İLKOKUL BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA VE YAZMAYA YÜKLEDİKLERİ ANLAMLAR: BİR METAFOR ANALİZİ ÇALIŞMASI

Çalışmada ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin “okuma-yazma” kavramına ilişkin metaforlarının ortaya konulması amaçlanmış ve çalışmanın yöntemi nitel olarak desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini maksimum çeşitliliğe dayalı örneklem yoluyla seçilen 112 birinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunda katılımcıların okuma yazmaya yönelik oluşturdukları metaforları belirlemeye yönelik; “Okuma yazmayı neye benzetirsin, Neden?, Okuma yazma bilen bir insan sence neye benzer, Neden?, Okuma yazma bilmeyen bir insan sence neye benzer, Neden?” şeklinde 3 adet soru yöneltilmiştir. Görüşme formlarıyla elde edilen verilere, sırasıyla; verilerin kodlanması, temaların bulunması, verilerin kodlara ve temalara göre düzenlenmesi ve tanımlanması, verilerin yüzdelerle ifade edilmesi, metafor veya yüklenen anlam sıklığının hesaplanması ve tablolaştırılması, bulguların yorumlanması, sonuç ve önerilerin sunulması işlemleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazmaya ve okuma yazma bilen insanlara karşı olumlu metaforlar geliştirdikleri; okuma yazma bilmeyen insanlara ise olumsuz metaforlar geliştirdikleri görülmüştür.

MEANINGS ATTRIBUTED TO READING AND WRITING BY FIRST GRADE STUDENTS: A METAPHOR ANALYSIS

It was intended to concept of the metaphor for the first grade students of the elementary school in this study and The study was designed as a qualitative method. The study sample was created by 112 students selected in maximum diversity. The interview forms were used to collect the data. 3 questions were asked to determine the form of metaphors they create for the participants to read and write. The questions were „ what is reading and writing for you?‟‟ Can you tell me why do you think like that?‟‟What is literate person for you?‟‟Why?‟ What is illiterate person for you?‟‟Why?‟. The data obtained by the interview forms, respectively; coding data, finding theme, classifying and identifying the data according to the codes and themes, expressing the data as percentages, calculating the frequency of meaning metaphor or installed and tabulation, interpretating of findings, presenting the results and recommendating were performed. According to result of the research, it was identified that the first grade students have developed the positive meatphors against reading, writing and literate people but they have developed negative metaphors against illiterate people

___

  • Ahioğlu, Ş. (2006). Öğretmen ve Veli Görüşlerine Göre Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ailelerin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Yazma Sürecini Etkileme Biçiminin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Akyol, H. (2001). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
  • Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi, Milli Eğitim, 35 (171): 100–108.
  • Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
  • Balcı, A. (1999). Metaphorical Images of School: School Perceptions of Students, Teachers and Parents from Four Selected School (in Ankara), Unpublished Doctoral Dissertations, Middle East Technical University, Department of Educational Sciences, Ankara.
  • Bar, R. & Johnson, B. (1997). Teaching and Reading and Writing in Elementary Classroom. NY: Longman.
  • Beydoğan, H. Ö. (2009). Okuma-Anlama Sürecinde İşe Koşulan Stratejiler ve Bu Stratejiler Kapsamında Kullanılan Taktikler, Milli Eğitim, 38 (181): 65-81.
  • Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4): 693-712.
  • Clarken, R. H. (1997). Five Metaphors for educators, Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, 24-28 March, Chicago.
  • Çelenk, S. (2008). “Türkçe Öğretiminde Yararlanılabilecek Öğretim Yöntem ve Teknikleri”, Çelenk, S., Tazebay, A. (2008), Türkçe Öğretimi İlke- Yöntem- Teknikler (s: 17–48, 2. Bölüm İçinde) Maya Akademi Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Doğan, Y. (2015). 100. Yılında Öğretmen Adayları ve Öğrencilerin Bakışlarıyla Çanakkale Savaşları: Bir Metafor Araştırması, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter: 369-386.
  • Draaisma, D. (2007). Bellek Metaforları, Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi, Çev: Gürol Koca, Metis Bilim Yayıncılık, İstanbul.
  • Ekiz, D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin “Öğretmen” Kavramına İlişkin Metaforlarının Tespit Edilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 21 (2): 439-458.
  • Eraslan, L. (2011). Sosyolojik Metaforlar, Akademik Bakış Dergisi, 27: 1-22.
  • Erginer, E. (2011). A Metaphorical Analysis Of The Meanings Attributed To The Education System By University Students: A Case Study, Education, 131 (3): 653-662.
  • Gertrude, H. (1963). Early Writing as an Aid to Reading, Education Digest, 28 (7): 42- 44.
  • Girmen, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlardan Yararlanma Durumları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Gün, M. (2015). Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin “Türkçe Sözlük” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları, Turkish Studies, 10 (7): 447-476.
  • Hoffman, K., D. & Kretovics, M, A. (2004). “Students as Partial Employees: A Metaphor for the Student-Institution Interaction”, Innovative Higher Education, 29 (2): 103-120.
  • John B. & Gail D. H. (2009). Credibly Assessing Reading and Writing Abilities for Both Elementary Student and Program, Assessing Writing, 14: 25–37.
  • Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Kaya, F., Ogurlu, Ü., Taşdemir B.& Toprak, Y. (2015). Social Representations of Giftedness in Turkey, Journal of Theory and Practice in Education, 11(2), 742- 765.
  • Kerimgil, S. & Meral, E. (2007). İngilizce Kelimelerin Öğretiminde Etkin Olan Metafor ve Kurgular, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (s: 799-805), (Editör: Erginer, E.), Detay Yayıncılık, Cilt: 3, Tokat.
  • Kesen, A. (2010). Turkish EFL Learners‟ Metaphor with Respect to English Language Coursebooks. Novitas-RIYAL, 4(1), 108-118.
  • Kıbrıs, İ. (2008). Okuma ve Yazma Çalışmalarında Şiir Etkinliklerinden Nasıl Yararlanılabilir?, Abant İzzet Baysal Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1): 53-66.
  • Korkmaz, Z. (1995). Türk Dilinin Bugünkü Sorunları. Türk Dili Üzerine Araştırmalar, Tdk Yayınları, Ankara.
  • Köksal, Ç. (2010). İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin, Ebeveynlerinin ve Öğretmenlerinin “Okuma-Yazma” Kavramına Yükledikleri Anlamlar: Metaforik Bir Analiz. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
  • Kurnaz A., Çiftçi Ü. & Karapazar H. (2013). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Değer Algılarının Betimsel Bir Analizi, Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (26), 185-225.
  • Lakoff, G., Johnson, M. (2005). Metaforlar Hayat, Anlam ve Dil (Çev: Gökhan Yavuz Demir), Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
  • Leino, A. & Drakenberg, M. (1993). Metaphor: an Educational Perspective, Research Bulletin 84, Helsinki.
  • Mary, C. S. (1954). Influence of Reading and Experience-Writing on Spelling: a Case Study, Elementary School Journal, 54 (8): 456-463.
  • Nargül, E. (2006). Alan Dışından Atanan Sınıf Öğretmenlerinin İlkokuma Yazma Öğretimindeki Yeterlilikleri ve Karşılaştıkları Sorunlar, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Ocak, G. & Günay, S. B. (2009). Üstün ve Özel Yetenekli Öğrencilerin Yabancı Dil (İngilizce) Öğretiminde Metafor Sisteminin Uygulanması, Milli Eğitim, 182.
  • Özcan, A. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin İngilizce Öğrenmeye Yükledikleri Anlamlar: Metaforik Bir Analiz, Yayımlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
  • Özdemir, E. (1987). İlkokul Öğretmenleri İçin Türkçe Öğretimi Kılavuzu. İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
  • Özsoy, Y. (2014). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrenci, Öğretmen ve Velilerinin Üstün Yetenekli Öğrenci Kavramına İlişkin Metaforları, Journal of Gifted Education Research, 2(1), 74-87.
  • Perry, C. & Cooper, M. (2001). Metaphors are Good Mirrors: Reflecting on Change for Teacher Educators, Reflective Practice, 2 (1): 41-52.
  • Pilav, S. & Uslu Üstten, A. (2013). Lise Öğrencilerinin Edebiyatla İlgili Algılarının Metaforlar Yoluyla Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Turkish Studies, 8 (8): 1073-1085.
  • Pishghadam, R. & Navari, S. (2010). Examining Iranian Language learners‟ perceptiions of language Education in Formal and Informal Contexts: A Quantitative Study. MJAL, 2(1), 171-185.
  • Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar, Educational Administration: Theory and Practice, 55: 459-496.
  • Sanchez, Alvaro, Barreiro, Jose Maria & Maojo, Victor (2000). Design of virtual reality systemsf or education: A cognitive approach. Education and Information Technologies. 5:4, 345- 362.
  • Sezer, E. (2003). Dilde ve edebiyatta “yol” metaforu, Kitap-lık, 65, 88–91.
  • Shaw, D. M. & Mahlios, M. (2008). Pre-service Teacher‟s Metaphors of Teaching and Literacy, Reading Psychology, 29: 31-60.
  • Şahin, Ç. Ç. (2014). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Bu Kurumlara İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11-1 (21):101-117.
  • Tamar L. & Tili W. (2006). In their own Words: Understanding Student Conceptions of Writing through their Spontaneous Metaphors in the Science Classroom, Instructional Science: an International Journal of Learning and Cognition, 34 (3): 227–278.
  • Temizkan, M. & Sallabaş, M.E. (2009). Öğretmen Adaylarının Okuma ve Yazmaya Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27): 155-176.
  • Topal, Y. (2008). “Türkçe Öğretiminde Teknolojik Araç Gereçler ve Materyal Tasarımı”, Çelenk, S. ve Tazebay, A. (2008), Türkçe Öğretimi İlke- Yöntem- Teknikler (s: 235–276, 9. Bölüm İçinde), Maya Akademi Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Ünal, F., T. & Yiğit, A. (2014). Çocuklarda Okuma Kültürünün Oluşmasında Ailenin Etkisi, International Journal of Language Academy, 2 (4): 308-322.
  • Vadeboncoeur, J. A. & Torres M. N. (2003). “Constructing and Reconstructing Teaching Roles: A Focus on Generative Metaphors and Dichotomies”. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education, 24 (1): 87-103.
  • Yalçın, M. & Erginer, A. (2012). İlköğretim Okullarında Okul Müdürüne İlişkin Metaforik Algılar, Journal of Teacher Education And Educators, 1(2): 229-256.
  • Yazıcı, N. (2010). Metaphor on “Literature” by Teachers-to-be Graduates of Turkish Literature Deparments, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 5339-5343.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
  • Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Kelime – Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme, Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 3 (1): 87–101.