Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesinin Kuruluşu, Gayrimenkul Sektörü ve Devlet Bütçesine Katkıları

Türkiye’de ilk defa 1925 yılında kamu kuruluşlarındaki atıl kapasitenin kullanımının değerlendirilmesi amacıyla kurulan döner sermaye uygulaması, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) bünyesinde ilk kez 1988 yılında, tapu ve kadastro müdürlüklerinde yapılan işlemlerin, üretilen harita ve belgelerin ücretlendirilmesinden elde edilen gelirler ile Kurum ihtiyaçlarının giderilmesi için 1987 yılında yürürlüğe giren 3402 Sayılı Kanuna dayanılarak gerçekleştirilmiştir. Daha sonra yapılan yasal düzenleme ve değişiklikler sonucunda, 6083 Sayılı Kanun ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nün tabi olduğu mevzuat en son şeklini almıştır. Bu çalışmada kamu gelirleri içinde önemli yer teşkil eden döner sermayeli işletmelerin devlet bütçesindeki konumu, TKGM Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nün mali yapısı ve faaliyet alanları örneği esas alınarak incelenmiştir. 2016 yılı itibari ile elde ettiği yaklaşık 826 milyon TL geliri ile 2.739 adet döner sermayeli işletmenin gelirleri toplamındaki payının % 1,53 oranında, devlet genel bütçesindeki payının ise % 0,091 oranında olması, TKGM Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nün, etkin mali-idari yapısı ve diğer kamu kurumlarına nazaran esnek çalışma modeline sahip olmasına rağmen tüzel kişiliğinin olmadığı ve doğal olarak gayrimenkul sektöründe yeterince etkili olamadığı, yapılacak yeni yasal düzenlemeler ile bu sektördeki etkinliğinin artırılmasının önem arz ettiği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Tapu, Kadastro, Döner Sermaye İşletmesi, Bütçe

PDF

___

Aliefendioğlu, Y. (2016). Kentsel Kesimde Kamulaştırılan Taşınmazların Değerleme İşlemleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:9 Sayı:42.
Altuğ, O. (1999). Kayıt dışı Ekonomi, Türkmen Kitapevi Yayını, İstanbul.
Anonim, (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (1997). Web Sitesi: https://www.tbs-sct.gc.ca/fm-gf/tools-outils/guides/rf-fr/rf-fr-eng.pdf, Erişim Tarihi: 20.06.2017.
Anonim, (2002). Avustralya’da Biyo Çeşitliliğin Korunması İçin Bir Döner Sermaye, OECD Çevre Müdürlüğü, Çevre Politikası Komisyonu, Biyo Çeşitliliğin Ekonomik Yönü Çalışma Grubu, Paris.
Anonim, (2004). Bütçe, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
Anonim, (2005). Tarihsel Miras Döner Sermayesi Raporu, Çevre Koruma ve Kültür Mirası Konseyi.
Anonim, (2007). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2011), Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Anonim, (2009a). Kobiler, Girişimci Kobiler, Girişimcilik ve Yenilik Alanında Faaliyet Gösteren Girişimcilik, Kobi ve Yerel Kalkınma Merkezi Taslak Raporu, OECD, Paris.
Anonim, (2009b). Hindistan’da Yatırım Politikasının Gözden Geçirilmesi Raporu, OECD Mali ve Kurumsal İlişkiler Müdürlüğü, Yatırım Komisyonu, Paris.
Anonim, (2010). Ekosistem Hizmetleri İçin Maliyet Etkili Ödemelerin Arttırılması Taslak Belgesi, OECD Çevre Müdürlüğü, Çevre Politikası Komisyonu, Paris.
Anonim, (2011). Maliye Bakanlığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Bazı Yabancı Ülkelerdeki Döner Sermaye Uygulamalarına Dair Araştırma Raporu, Ankara.
Anonim, (2012). Devlet Bütçesi, Anadolu Üniversitesi yayınları, Eskişehir.
Anonim, (2014). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
Anonim, (2015a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, TÜİK Haber Bülteni, Sayı: 21507, 2015.
Anonim, (2015b). Gelir İdaresi Başkanlığı Vergi ve Harç İstatistikleri, Web Sitesi: http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_22.xls.htm, Erişim Tarihi: 30.10.2016.
Anonim, (2016a). Gelir İdaresi Başkanlığı 2015 Yılı Faaliyet Raporu, Web Sitesi: http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2015/2015_faaliyet_raporu.pdf, Erişim Tarihi: 30.10.2016.
Anonim, (2016b). Web Sitesi: http://www.bumko.gov.tr/TR,189/doner-sermayeler.html, Erişim Tarihi: 06.10.2016.
Anonim, (2016c). Web Sitesi: https://www.tkgm.gov.tr/tr/icerik/gayrimenkul-degerleme-pilot-calismasi, Erişim Tarihi: 20.12.2016.
Anonim, (2016d). Web Sitesi: http://www.insaatmag.com/wp-content/uploads/2016/03/ knight-frank-2015.pdf, Erişim Tarihi: 15.12.2016.
Anonim, (2016e). Web Sitesi: http://www.emlakkonut.com.tr/_Assets/Upload/ Images/file/Yatirimci/sektor Raporu/Sektor-Raporu-Mart%202017.pdf, Erişim Tarihi: 14.04.2017.
Anonim, (2017a). Web Sitesi: http://dmisproje.muhasebat.gov.tr/proje_tanitim.php, Erişim Tarihi: 29.07.2017.
Anonim, (2017b). TKGM Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü 2017 Muhasebe Kayıtları.
Anonim, (2017c). Ekonomi Bakanlığı, Uluslararası Doğrudan 2017 Yatırım Raporları, Ankara.
Anonim, (2017d). Web Sitesi: https://www.salixfinance.co.uk/recycling-fund, Erişim Tarihi: 01.06.2017.
Anonim, (2017e). Web Sitesi: https://kfcontent.blob.core. windows.net/research/ 84/documents/en/q1-2017-4736.pdf, Erişim Tarihi : 26.08.2017.
Arslan, A. (2012). Döner Sermayeli İşletmelerde Bütçe ve Muhasebe, TÜRMOB Yayınları, Ankara.
Baykara, B. (1994). Döner Sermayeli İşletmelerde Kar ve Karlılığın Anlamı, Mali Hukuk Dergisi, Temmuz Ağustos 52. sayısı, Ankara.
Bender, A. Din, A., Favarger, P., Hoesli, M. ve Laakso, J. (1997). An Analysis of Perceptions Concerning The Environmental Quality of Housing in Geneva, Urban Studies, 34, 3, 503-513.
Boelhouwer P. (2003). Social Housing Finance in The Netherlands: The Road to Independence, OTB Research Institute for Housing, Urban and Mobility Studies Delft University of Technology.
Çetinkaya, Ö. (2003). Kamu Kurumlarında Bütçe Dışı Uygulamaların Bütçe Disiplini Açısından Değerlendirilmesi, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36.
Dinçer, N. ve Ersoy, T. (1974). Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP) Tavsiyelerinin Uygulama Durumunu Değerlendirme Araştırması, TODAİE Yayını No: 143, Ankara.
Ertuğrul, R. (1997). Türkiye’de Döner Sermaye İşletmeleri, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Karabaş, E. (2005). Bütçe Kapsamı ve Bütçe Kapsamı Dışında Kalan Kamusal Harcama Alanları, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara.
Koçak, H. (2013). Döner Sermaye Uygulamaları, Yazarın Kendi Yayını, Ankara.
Kostik, T. (1998). Döner Sermayeli İşletmeler, Seçkin Yayınevi, Ankara.
Sağlam, H. (2009). Performansa Dayalı Döner Sermaye Prim Sistemi ve Sağlık Ocaklarında Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s. 56.
Sağlam, N. (2014). Döner Sermayeli İşletmelerde Bütçe ve Muhasebe Eğitimi Programı, Türkiye’de ve Dünyada Döner Sermayeli İşletmeler ve Finansal Raporlama.
Susam, N. (2015). Türkiye Ekonomisinde Açık - Borç - Faiz Sarmalı Kırılabildi Mi?, Uzman Bakış Dergisi, Maliye Uzmanları Derneği Yayını, Yıl:3, Sayı:1, Ankara.
Tanrıvermiş, H. (2012). Gayrimenkul (Taşınmaz) Değerleme İlkeleri ve Uygulamaları, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gayrimenkul ve Geliştirme Anabilim Dalı Ders Notları, s: 12, Ankara.
Tosun, E. (2004). Bütçe Terimleri Sözlüğü, Neyir Matbaacılık, Ankara.
Yazıcı, İ. H. (2014). Döner Sermayeli İşletmeler, Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Ankara.