TÜRKİYE’DEKİ HEMŞİRELERİN VE EBELERİN TOPLUMSAL CİNSİYET İLE İLGİLİ YAPTIKLARI LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ
Bu araştırma, Türkiye’deki hemşirelerin ve ebelerin toplumsal cinsiyet ile ilgili yaptıklarılisansüstü tezleri incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, sistematik derleme yöntemi ileyapılmıştır. Araştırmaya Türkiye Cumhuriyeti YÖK Yayın Dokümantasyon Daire Başkanlığınakayıtlı 2007-2018 yılları süresince arşivlenen Hemşirelik ve Ebelik Anabilim Dalları’ndayapılan, “toplumsal cinsiyet”, “toplumsal cinsiyet ve hemşirelik” ve “toplumsal cinsiyet veebelik” kombinasyonları ile taranması sonucu bulunan 19 lisansüstü tez alınmıştır. Elde edilen15 yüksek lisans tezinin tamamı tanımlayıcı ya da kesitsel ve dört doktora tezinin ikisi kesitsel,ikisi deneysel yöntem kullanılarak yapılmıştır. Yüksek lisans tezlerinin birisi araştırma görevlisidoktorlar, beşi kadınlar, biri sağlık çalışanları ve sekizi üniversite öğrencileri; doktora tezlerininise üçü üniversite öğrencileri, biri kadınlar üzerinde yapılmıştır. Yapılan lisansüstü tezlerinincelenmesi sonucunda; katılımcıların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi tutumasahip oldukları saptanmıştır. Kadınların erkeklere göre toplumsal cinsiyet tutumlarının dahaeşitlikçi yönde olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların toplumsal cinsiyete ilişkin tutumlarınıetkileyen bazı faktörlerin olduğu görülmüştür. Bireyi bütüncül bir yaklaşım ile değerlendirenve bakım veren hemşirelere ve ebelere toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin etkilerini belirlemedebüyük sorumluluklar düşmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine bağlı kadınların yaşadıklarısorunların belirlenmesi, bu sorunların azaltılması ve önlenmesi büyük önem arz etmektedir.
AN EXAMINATION OF THE GRADUATE THESES BY NURSES AND MIDWIFES IN TURKEY ON GENDER
This research was conducted to examine their postgraduate thesis about gender of nurses and midwives in Turkey. The research was carried out by systematic review method. Research has been taken 19 graduate theses which recordeds by Republic of Turkey Higher Education Council Documentation Department and obtained with results screening with combinations “gender,” “gender and nursing” and “gender and midwifery” and archived during the years 2007-2018 and made in Nursing and Midwifery Departments. All of the fifteen master’s theses obtained were descriptive or cross-sectional and two of the four doctoral theses were crosssectional and two experimental. One of the master’s theses were made on research assistant physician, five women, one healthcare worker, eight university students; and three of doctoral theses were made on university students, one women. As a result of examining the graduate theses; participants were found to have an egalitarian attitudes on gender roles. It has been determined that women are more egalitarian towards gender attitudes than men. It is seen that there are some factors that influence participants’ attitudes towards gender. There are great responsibilities in assessing the effects of gender inequality in nurses and midwives who evaluate and care with a holistic approach to individual. Determination of the problems experienced by women due to gender inequality, reduction and prevention of these problems is of great importance.
___
- Al-Ghanim, K.A., Badahdah. A.M. (2017). Gender roles in the ArabWorld: Development and psychometric properties of the arab adolescents gender roles attitude scale. Sex Roles, 77: 169-177. doi: 10.1007/s11199-016-0722-y.
- Atış, F. (2010). Ebelik/Hemşirelik 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı, Adana.
- Bal, D.M. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
- Başar, F. (2012). Türkiye’deki Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın sağlığına etkisi. ACU Sağlık Bil. Derg., 3, 131-137.
- Bekleviç, A.Ç. (2013). Bir Üniversite Hastanesi Araştırma Görevlilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Rolleri Algısının Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
- Centre for Reviews and Dissemination. (2008). Systematic Reviews: CRD’s Guidance for Undertaking Reviews in Health Care, Erişim Tarihi: 6 Haziran 2018, Published by CRD, Üniversity of York: York Publishing Services Ltd, 1-281.
- Çetişli, E.N., Top, E.D., Işık. G. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitliği dersini alan ve almayan üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(2), 104-110.
- Dotti Sani, G.M., Quaranta. M. (2016). The best is yet to come? Attitudes toward gender roles among adolescents in 36 countries. Sex Roles, 77, 30-45. doi: 10.1007/s11199- 016-0698-7.
- Erdoğan, M. (2016). Evli Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Evlilikte Sorun Çözmeye ve Doyuma Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa
- Ertoy, AÖ. (2018). Karabük Üniversitesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine İlişkin Tutumlarına ve Bu Tutumlarının Belirleyicilerine Yönelik Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
- Esen, E., Siyez, D., Soylu, Y., Demirgürz, G. (2017). Examination of gender perception of university students according to sex and sex roles. e-International Journal of Educational Research, 8(1), 46-63. doi: 10.19160/5000197327.
- Gökçay, G. (2018). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kars.
- Kavuran, E. (2011). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Bakışlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Koyun, A., Taşkın, L., Terzioğlu, F. (2011). Yaşam dönemlerine göre kadın sağlığı ve ruhsal işlevler: hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 67-99.
- Kul, A. (2016). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
- Namasivayam, A., Osuorah, D.C., Syed, R., Antai, D. (2012). The role of gender inequities in women’s access to reproductive health care: a population-level study of Namibia, Kenya, Nepal and India. International Journal of Women’s Health, 4, 351-364.
- Özcan, A. (2012). Toplumsal Cinsiyet Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rol Tutumlarına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
- Özden, S. (2018). Sağlık Çalışanlarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
- Özpulat, F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 151-165.
- Pınar, G., Taşkın, L., Eroğlu, K. (2008). Başkent Üniversitesi öğrenci yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-57.
- Sezgin, D. (2015). Toplumsal cinsiyet perspektifinde sağlık ve tıbbileştirme. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(1), 153-186.
- Şahiner, G. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Kadına Karşı Şiddetin Kadınların Üreme Sağlığına İlişkin Hizmetlerden Faydalanmasına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği Bilim Dalı, Ankara.
- Şavran, G.T. (2014). Sağlıkta toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri: Eskişehir’de kırsal ve kentsel alanlarda kadın sağlığı. Fe Dergi, 6(1), 98-116.
- Şimşek, H. (2011). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın üreme sağlığına etkisi: Türkiye Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(2), 119-126.
- Uzun, Z., Erdem, S., Güç, K., Şafak Uzun, A.M, Erdem, E. (2017). Toplumsal cinsiyet algısı ve toplumsal cinsiyet rollerine eğitimin etkisi: Deneysel bir çalışma. Journal of Human Sciences, 14(1), 678-693. doi:10.14687/jhs.v14i1.4354.
- Varol, Z.S., Çiçeklioğlu, M., Taner, Ş. (2016). Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi, 55(3), 122-128.
- Yaşar, B. (2011). Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumlarının Kadın Sağlığı Hemşireliği Açısından Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Yıldırım, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Toplumsal Cinsiyet Tutumlarının Flört Şiddetine Yönelik Tutumlarına Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yılmaz, A. (2009). 15-49 Yaş Grubu Kadınların Evlilik Uyumları ve Toplumsal Baskı Yaşama Durumları Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Samsun.
- Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da Hemşirelik Öğrenimi Gören Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Zuo, X., Lou, C., Gao, E., Lian, Q., Shah, I.H. (2018). Gender role attitudes, awareness and experiences of non-consensual sex among university students in Shanghai, China. Reproductive Health, 15(49), 1-10. doi: 10.1186/s12978-018-0491-
- ISSN: 2148-9424
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı