Mehmet Zaman Saçlıoğlu’nun Beş Ada Kitabında Anlatıcı, İzlek ve Toplumsal Sorunların Analizi

Beş Ada, Mehmet Zaman Saçlıoğlu’nun ikinci öykü kitabıdır. Eser, insanın yaşam karşısındaki korkularını, yabancılaşmasını, iletişimsizliğini, hayallerini ve gerçeklerini konu alır. Yazarın kitapta ağırlıklı olarak üzerinde durduğu mesele, modernizm ile birlikte bireyin ve toplumun geçirdiği değişimdir. Öykülerde bu değişimler, kavramsal anlatıcı ve deneysel anlatıcı tarafından aktarılmaktadır. Ancak kimi bölümlerde bu anlatıcıların iç içe geçtiği de görülmektedir. Toplumsal sorunların yanı sıra bireyin bilinçaltını, bilincindeki bölünmeleri kurgusal bağlamda okuyucuya sunan Saçlıoğlu, bunu yaparken dilin göstergesel imkânlarından da yararlanmıştır. Göstergelerin çağrışım yoluyla vurguladığı yabancılaşma, toplumsal değişimle birlikte yitirilen değerleri yansıtır. Temel izlek sorunsalı olarak karşımıza çıkan bireyin çevreye ve kendisine yabancılaşması, insanoğlunun yaşam karşısındaki değişimine bağlı olarak anlatılmıştır. Parçalı öykülerden oluşan eserde her biri tek başına varolma gücüne sahip öyküler, âdeta bir yapboz gibi bir araya geldiklerinde bütünü tamamlayan parçalar olarak karşımıza çıkar. “Birinci Masal” ile başlayan eser “İkinci Masal” ile sona ererek kurgudaki eksik kısmı tamamlar. Aynı şekilde “Korku Adası”, “Sis Adası”, “Yalnızlık Adası”, “Yargı Adası” ve “Düş Adası” öyküleri modern dünyada bireyin sıkıntılarını, korkularını, iletişimsizliklerini anlatması bakımından bir devamlılık niteliği taşımaktadır. Mehmet Zaman Saçlıoğlu’nun öykülerini izlek açısından incelediğimiz bu çalışmamızın temel gayesi çok katmanlı izlekleri çözümlemektir. Öykülerdeki izlekler; korku, arayış ve toplumsal sorunlar başlıkları altında detaylı bir şekilde incelenecektir. İncelenen başlıkların genel değerlendirmesi sonuç kısmında toplanarak sunulacaktır.

ANALYSIS OF THE NARRATOR, THEME AND SOCIAL PROBLEMS IN MEHMET ZAMAN SAÇLIOĞLU’S FIVE ISLANDS

Five Islands is Mehmet Zaman Saçlıoğlu’s second story book. The work is about human fears, alienation, lack of communication, dreams and realities. The major emphasis of the author in the book is the change that individual and society went through with modernism. These changes in the stories are conveyed by the conceptual narrator and the experimental narrator. However, in some episodes, it is seen that these narrators are intertwined. In addition to social problems, Saçlıoğlu, who presents the subconscious of the individual and the divisions in his/her consciousness to the reader in a fictional context, has also benefited from the semiotic possibilities of language in doing his. Alienation emphasized by the signs through connotation reflects the values lost with social change. The alienation of the individual from the environment and himself/herself, which appears as the main thematic problematic, has been explained depending on the change of human beings in the face of life. In the work consisting of fragmented stories, the stories, each of which has the power to exist alone, appear as pieces that complete the whole when they come together like a puzzle. The work that begins with the “First Fairy Tale” ends with the “Second Fairy Tale” and completes the missing part in the fiction. Likewise, the stories of “Fear Island”, “Fog Island”, “Loneliness Island”, “Judgment Island” and “Dream Island” have a continuity in terms of telling the troubles, fears and miscommunication of the individual in the modern world. The main purpose of this study, in which we examine the stories of Mehmet Zaman Saçlıoğlu in terms of themes, is to analyze multi-layered themes. Themes in the stories will be examined in detail under the headings of fear, pursuit and social problems. The general evaluation of the examined topics will be gathered and presented in the conclusion part.

___

  • Gürses, İbrahim (2007). “Jung’cu Arketip Teorisi Bağlamında Tasavvufî Öykülerin Değerlendirilmesi: Sîmurg Örneği”. Uludağ Üniversitesi: İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.1, s.88.
  • Jung, Carl Gustav (2006). Analitik Psikoloji. Ç. Ender Gürol, İstanbul: Payel Yayınları.
  • Korkmaz, Ramazan, Deveci Mutlu (2017). Türk Edebiyatında Bir Tür Küçürek Öykü. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Moran, Berna (2001). Edebiyat Eleştirileri ve Kuramları. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Özata Dirlikyapan, Jale (2017). “Yazınsal Kavrayışta Köklü Bir Değişim: Türk Öykücülüğünde 1950 Kuşağı”. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, s.56.
  • Paksoy, Hüseyin (2014). “Sema Kaygusuz’un Hikâyelerinde Modern İnsanın Yalnızlığı”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ardahan: Ardahan Üniversitesi, s.53.
  • Saçlıoğlu, Mehmet Zaman (2002). Beş Ada. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Sakallı, Fatih (2015). “Sibel K. Türker’in Öykülerinde İzlek”. Türkbilig. S.30, s.90
  • Şen, Cafer (2014). “Mehmet Zaman Saçlıoğlu’nun Büyük Göz Öyküsünde‘Aşkın Gösteren’ Ve ‘Aşkın Gösterilen’ Kavramlarının Fenomenolojisi”. Turkish Studies. S.9, s.649.
  • Şimşek, Yaşar (2020). “Ayla Kutlu’nun Kaçış romanında modernist izlekler”. RumelidE Journal of Language and Literature Studies”. 218-241.
  • Toyman, Yeliz Özge (2002). “Nazlı Eray’ın Roman Dünyasında Düşsü ve Büyülü Gerçekliğin Kurgusu ile Fantastik Unsurlar”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, s.135.
  • Uludağ, Melahat Gül (2010). “İzlek Ve Biçem İlişkisi Açısından Suat Derviş Romanlarının Türk Edebiyatındaki Yeri”. Yayımlanmış Doktora Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, s.90.
  • Yivli, Oktay (2016). “Ethem Baran’ın Emanet Gölgeler Defteri’nde Temel Sorunsallar”. Yeni Türk Edebiyatı Dergisi. S.16, s.165.
  • Yivli, Oktay (2020). Öykü Nasıl Okunur Modern Öykü ve Yöntem: Ankara, Günce Yayınları.