Bildungsromanlarda Kahramanın Sonsuz Yolculuğu

Hayatın her alanı, insan için bir yolculuğu ve mücadeleyi temsil etmektedir. Bu, insanlığın üretmiş olduğu tüm anlatıların da temelini oluşturmaktadır. Her anlatının aynı örüntülere sahip tek bir hikâye olduğunu ifade eden Joseph Campbell, sıradan insanın kahraman olma sürecini Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (1949) adlı eserinde işlemiştir. Yol, yolculuk ve kahraman ekseninde bir örüntüyü imleyen yazar, kahramanların anlatılarda geçirdikleri süreçleri ana hatlarıyla "Yola Çıkış", "Erginlenme" ve "Dönüş" aşamaları biçiminde bir sınıflandırmaya tabi tutmuştur. Modern zamanların bireysel duruşlarıyla özellikle roman türünde kendini gösteren kahramanlarının da belirli bir yolculuktan geçerek kendi hayatlarında ve toplumlarında bir yer edinmeleri söz konusudur. Bu minvalde, Campbell'ın kadim anlatılar üzerinden kurguladığı aşamaların, Alman edebiyatında ortaya çıkan Bildungsromanlar'daki kahramanların yolculuğu ile büyük oranda benzerlikler gösterdiği söylenebilir. Zira insanın toplum içerisinde kabul görmesi için yüzyıllar boyunca birtakım ritüeller ve eğitimler gerçekleştirilmiştir. Türk edebiyatında da örneklerine rastlanılan Bildungsromanların ve Campbell'ın Kahramanın Sonsuz Yolculuğu'nda ileri sürdüğü örüntünün, kahramanın serüvenini içermekte ve izlediği yolun belirli bir kazanımla sonlanmakta olduğu görülmektedir. Bu bağlamda geleneksel ve modern anlatıların kahramanlarının nasıl bir motivasyonla yola çıktığı, hangi engellerle karşılaştığı ve nasıl bir dönüşüm yaşadıkları soruları akla gelmektedir. Çalışmada bunların cevabını bulmak amacıyla modern Türk edebiyatından Hakan Günday'ın Daha (2013), Hasan Ali Toptaş'ın Heba (2013), Orhan Pamuk'un Kafamda Bir Tuhaflık (2014) ve Abdullah Ataşçı'nın Yara Bende (2018) adlı eserleri seçilmiştir. Söylem analizi yönteminin kullanılacağı araştırmada, seçilen roman örnekleri üzerinden kahramanın yolculuğunun, Bildungsroman türü ve Campbell'ın anlatı örüntüsündeki biçimlerinin ortaklıklarına ve ayrılıklarına ışık tutulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Bildungsroman, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Modern Türk Edebiyatı, Campbell, Monomit

The Hero's Journey in Bildungsromans

Every lane of life represents a journey and challenge for human beings. This journey itself also creates the base of all narratives that are produced by humankind. Joseph Campbell who states that every narrative is the same one and only story that has the same patterns, treated the process of become a hero of ordinary people in his work of The Hero’s Journey (1949). Indicating a pattern on the axis of “The Road” , “ The Journey”, and “The Hero”, Campbell classifed the processes of which heroes goes through in narratives in principles of “Taking the Road”, “Inititation” and “Return” stages. It’s a matter of subject that heroes that manifest themselves with their individual standings of modern times especially in novel genre, also take place in their societies as well as their lifes by going through a certain journey. In this respect, It can be said that, processes that Campbell built over archaic narratives have a vast scale of similarities with journies of heroes in the Bildungroman that emerged in German literature. Because, for centuries, some rituals and trainings have been practiced in order people to be accepted in a society. It is seen that Bilgdungsromans, examples of which are also encountered in Turkish literature, and the pattern suggested by Campbell in “The Hero’s Journey” include the hero’s adventure the path that is followed ends up with a certain achievement. In this context, it comes to mind of questions of what kind of motivation the heroes of traditional and modern narratives take out the journey with, what obstacles they encountered and what kind of tranformation they experienced. In this study, the works of modern Turkish literature Hakan Gunday’s Daha (2013), Hasan Ali Toptas’s Heba (2013), Orhan Pamuk’s Kafamda Bir Tuhaflık (2014) and Abdullah Atascı’s Yara Bende (2018) have been selected in order to find answers to these questions. In the research in which the discourse anylsis method will be used, commonalities and separations of hero’s journey with Bildungsroman genre and Campbell’s forms in the narrative pattern will be englightened over selected examples of novels.

Keywords:

Bildungsroman, The Hero's Journey, Modern Turkish Literature, Campbell, Monomit,

PDF

___

Akdeniz, Büşra (2020). Günümüz Etnik Amerikan Edebiyatında Kadın Bildungsromanı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Asutay, Hikmet (2012). "Oluşum Romanı Geleneği ile Günümüzdeki İzleri Üzerine". Zeitschriftfür die Welt der Türken. 4(2): 27-36.
Aytaç, Gürsel (1983). Yeni Alman Edebiyatı Tarihi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Aytaç, Gürsel (1989). Edebiyat Yazıları I, Modern Alman Edebiyatında Bildungsroman. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Aytaç, Gürsel (1990). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Bayram, Yavuz (2007). “Bildungsroman Örneği Olarak Hüsn ü Aşk”, İlmî Araştırmalar, (23): 7-28.
Boes, Tobias (2009). "On the Nature of the Bildungsroman Translation of Über das Wesen des Bildungsromans" (1819) by Karl Morgenstern. PMLA, 124 (2): 650-659.
Campbell, Joseph (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev. Sabri Gürses). Ankara: Kabalcı Yayınevi.
Duman, Alim (1995). Stan Nadonly: 'Selim ya da Konuşma Yeteneği' Oluşum Romanı Geleneğindeki Yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Duran, Zeliha (2015).Carmen Laforet'in Romanlarında İç Savaş Sonrası Dönemde Bildungsroman. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Golban, Petru ve Karabakır, Tamer (2019). The Bildungsroman as Monomythic Fictional Discourse: Identity Formation and Assertion in Great Expectations. Humanitas, 7(14): 318-336.
Graham, Sarah (2019). "A History of The Bildungsroman". (Editedby Sarah Graham), United Kingdom: Cambridge University Press.
Holbrook, Victoria (1999). Alegorinin Ölümü, Hüsn ü Aşk’ın Özgünlüğü. Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler. (haz. Mehmet Kalpaklı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Huyugüzel, Ömer Faruk (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. "Bildungsroman" 86-88. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Özsaraç, Habibe (2014). Siyahî İngiliz Bildungsroman: Hanıf Kureıshı’nin The Buddha of Suburbıa, Andrea Levy’nin Fruıt of The Lemonve Dıran Adebayo’nun Some Kınd of Black Romanlarında Diaspora Kimlikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Selbmann, Rolf (1994). Der deutsche Bildungsroman. Verlag J. B. Metzler: Stuttgart.
Sevinç, Canan (2016). "Sanatçı Romanı (Künstlerroman) Olarak Karartma Geceleri". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(11): 95-113.
Tanrıtanır, Bülent Cercis ve Akın Eleman (2010). "Bildungsroman Olarak F. S. Fitzgerald'ın This Side of Paradise Adlı Romanı". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9 (1): 65-79.
Turan, Yusuf Ziyaettin ve Raşit Çolak (2016). "Bildungsroman'a Tematik Bir Yaklaşım: David Copperfield ve Çalıkuşu". Humanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 4 (7): 455-465.