Kısmet Büşra EREN, Serap PALAZ

Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Faktörlerin İmalat Çalışanları Açısından Araştırılması: Kesitsel Bir Çalışma

İmalat sektöründe iş kazaları, meslek hastalıkları, ramak kala olaylar ve yaralanmalar sıklıkla yaşanmaktadır. Kişisel koruyucu donanımların (KKD) amacı çalışanları iş kazası veya meslek hastalığına yol açabilecek risklere karşı korumaktır. Çalışanlar birtakım sebeplerle KKD kullanmayı tercih etmeyebilmektedirler. KKD’lerin kullanımını etkileyen faktörler örgütlerin tutumları ile birlikte çalışanların algı ve yaklaşımlarına göre değişmektedir. Çalışanların bilinçlendirilmesinde örgütlerin iş güvenliği ve KKD’lere yönelik uygulamaları ve tutumları önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada KKD’lerin kullanımını etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler araştırılmıştır. Araştırma Bursa’da imalat sektöründe çalışanlarla gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre imalat sektöründe çalışanların KKD kullanımı ile bireysel ve örgütsel faktörler değerlendirildiğinde bir ilişkinin varlığından söz edilebilmektedir. Faktörler arasındaki en kuvvetli ilişki çalışanların KKD’lere ve iş kazalarına yönelik algıları ile çalışanların kendi sağlık sebepleri ile KKD kullanımı arasında ortaya çıkmıştır. Elde edilen bulgular eğitim durumu ile KKD kullanımı arasında oldukça anlamlı farklılıklar olduğunu göstermiştir. Bu nedenle çalışanları iş kazalarından, meslek hastalıklarından ve ramak kala olaylardan korumak için, kanunda belirtildiği gibi İSG eğitiminin rutin ve etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi ve uygun iş için uygun personel temin edilmesi önem arz etmektedir.

Investigating the Factors of Using Personal Protective Equipment from the Perspective of Manufacturing Employees: A Cross-Sectional Study

Occupational accidents, occupational diseases, near misses and injuries are frequently experienced in the manufacturing sector. The purpose of Personal Protective Equipment (PPE) is to protect employees against risks that may lead to work accidents or occupational diseases. Employees sometimes do not prefer to use personal protective equipment for some reasons. The factors affecting the use of personal protective equipment vary according to the attitudes of the organizations as well as the perceptions and approaches of the employees. Organizations’ practices and attitudes towards occupational health and personal protective equipment play an important role in raising the awareness of employees. In this study, individual and organizational factors affecting the use of personal protective equipment were investigated. The research was carried out with the workers in the manufacturing sector in Bursa. According to the research findings, it can be mentioned that there is a relationship between the use of PPE in the manufacturing sector and the individual and organizational factors. The strongest relationship between the factors emerged between the employees’ perceptions of PPE and occupational accidents, and the employees’ own health reasons and the use of PPE. The findings showed that there were significant differences between educational status and the use of PPE. For this reason, in order to protect employees from work accidents, occupational diseases and near misses, it is important to carry out OHS training routinely and effectively and to provide appropriate personnel for the appropriate job, as specified in the law.

PDF

___

Açıkalın, C. (2005). Eskişehir-Bozüyük Bölgesindeki Seramik Sektöründe İş Kazaları ve Kişisel Koruyucu Malzeme Kullanımının Kazalar Üzerindeki Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(1). 133-154.
Bayram, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. 1. Basım. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Beşer, F. (2019). İstanbul Gedik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı. İş Kazaları Etkilerinin En Aza İndirgenmesinde Kişisel Koruyucu Donanımların Kullanma Yeterliliklerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Burke, M., Sarpy, S. A., Tesluk, P. A. ve Smith-Crowe, K. (2002). General Safety Performance: A Test of a Grounded Theoretical Model. Personnel Psychology. (55). 429-457.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. (32). 470-483.
Çetin, S. ve Beğik, V. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Sürdürülebilir Kişisel Koruyucu Donanım Politikalarının Uygulanması. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi. 13(1). 202-211.
Çiçek, Ö. ve Öçal, M. (2016). Dünyada ve Türkiye’de İş Sağlığı ve İş Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi. Emek ve Toplum Dergisi. 5(11).106-129.
Demirbilek, T. ve Çakır, Ö. (2008). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Değişkenler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 23(2). 173-191.
Dursun, S. (2013). İş Güvenliği Kültürünün Çalışanların Güvenli Davranışları Üzerine Etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi. 3(2). 61-75.
İslamoğlu A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Sosyal Güvenlik Kurumu (2021). İstatistik Yıllıkları. [http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/ istatistik/sgk_istatistik_yilliklari]. (Erişim: 19 Aralık 2021).
Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021). İmalat Sanayii Göstergeleri. [https://www.sbb.gov.tr/imalat-sanayii gostergeleri/]. (Erişim: 11 Aralık 2021). Kartalkanat, E. (2016). İş Güvenliği. Gazi Üniversitesi, Mayıs İş Güvenliği Semineri.
Sapbamrer, R. ve Thammachai, A. (2020). Factors Affecting Use of Personal Protective Equipment and Pesticide Safety Practices: A Systematic Review. Environmental Research. (185). 1-23.
Şen, M., Dursun, S. ve Murat, G. (2018). Türkiye’de İş Kazaları: Avrupa Birliği Ülkeleri Bağlamında Bir Değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 9(16). 1167-1190.
Tam, V.W.T., Fung ve W.H. (2008). A Study of Knowledge. Awareness, Practice and Recommendations Among Hong Kong Construction Workers on Using Personal Respiratory Protective Equipment At Risk. The Open Construction And Building Technology Journal. 2(1). 69-81.
Türkiye İş Kurumu (2021). 2020 İşgücü Piyasası Araştırması İmalat Sektörü Raporu. [https://media.iskur.gov. tr/45570/turkiye.pdf]. (Erişim: 20 Ocak 2022).