Filiz TUTAR, Merve EKİCİ, Nur Funda TUTAR

TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTELERİN EKONOMİK KALKINMADA DEĞİŞEN ROLÜ: BÖLGESEL KALKINMA ODAKLI ÜNİVERSİTELER

Geleneksel bir işlev olarak üniversiteler ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan bireylerin kendini geliştirmesi konusunda fırsatlar sunmaktadır. Dolayısıyla eğitimli insanların ülke ekonomisine daha çok katkıda bulunması, toplumların gelişme seviyesini artırmaktadır. Bu gelişme evresi ise üniversitelerin bulunduğu bölgelerde bir dalga etkisi yaratmaktadır. Bu etki, bölgeye pozitif bir katkı sağlayarak o bölgenin yaşam koşullarını da değiştirmektedir. Yenilik, teknoloji, bilgi ve araştırma faaliyetlerinin odak noktası olan üniversiteler, bölgede içsel bir rol üstlenmektedir. Bu kapsamda Ar-Ge ve inovasyon odaklı bir yerel kalkınma anlayışına dayanan akıllı uzmanlaşma stratejileri, bölgelerin sahip olduğu potansiyel alanların kurumlar aracılığıyla ön plâna çıkarılmasına yardımcı olmaktadır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK), bu kapsamda 2016 yılında ‘Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi’ni hayata geçirmiştir. Çalışmada tüm bu çerçevede yerel ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilebilmesi için akıllı uzmanlaşma stratejilerinin konumuna ve işlevlerine değinilmiştir. Bu stratejiler ile üniversitelerin misyon ve vizyonlarının belirlenen tematik alanlar çerçevesinde bölgelerin potansiyel alanlarının ekonomiye kazandırıldığı, katma değer oluşturulduğu ve rekabet gücü elde edildiği vurgulanmıştır. Bu doğrultuda uygulanan akıllı uzmanlaşma stratejileri, nitel bir analiz türü olan SWOT Analizi ile desteklenmiş ve projenin bölge potansiyelinin ortaya çıkarılmasını sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bölgesel Kalkınma, Yerel Kalkınma, Akıllı Uzmanlaşma, İnovasyon, Türkiye, Regional Development, Local Development, Smart Specialization, Innovation, Turkey.

THE CHANGING ROLE OF UNIVERSITIES IN ECONOMIC DEVELOPMENT IN TURKEY: REGIONAL DEVELOPMENT FOCUSED UNIVERSITIES

As a traditional function, universities offer opportunities for individuals to develop themselves economically, socially, and culturally. Therefore, the fact that educated people contribute more to the country's economy increases the level of development of societies. This development phase creates a ripple effect in the regions where universities are located. This effect makes a positive contribution to the region and changes the living conditions of that region. Universities which are the focal point of innovation, technology, knowledge, and research activities, play an internal role in the region. In this context, smart specialization strategies based on an R&D and innovation-oriented local development approach help to highlight the potential areas of regions through institutions. In this context, the Council of Higher Education (YOK) implemented the 'Regional Development-Oriented Mission Differentiation and Specialization Project' in 2016. In this study, the position and functions of smart specialization strategies are mentioned in order to realize local economic development within this framework. With these strategies, it has been emphasized that the potential areas of the regions are brought into the economy, added value is created and competitive power is achieved within the framework of the thematic areas determined by the mission and vision of the universities. The smart specialization strategies applied in this direction were supported by SWOT Analysis, which is a qualitative analysis type, and it was concluded that the project enabled the revealing of the region's potential.

Keywords:

Regional Development, Local Development, Smart Specialization, Innovation, Turkey,

PDF

___

Abay, M.; Akgüngör, S.; Akyıldız, T. (2021), “Innovation, Relatedness and Complexity in Turkey: A Regional Analysis for 1978-2017”, Ekonomi-tek Dergisi, 10(3): 135-171.
Atmaca, Y.; Geylani, D. (2020), "Girişimci yönetim, girişimci belediyecilik ve yerel kalkınma", Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20: 249-270.
Çetin, M. (2007), "Bölgesel kalkınma ve girişimci üniversiteler", Ege Akademik Bakış Dergisi, 7(1): 217-238.
Dalgıç, Y. (2018), "Bölgesel rekabet ve akıllı uzmanlaşma", BEBKA (Bursa Eskişehir Bilecik Kalınma Ajansı) Haber, 27: 14-17.
Dündar, N. (2020), "Yerel ekonomik kalkınma ve üniversiteler ilişkisi üzerine bir araştırma", II. Uluslararası Muş Sempozyumu, 313- 324.
Edwards, J.; Palladino, M. (2018), "Higher education, regional development and smart specialisation", DOI: 10.1080/13673882.2018.00001023.
Ekinci, M.B. (2018), "Bölgesel kalkınma odaklı üniversite modeli; Mardin Artuklu (MAÜ) Üniversitesi", Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, Mardin.
Esparza-Masana, R. (2022), "Towards smart specialisation 2.0. main challenges when updating strategies", Journal of the Knowledge Economy, 635–655, https://doi.org/10.1007/s13132-021-00766-1
European University Association (2014), "Report on joint EUA- REGIO/JRC smart specialisation platform expert workshop: The role of universities in smart specialisation strategies".
European Union. (2011), "Connecting universities to regional growth: A practical Guide", Access address: https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/presenta/universities2011/universities2011_en.pdf.
Fröhlich, K.; Hassink, R. (2018), "Smart specialization and the role of universities and science parks", World Technopolis Review, 7(2): 74-81.
Geenhuizen, M. (2003), "Fostering academic entrepreneurship: New insights into incubation from an evolutionary perspective", Finland, 43. ERSA Congress, 1-19.
Goddard, J.; Kempton, L.; Vallance, P. (2013), "Universities and smart specialisation: challenges, tensions and opportunities for the innovation strategies of European Regions", Ekonomiaz, 83–102.
Günay, A. (2021), "A case study on evaluating regional development-Oriented Universities contribution to society activities in Turkey", Üniversite Araştırmaları Dergisi, 4(2): 168-174.
Karasungur, S. (2018), "Akıllı uzmanlaşma ve mesleki eğitim", BEBKA Haber, 18-19.
Kempton, L. (2015), "Delivering smart specialisation in peripheral regions: The role of universities", Regional Studies, Regional Science, 2:1, 489-496, DOI: 10.1080/21681376.2015.1085329.
Kempton, L.; Goddard, J.; Edwards, J.; Hegyi, F.B.; Elena Perez, S. (2014), "Universities and smart specialisation", European Commission JRC Technical Reports, DOI: 10.2791/52851.
Kumral, N.; Güçlü, M. (2015), "Akıllı uzmanlaşmaya yönelik bölgesel araştırma ve yenilik stratejisi hazırlama kılavuzu", Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı.
Kutgi, D.; Işık Maden, S. (2018), "Bölgesel yenilik sistemlerinde yeni bir yaklaşım: Akıllı uzmanlaşma stratejisi ve teorik temelleri", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55: 142-156.
Mccann, P.; Ortega Argiles, R. (2013), "Smart specialization, regional growth and applications to European Union Cohesion Policy", Regional Studies, DOI: 10.1080/00343404.2013.799769.
Morisson, A.; Pattinson, M. (2020), "Smart Specialisation Strategy (S3)", Lille Interreg Europe Policy Learning Platform.
OECD (2013), "Innovation-driven growth in regions: The role of smart specialisation".
Okay Toprak, A. (2012), "Bölgesel kalkınma ve üniversiteler: Kırklareli örneği", İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Reichert, S. (2019), "The role of universities in regional innovation ecosystems", European University Association.
Sevinç, H. (2014), "The role of universities in local economic development: A case of TRA2 region in Turkey", Research Journal of Business and Management, 1(4): 448-459.
Şaşmaz, M.Ü.; Yayla, Y.E. (2018), "Ekonomik kalkınmanın belirleyicilerinin değerlendirilmesi: Ekonomik faktörler", International Journal of Public Finance, 3(2): 249-268.
Tunçsiper, B.; Yılmaz, G. (2009), Yerel ekonomik kalkınma sürecine turizm sektörünün etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53-64.
Tutar, F. (2011), "Türkiye'de sürdürülebilir kalkınma bağlamında çevre, kalkınma ve ticaret", Mevzuat Dergisi, Sayı: 166.
United Nations (1987), "World commission on environment and development: Our common future".
Yılmaz, V.; Çelik Efşan, N. (2019), "Yerel kalkınma aktörlerinin yerel kalkınma yaklaşımı perspektifinde incelenmesi", Research Studies Anatolia Journal, 2(7): 342-359.
YÖK (2020), "Yükseköğretimde yeni YÖK projeleri: Yükseköğretimde ihtisaslaşma ve misyon farklılaşması", Ankara.
YÖK (2021a), "Bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma programı", Erişim adresi: https://bolgeselkalkinma.yok.gov.tr/Sayfalar/bolgesel-kalkinma-odakli-universite-ziyaretleri-burdur.aspx.
YÖK (2021b), "Üniversite izleme ve değerlendirme göstergeleri ve açıklamaları", Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/universiteler/izleme-ve-degerlendirme-raporlari.
YÖKAK (2017a), "Uşak Üniversitesi bölgesel kalkınma odaklı ihtisaslaşma programı değerlendirme raporu", Erişim adresi: https://yokak.gov.tr/Common/Docs/MisyonFarklilasmasi/2017_Bolgesel_Kalkinma_Universiteleri/usak-universitesi-bolgeselkalkinma-raporu.pdf.
YÖKAK (2017b), "Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi bölgesel kalkınma odaklı misyon farklılaşması ve ihtisaslaşması programı raporu", Erişim adresi: https://yokak.gov.tr/Common/Docs/MisyonFarklilasmasi/2017_Bolgesel_Kalkinma_Universiteleri/mehmet-akifersoy-universitesi-misyon-farklilasmasi-raporu-2018.
Zengin, E.; Başkurt, M.; Es, M. (2014), "Yerel yönetimler ve yerel kalkınma", Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2): 95-124.
Woolford, J.L.; Boden, M. (2021), "Higher education for smart specialisation: A handbook", (version 2.0) EUR 30733 EN, Publications Office of the European Union, Luxembourg, ISBN 978-92-76-38644-5, DOI:10.2760/118876, JRC125293.
Erişim adresi: kenevirenstitusu.bozok.edu.tr.
Erişim adresi: www.artvin.edu.tr.
Erişim adresi: www.bingol.edu.tr.
Erişim adresi: www.filyosvadisi.com.
Erişim adresi: www.hitit.edu.tr.