HANKE SEFALET ENDEKSİ İLE DEMOGRAFİK VE SOSYAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

Sefalet endeks, küresel ölçekte makroekonomik performansın bir ölçütü olarak 1970 yılında Arthur Okun tarafından ortaya konmuştur. 1999 yılında Robert Barro tarafından geliştirilen endeks, 2011 yılında ise Steve Hanke tarafından son halini almıştır. İşsizlik, Enflasyon, Uzun dönem faiz oranı ve Kişibaşı Gayrisafi Yurtiçi Hasıla oranları kullanılarak hesaplanan endeks ülkelerin hoşnutsuzluğunu gösteren önemli bir gösterge niteliğindedir. Ekonomik sefalet durumunda toplumun ruh sağlığını etkileyerek intihar, cinayet, boşanma, yetersiz beslenme ve beden sağlığında bozulma gibi sorunları beraberinde getirmesi beklenebilir. Endeks değerindeki değişikliklerin toplumsal yapı üzerinde ortaya çıkaracağı sonuçları ortaya koymak sonraki dönemde uygulanacak politikalara yol gösterici olacaktır. Bu çalışmanın amacı ekonomik performans açısından benzer özellik taşıyan ekonomik yapıları dış etkilerden yüksek derecede etkilenen Kırılgan Beşli ülkelerinin Hanke Sefalet Endeksi kullanılarak bazı seçilmiş sosyal ve demografik göstergelerle ilişkisi incelemektir. 2006- 2021 yılları arası dönem için Hanke endeksi, bebek ölüm oranı, intihar oranı, nüfus artış oranı, ölüm oranı ve sağlık harcamaları değişim oranı verileri kullanılarak Panel veri analizi uygulanmıştır. Analiz sonucuna göre Hanke endeksi ile sağlık harcamaları arasında pozitif ilişki bulunurken endeks ile bebek ölüm oranı ve intihar oranı arasında kısa süreli düşük bir ilişki tespit edilmiştir. Ölüm oranı ve nüfus artışının Hanke endeksi ile arasında bir ilişkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kırılgan Beşli, Hanke Sefalet Endeksi, Panel Veri Analizi

PDF

___

Acar, T.; Topdağ, D. (2022), “OECD Ülkelerinde Sefalet Endeksi ve Ekonomik Kalkınma Ekseninde Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: Toplamsal Olmayan Sabit Etkili Panel Kantil Regresyon Yaklaşımı”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 82, 267-286.
Açcı, R. C.; Çuhadar, P. (2021), “Unemployment or Inflation? What Does the Misery Index Say about the Causes of Crime?”, METU Studies in Development, 48, 185-200.
Aishwarya, R.; Suganya, P. P.; Prabu. D. B.; Prashanthy. M. R. (2021), “A Comparative Analysis of Misery Index and Its Impact on Health Indicators Across The Globe”, Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology, 15:4, s. 35-40.
Akay, E. Ç.; Oskonbaeva, Z. (2020),” İktisadi Büyüme ve Sefalet Endeksi Arasındaki İlişki: Geçiş Ülkeleri Örneği”, International Conference on Eurasian Economies, 2-4 September 2020, 130-135.
Akçayır, Ö. (2022), “Döviz Kurlarının ve Kredi Faiz Oranlarının Okun Sefalet Endeksi Üzerindeki Etkileri”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18:2, 595-617.
Akpınar, R.; Taşcı, K.; Özsan, M.E. (2013), “Hoşnutsuzluk Endeksine Göre Türkiye’de Bölgesel Farklılık”, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4:10, 59-70.
Alimi S. R.; Ofonyelu, C. C. (2013), “Toda-Yamamoto Causalıty Test Between Money Market Interest Rate And Expected Inflatıon: The Fısher Hypothesıs Revısıted”, European Scientific Journal, l.9:7.
Barro, R. J. (1999), “Reagan vs. Clinton: Who’s the Economic Champ?”, Economic Viewpoint, Business Week, 22.
Bayar, Y.; Aytemiz, L. (2019), “The Misery Index, Corruption and Income Inequality in Latin American Countries: A Panel Cointegration and Causality Analysis”, Scientific Annals of Economics and Business, 66:3, 309-319.
Bayram, Ç. F. (2022), “Ekolojik Krize Nüfus Artışı ve Endüstriyel Üretimin Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi”, Uluslararası Güncel Sosyal Bilimler Dergisi, 1:1, 18-25.
Belke, M. (2020), CRITIC ve MAIRCA Yöntemleriyle G7 Ülkelerinin Makroekonomik Performansının Değerlendirilmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Ek, 120-139.
Bhattacharya M.; Bhattacharya S. N. (2014), “Economic Growth and Energy Consumption Nexus in Developing World: The Case of China and India”, Journal of Applied Economics and Business Research JAEBR, 4, 150-167.
Büyüksarıkulak, A. M.; Suluk, S. (2022), “The Misery Index: An Evaluation on Fragile Five Countries”. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 1108-1123.
Cohen, I. K. Ferretti, F.; McIntosh, B. (2014), “Decomposing The Misery İndex: A Dynamic Approach”, Cogent Economics & Finance, 2(1),
Çoban, B.; Benli, H. E. (2022), “Ekonomik Performans Endeksleri ve Uluslararası Ticaret Arasındaki İlişki: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Econharran Harran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6:2,1-16.
Çondur, F. (2016), “Türkiye’de Hoşnutsuzluk Endeksi Parametrelerinin Gelişimi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30:5, 1309-1327.
Ewa, L. (2009), “Okun’s and Barro’s Misery Index as An Alternative Poverty Assessment tool. Recent Estimations for European Countries1, MPRA Paper, 1-10
Göksu, S.; Mere, M. (2022), “İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi ve Ekonomik Büyüme Sigortacılık Sektörü Üzerinde Etkili mi?”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 9:82, 680-689.
Grabia, T. (2011), “The Okun Misery Index in the European Union Countries from 2000 to 2009”, Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 14:4, 97-115.
Hanke, S. H. (2021), “Hanke’s 2020 Misery Index: Who’s Miserable and Who’s Happy?”, https://www.cato.org/ commentary/hankes2020-misery-index-whos-miserable-whos-happy (10.02.2023).
Karacan, R. (2020), “Ekonomik Büyüme Refah Düzeyini Artırır mı? Hoşnutsuzluk Endeksi Yaklaşımı ile Test Edilmesi: Endonezya, İran ve Suudi Arabistan Örneği”, Journal of Emerging Economies and Policy , 5:1, 5-16.
Karadaş, A.; Koşaroğlu, Ş. M.; Salihoğlu, E. (2017), “Enerji Tüketimi ve ekonomik Büyüme”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18:1,129-141.
Karakaş, A. (2016). “Yaklaşan Tehlikenin Farkına Varmak: İktisadi Büyüme, Nüfus ve Çevre kirliliği İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 57- 73.
Lovell, M. C.; Tien, P. L. (2000), “Economic Discomfort and Consumer Sentiment, Eastern Economic Journal”, 26:1, 1-8.
Özcan, S. E. (2016), “Yoksulluk Göstergesi Olarak Hoşnutsuzluk Endeksi, Türkiye İçin Bir Deneme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 294-313.
Toda, H. Y.; Yamamoto, T. (1995), “Statistical İnference İn Vector Autoregressions With Possibly İntegrated Processes”, Journal of Econometrics, 66:1-2, 225-250.
Tunalı, H.; Akdağ, N. (2022), “The İmpact of Economic Discontent on İncome Distribution: The Case of Selected Fragile Economies”, PressAcademia Procedia (PAP), 16, 174-178.
Tunçay, C. M. (2021), “Hoşnutsuzluk Endeksi ve Takipteki Kredi Oranları İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bir Analiz”, Politik Ekonomik Kuram, 5:2, 241-251.
Ülgen, G.; Özer, M. O. (2020), “İktisadi Hoşnutsuzluk Endeksi ile Cari Açık Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Türkiye Örneği”, Akademik İncelemeler Dergisi, 15:1, 83-112.
Ünal, A. E. (2020), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Barro Sefalet Endeksine Etkisi: Türkiye İçin SVAR Analizi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12:22, 45-55.
Yöyen, H. T. (2018), “Türkiye’de Barro Hoşnutsuzluk Endeksi (2009-2018)”, 5th SCF International Conference on “Economic and Social Impacts of Globalization and Future of European Union”, Podgorica/Montenegro, 5-7 September 2018, 174-180.
https://tr.investing.com/rates-bonds/historical-data (10.01.2023)
https://databank.worldbank.org/databases (10.01.2023)