Profesyonel Voleybolcuların Fair Play Algısı

Sporcular üzerinde yaratılan başarı baskısı taraftar, medya, politik yapılar, sponsor gelirleri, antrenör gibi dışsal faktörlerle birlikte sporcuları başarının zorunluluğu bu baskıyı arttırmaktadır. Bu bağlamda, profesyonel voleybolcuların fair play kavramına yönelik düşünce ve deneyimleriyle yükledikleri anlamların metaforlar vasıtasıyla ortaya çıkarılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmaya 2022-2023 sezonunda Türkiye voleybol üst liglerinde profesyonel olarak voleybol oynayan 27 erkek 12 kadın toplamda 39 profesyonel voleybolcu katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde iki kısımdan oluşan, araştırmacı ve uzman görüşüne başvurularak oluşturulan bir form kullanılmıştır. İlk kısım, katılımcıların demografik bilgilerini içermekte, ikinci kısım ise fair play kavramına ilişkin voleybolcuların algılarını belirlemek amacıyla "Fair play... gibi/benzer; çünkü..." ifadesini tamamlandığı bölümü içermektedir. Araştırmanın verilerinin analizi, içerik analiz tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Analiz süreci, öncelikle 1'den 39'a kadar numaralandırılan metaforların tek tek incelenmesi ve kodlanması, metaforların ifade ettiği anlamlara göre kod listesi arasındaki ilişkilere bakılarak, verilerin anlamlı hale getirilmesi ve en uygun kategorilere ulaşılması şeklinde gerçekleşmiştir. Sporcuların bakış açıları incelendiğinde oluşturulan metaforların “dürüstlük unsuru olma”, “saygı unsuru olma”, “inanç unsuru olma”, “karakter unsuru olma” ve “yardımlaşma/takım çalışması unsuru” temaları altında toplandığı sonucuna ulaşılmıştır. Sporculuğun ilk yıllarından itibaren verilecek fair play eğitimlerinin yaygınlaştırılması ve olumlu davranışların ödüllendirilerek teşvik edilmesi ve medyanın da bu konu üstünde yoğunlaşarak paylaşımlarda bulunması fair play ruhuna yakışır davranışların yaygınlaşmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fair play, Voleybol, Fenomenoloji, Metafor, Nitel araştırma

Fair Play Perception of Professional Volleyball Players

The pressure to succeed created on athletes by external factors such as fans, media, political structures, sponsorships, and coaches increases this pressure of the necessity of success. In this context, the aim of this study is to reveal the meanings attributed to the concept of fair play by professional volleyball players through metaphors. A total of 39 professional volleyball players, 27 men and 12 women who played professionally in the top leagues in Turkey in the 2022-2023 season, participated in the study. Phenomenology design, one of the qualitative research methods, was used in the study. A form consisting of two parts, created by consulting the researcher and experts, was used to obtain the data. The first part includes participants' demographic information, while the second part aims to determine volleyball players' perceptions of fair play by completing the expression "Fair play is like/similar to... because..." The data were analyzed using content analysis technique. The analysis process was carried out by examining and coding the individual metaphors numbered from 1 to 39, looking at the relationships between the metaphors and the code list of the meanings expressed by them, and reaching the most appropriate categories to make the data meaningful. When athletes' perspectives were examined, it was concluded that the created metaphors were grouped under the themes of "being an honesty element," "being a respect element," "being a belief element," "being a character element," and "being a collaboration/teamwork element." It is believed that fair play education to be given from the early years of sports, rewarding positive behaviors, and media focusing on this issue and sharing related content will contribute to the widespread adoption of fair play behavior.

Keywords:

Fair play, Volleyball, Phenomenology, Metaphor, Qualitative research,

PDF

___

Altun, M., & Güvendi, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersi sportmenlik davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2224-2240. https://doi.org/10.26466/opus.570922
Bloom, G. A., & Smith, M. D. (1996). Hockey violence: A test of cultural spillover theory. Sociology of Sport Journal, 13(1), 65-77. https://doi.org/10.1123/ssj.13.1.65
Bredemeier, B. J., Shields, D. L., & Shields, D. L. (1986). Moral growth among athletes and nonathletes: A comparative analysis. The Journal of Genetic Psychology, 147(1), 7-18. https://doi.org/10.1080/00221325.1986.9914475
Caz, Ç., & İkizler, H. C. (2019). Üniversite öğrencilerinin beden eğitimi dersi sportmenlik davranış düzeyleri ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Spor Eğitim Dergisi, 3(1), 25-35.
Cheung, C. K., Chan, W. T., Lee, T. Y., Liu, S. C., & Leung, K. K. (2001). Structure of moral consciousness and moral intentions among youth in Hong Kong. International Journal of Adolescence and Youth, 9(2-3), 83-116. https://doi.org/10.1080/02673843.2001.9747870
Covrig, D. M. (1996). Sport, fair play, and children's concepts of fairness. Journal for a Just and Caring Education, 2(3), 263-82.
Duda, J. L., Olson, L. K., & Templin, T. J. (1991). The relationship of task and ego orientation to sportsmanship attitudes and the perceived legitimacy of injurious acts. Research Quarterly for Exercise and Sport, 62(1), 79-87. https://doi.org/10.1080/02701367.1991.10607522
Dutke, S. (1994). Mentale modelle beim erinnern sprachlich beschriebener räumlicher anordnungen: Zeitliche aspekte der modellkonstruktion und-nutzung. Zeitschrift für Experimentelle und Angewandte Psychologie, 41(4), 523-548.
Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri: Yaklaşım, yöntem ve teknikler. Anı.
Erdemli, A. (2008). Spor yapan insan. E Yayınları.
Estrada, J. A. C., Méndez-Giménez, A., & Fernández-Río, J. (2014). Meta-perceptions of competence in significant others, perceived competence, situational motivation and fairplay orientations in young athletes. Revista de Psicologia del Deporte, 23(2), 285-293.
Gano-Overway, L. A., Guivernau, M., Magyar, T. M., Waldron, J. J., & Ewing, M. E. (2005). Achievement goal perspectives, perceptions of the motivational climate, and sportspersonship: Individual and team effects. Psychology of Sport and Exercise, 6(2), 215-232. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2003.11.001
Gök, O., & Sarıkol, E. (2023). Spor lisesi öğrencilerinin fair-play davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 70-86.
Güllü, S., & Şahin, S. (2018). Milli güreşçilerin sportmenlik yönelim düzeyleri üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 13(18), 705-718. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14152
Hoffman, M. L. (1987). The contribution of empathy to justice and moral judgment. In N. Eisenberg, & J. Strayer (Eds.), Empathy and its development (pp. 47-78). Cambridge University Press.
Kahya, Y. (2020). Lisanslı spor yapan gençler ile lisanssız spor yapan gençlerin fair play anlayışları. Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 52-66.
Lavoi, N. M., & Stellino, M. B. (2008). The relation between perceived parent-created sport climate and competitive male youth hockey players' good and poor sport behaviors. The Journal of Psychology, 142(5), 471-496. https://doi.org/10.3200/JRLP.142.5.471-496
Lemyre, P. N., Roberts, G. C., & Ommundsen, Y. (2002). Achievement goal orientations, perceived ability, and sportspersonship in youth soccer. Journal of Applied Sport Psychology, 14(2), 120-136. https://doi.org/10.1080/10413200252907789
Lumpkin, A., & Stokowski, S. (2011). Interscholastic sports: A character-building privilege. Kappa Delta Pi Record, 47(3), 124-128. https://doi.org/10.1080/00228958.2011.10516576
Lumpkin, A., Stoll, S. K., & Beller, J. M. (2003). Sport ethics: Applications for fair play (3rd ed.). McGraw-Hill.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Miller, R. F., & Jarman, B. O. (1988). Moral and ethical character development-Views from past leaders. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 59(6), 72-78. https://doi.org/10.1080/07303084.1988.10609788
Molina, P., Úbeda-Colomer, J., & Valenciano, J. (2014). Justicia social y fair play. In R. Llopis (Ed.), Crisis, cambio social y deporte (pp. 617–623). Nau Llibres.
Morgan, G. (2016). Commentary: Beyond morgan’s eight metaphors. Human Relations, 69(4), 1029-1042. https://doi.org/10.1177/0018726715624497
Parent, S., & Fortier, K. (2018). Comprehensive overview of the problem of violence against athletes in sport. Journal of Sport and Social Issues, 42(4), 227-246. https://doi.org/10.1177/0193723518759448
Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage.
Pehlivan, Z., & Konukman, F. (2004). Fair-play kavramının geliştirilmesinde okul sporunun yeri ve önemi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-53. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000028
Pekel, A. Ö., Kırıkoğlu, N., Iğdır, E. C., & Okan, İ. (2023). Futbol hakemlerinin fair play kavramına yönelik algıları: metafor çalışması. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(3), 362-367. https://doi.org/10.22282/tojras.1301923
Pennington, C. G. (2017). Moral development and sportsmanship in physical education and sport. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 88(9), 36-42. https://doi.org/10.1080/07303084.2017.1367745
Pepe, K., Kara, A., Özkurt, R., & Dalaman, O. (2019). Aktif spor yapan amatör sporcuların spor ortamında fair play (sportmen) davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 497-506. https://doi.org/10.31592/aeusbed.633323
Ring, C., & Kavussanu, M. (2018). The impact of achievement goals on cheating in sport. Psychology of Sport and Exercise, 35, 98-103. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2017.11.016
Sadık, F., & Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
Sage, L., Kavussanu, M., & Duda, J. (2006). Goal orientations and moral identity as predictors of prosocial and antisocial functioning in male association football players. Journal of Sports Sciences, 24(05), 455-466. https://doi.org/10.1080/02640410500244531
Seippel, Ø. (2006). The meanings of sport: Fun, health, beauty or community?. Sport in Society, 9(1), 51-70. https://doi.org/10.1080/17430430500355790
Serrano-Durá, J., Molina, P., & Martínez-Baena, A. (2021). Systematic review of research on fair play and sporting competition. Sport, Education and Society, 26(6), 648-662. https://doi.org/10.1080/13573322.2020.1786364
Sezen-Balçıkanlı, G. (2014). Fair play in professional sports: Sportspersonship orientations of futsal players. Fair Play, Revista de Filosofía, Ética y Derecho del Deporte, 2(1), 33- 49.
Sezen-Balçıkanlı, G., İlhan, E. L., Esentürk, O. K., & Çelik, O. B. (2019). The prosocial-antisocial behavior and empathic skill levels of wheelchair basketball players in sports. International Journal of Disabilities Sports and Health Sciences, 2(1), 1-11. https://doi.org/10.33438/ijdshs.547485
Sezen-Balçıkanlı, G., & Sezen, M. (2019). The relationship between empathy and antisocial-prosocial behaviours in youth field hockey players. International Journal of Learning and Change, 11(1), 57-65. https://doi.org/10.1504/IJLC.2019.097193
Sezen, G., & Yıldıran, İ. (2003). Profesyonel ve amatör futbolcuların fair play anlayışları. İ. Yıldıran, P. Doğan, E. E. Erturan (Eds.). Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi (10-11 Ekim 2003, Ankara s.13-20) Bildiriler Kitabı. Sim.
Sezen, G., & Yıldıran, İ. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda fair play’e ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarının incelenmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri, 2(1), 14-22.
Sezen-Balçıkanlı, G., Gülşen, K., & Yıldıran, İ. (2017). Kadın futbolcularda sportmenlik yönelimi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(1-4), 1-9.
Sezen-Balçıkanlı, G., & Yıldıran, İ. (2018). Elit salon hokeyi oyuncularında empatik beceri ile prososyal davranışlar arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 1-8.
Shields, D. L., LaVoi, N. M., Bredemeier, B. L., & Power, F. C. (2007). Predictors of poor sportspersonship in youth sports: Personal attitudes and social influences. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(6), 747-762. https://doi.org/10.1123/jsep.29.6.747
Stornes, T., & Bru, E. (2002). Sportspersonship and perceptions of leadership: An investigation of adolescent handball players' perceptions of sportspersonship and associations with perceived leadership. European Journal of Sport Science, 2(6), 1-15. https://doi.org/10.1080/17461391.2002.10142577
Teke, E. (2018). Sporcuların kişilik özelliklerinin fair-play davranışına etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı.
Vosniadou, S., & Ortony, A. (Eds.). (1989). Similarity and analogical reasoning. Cambridge University Press.
Koç, Y., & Seçer, E. (2018). Spor bilimleri alanında eğitim gören üniversite öğrencilerinin sportmenlik davranışları ile saygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 247-259. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.383027
Yıldıran, İ. (1992). Sporda fair play kavramının tarihsel boyutları. Hacettepe üniversitesi spor bilimleri 2. ulusal kongresi bildirileri 3, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yayınları.
Yıldıran, İ. (2004). Fair Play: Kapsamı, Türkiye’deki görünümü ve geliştirme perspektifleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(4), 3-16.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.