CHARLOTTE BRONTË’NİN JANE EYRE VE EMİLY BRONTË’NİN WUTHERİNG HEİGHTS ROMANLARININ PSİKANALİTİK YORUMU

Bu çalışmanın amacı İngiliz edebiyatının önemli kadın yazarlarından Charlotte Brontë‟nin Jane Eyre ve Emily Brontë‟nin Wuthering Heights romanlarını, Sigmund Freud‟un uzun yıllardır aralarında edebiyat da bulunan pek çok çalışma alanında etkili olan psikanalitik yaklaşımıyla incelemektir. Wuthering Heights‟ın başkarakteri Heathcliff‟in, Freud‟un Oidipus kompleksi bağlamında incelenmesi ve Jane Eyre‟ın başkarakteri Jane‟in, Jung‟un Elektra kompleksi bağlamında incelenmesi önem taşımaktadır. Bunun dışında karakterlerin bilinçaltına yerleşen gizli duygular ve istekler, bu karakterlerin davranışlarına yön veren önemli psikanalitik unsurlardır. Çocukluk deneyimlerinin yansımaları hayatlarının devamında görülebilmektedir, bu da Freud‟un geçmiş deneyimlere verdiği önemi vurgulamaktadır. Jane kendisini koruyan bir adamı severek ve hayatı boyunca özgür olmaya çabalayarak gizli kalmış isteklerini gerçekleştirmeye çalışırken, Heathcliff kendisinin acı çekmesine neden olan insanlara işkence ederek içgüdülerini tatmin etmeye çalışmaktadır. Romanları incelerken özellikle bastırılmış düşünceler ve psikanalizdeki yapısal kişilik kuramının üç ana sistemi olan id, ego ve süperego önem taşımaktadır. Özetlenecek olursa, bu çalışmanın hedefi sözü geçen romanları Freud‟un psikanalitik yaklaşımıyla incelemek ve karakterlerin iç dünyalarını ve davranışlarının nedenlerini irdelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Psikanaliz, Oidipus kompleksi, Elektra kompleksi, id, ego, süperego

PSYCHOANALYTICAL ANALYSIS OF CHARLOTTE BRONTË’S JANE EYRE AND EMILY BRONTË’S WUTHERING HEIGHTS

The aim of this study is to examine Charlotte Brontë‟s Jane Eyre and Emily Brontë‟s Wuthering Heights using Sigmund Freud‟s psychoanalytical approach which has been influential for long years on a great many fields of study among which literature exists as well. Heathcliff‟s – the protagonist of Wuthering Heights – examination through Freud‟s Oedipus complex and Jane‟s – the protagonist of Jane Eyre – analysis through Jung‟s Electra complex are significantly important. Apart from this, the characters‟ hidden feelings and desires that were engraved in their subconscious are important psychoanalytical elements which direct their behaviour. The reflections of their childhood experiences can be observed in the rest of their lives, thus emphasizing the importance Freud gives to past experiences. While Jane tries to fulfill her hidden desires by loving a protecting man and trying to have freedom throughout her life, Heathcliff tries to satisfy his inner instincts by tormenting those who caused him to suffer. In analysing the novels, particularly repressed thoughts and id, ego and superego which are the three main systems of the structural identity theory in psychoanalysis are significant. In short, the objective of this study is to analyse the above mentioned novels with Freud‟s psychoanalytical approach and to examine characters‟ inner selves and the reasons of their attitudes.

Keywords:

Psychoanalysis, Oedipus Complex, Electra Complex, Id, Ego, Superego.,

PDF

___

Bressler, C. E. (2007). Literary Criticism An Introduction to Theory and Practice (4.bs.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Brontë, C. (1994). Jane Eyre. Oxford: Oxford University Press.
Brontë, E. (1994). Wuthering Heights. Oxford: Oxford University Press.
Chase, R. (1947). The Brontës: A Centennial Observance. Kenyon Review. 9. 487-506.
Dooley, L. (1920). Psychoanalysis of Charlotte Brontë, as a Type of the Woman of Genius. The American Journal of Psychology, Vol. 31, No. 3, 221-272.
Eagleton, T. (2011). Edebiyat Kuramı (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ege, U. (2005). Charles Dickens’ın David Copperfield ve Büyük Umutlar Romanlarının Psikanalitik Yorumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları:399.
Fodor, N. and Gaynor, F. (Ed.). (1950). Freud: Dictionary of Psychoanalysis. New York: Philosophical Library.
Freud, S. (1910). The Origin and Development of Psychoanalysis. The American Journal of Psychology, Vol. 21, No. 2, 181-218.
Freud, S. (1919). Totem and Taboo: Resemblances Between The Psychic Lives of Savages and Neurotics. London: George Routledge & Sons, Limited.
Freud, S. (1920). A General Introduction to Psychoanalysis (G.S. Hall, Çev.). New York: Horace Liveright.
Freud, S. (2010). The Ego and The Id. United States: Pacific Publishing Studio.
Fromm, E. (2009). Sigmund Freud’un Misyonu, Kişiliği ve Etkisi Üstüne Bir Çözümleme (S. Ak, Çev.). Ankara: Ayraç Kitapevi.
Geçtan, E. (2010). Psikanaliz ve Sonrası (14.bs.). İstanbul: Metis Yayınları.
Hilav, S. (2008). Felsefe Yazıları (4.bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Horney, K. (1994). Psikanalizde Yeni Yollar (S. Budak, Çev.). Ankara: Öteki Yayınevi.
Jung, C.G. (1961). The Collected Works of C.G.Jung. London: Routledge and Kegan Paul.
Kantarcıoğlu, S. (2009). Edebiyat Akımları Platon’dan Derrida’ya. İstanbul: Paradigma.
Lacan, J. (1957). Les Formations de l‟inconscient. Bulletin de Psychologie, 2, 1-15.
Lacan, J. (2004). Écrits: A Selection (B.Fink, Çev.). London: W.W.Norton&Company.
Mengham, R. (1988). Emily Brontë Wuthering Heights. London: Penguin Books.
Moran, B. (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri (9.bs.). İstanbul: Cem Yayınevi.
Paris, B.J. (1997). Imagined Human Beings- A Psychological Approach to Character and Conflict in Literature. New York: New York University Press.
Schultz, D.P. and Schultz S.E. (2007). Modern Psikoloji Tarihi (Y. Aslay, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.