, Aging and Exercise”, Med. Sci. Sports Exercise, Vol.25, No.2, pp.210- 212, 1993
Polidori, M.C., ve ark., “Physical Activity and Oxidative Stress During Aging”, Int. J. Sports Med. 21: 154-157, 2000
Venditti, P., Di Meo, S., “Effects Of Training On Antioxidant Capasity, Tissue Damage And Endurance Of Aduld Male Rats”, Int. J. Sports Med. 18: 497-502, 1997
Vigue, C.A., Frei, B., Shigenaga, M.K., Ames, B.N., Packer, L., Brooks, G.A., “Antioksidant Status and İndexes of Oxidative Stress During Consecutive Days of Exercise”, J. Appl. Physiol. 75 (2): 566-572, 1993
Alessio, H.M., “Exercise-İnduced Oxidative Stres”, Med. Sci. Sports Exerc. Vol. 25, No.2, pp.218-224, 1993
Salminen, A., Vihko, V., “Endurance Training Reduces the Susceptibility of Mouse Skeletal Muscle to Lipid Peroxidation in Vitro”, Acta Physiol Scand, 117:109-106, 1983
Duthie, G.G., Robertson, J.D., Morrice, P.C., “Blood Antioxidant Status and Erythrocyte Lipid Peroxidation Following Distance Runnig”, Archives of Biochemistry and Biophysics, 282,No.1 October, pp. 78-83, 1990
Kanter, M.M., Nolte, L.A., Holloszy, J.O., “Effects of an Antioxidant Vitamin Mixture on Lipid Peroxidation at Rest and Post Exercise”, J. Appl. Physiol, 74,(2), 965-969, 1993
Qrtenblad, N., Mad, K., Djurhuus, M.S., “Antioxidant Status And Lipid Peroxidation After Short-Term Maximal Exercise in Trained and Untrained Humans”, Am. J. Physiol, 272: 1258-1263, 1997
Ohno, H., Yahata, T., Sato, Y., Yamamura, K., Tanuguchi, N., “Physical Training and Fasting Erythrocyte Activities of Free Radical Scavenging Enzyme Systems in Sedantery Men”, J.Appl. Physiol. 57: 173-176, 1988
Marzatiko, F., ve ark., “Blood Free Radical Antioxidant Enzymes and Lipid Peroxidas Following Long-Distance and Lactacemic Performance in Highly Trained Aerobic and Sprint Athletes”, J. Sports Med Phys Fitness 37: 235-239, 1997
Balakrishnan, S.D., Anuradha, C.V., “Exercise Depletion of Antioxidants and Antioxidant Manipulation”, Cell Biochem Funct Dec;16(4): 269-275, 1998
Zergeroğlu, A.M., Yavuzer, S., “Supramaksimal Egzersizin Eritrosit Antioksidan Enzimler Üzerine Etkisi”, Spor Bilimleri Dergisi, (8)4, 13-24, 1997
Zergeroğlu, A.M., Ersöz, G., Yavuzer, S., “Dayanıklılık Antrenmanlarında Antioksidan Savunma”, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, (8), 4, 1997, 25-32
Gönenç, S., “Çocuklarda 4 Haftalık Yüzme Egzersizinin Antioksidan Enzimler ve Lipid Peroksidasyonuna Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Uzmanlık Tezi, İzmir, 1995
Goldfarb, A.H, Mc.Intosh, M.K., Bayer, B.T., Fatouros, J., “Vitamin E Effects On İndexes Of Lipidperoxidation in Muscle From DHEA-Treated And Exercised Rats”. J. Appl. Physical, 76: 1635, 1994
Gönenç, S.M., Açıkgöz, O., Türkmen, S., Kandemir, F., Özgönül, H., “Dört haftalık Yüzme Eğitim Kursunun Çocuklarda Vücut Kompozisyonuna ve Solunum Parametrelerine Etkisi”,Spor Hekimliği Dergisi, Vol:31, (1), s.27-35, Mart 1996
Alessio, H.M., Goldffarb, A.H., “Lipid Peroxidation and Scavenger Enzymes During Exercise. Adaptive Response to Training”, J. Appl. Physiol. 64,4, 1333-1336, 1988
Gönenç, S., Açıkgöz, O., “Akut Egzersizin Lipid Peroksidasyon Düzeylerine Etkisi”, Spor Hekimliği Dergisi, Vol:32, s.155-160, 1997
Sahlin, K., Ekberg, K., Cizinsky, S., “Changes in Plasma Hypoxanthine and Free Radical Markers During Exercise in Man”, Acta Physiol. Scand. 142, 275-281, 1991
Lovlin, R., Cottle, W., Pyke, I., Kavanagh, M., Belcastro, A..N., “Are İndices Of Free Radical Damage Related To Exercise İntensity”, Eur J. Apply Physiol 56: 313-316, 1987
Grisham, M.B., Reactive Meabolitesof Oxygen and Nitrogen in Biology and Medicine., RG Landes Comp. Pp.5-28, Austin /Georgetown,1992
Selamoğlu, S., “Aerobik Ve Anaerbik Antrenmanların Sporcuların Savunma Sistemi Üzerine Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir, 2000
Itoh, H., ve ark., “Vitamin E Suplementation Attenuates Leakage of Enzymes Following 6 Succesive Days of Running Training”, Int. J. Sports Med., 21: 369-374, 2000