Ergenlerde Yabancılaşmaya İlişkin Yapılan Çalışmaların Sistematik Derlemesi

Ergenlerde yabancılaşmaya neden olan faktörlerin tespit edilmesi, bu sorunun çözümüne katkı sağlanması bakımından oldukça önemlidir. Bununla beraber ergenlerde yabancılaşmaya neden olan faktörlerin değerlendirildiği çalışmalar sınırlıdır. Bu nedenle bu sistematik derleme çalışması; ergenlerde yabancılaşmaya etki eden faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Sistematik derleme metodolojisi kullanılan bu çalışmanın verileri Yök Tez, Google Akademik, TR Dizin, Proquest, Dergi Park ve Ankara Üniversitesi E-Kütüphane üzerinden “Yabancılaşma”, “Ergenlerde Yabancılaşma”, “Ergenlik ve Yabancılaşma”, “Ergenlerde Yalnızlaşma” anahtar kelimeleri kullanılarak taranmıştır. Çalışmaya 2020-2022 yılları arasında yapılan çalışmalar dahil edilmiştir. Literatür taraması sonucunda elde edilen veriler EndNote X9.2 programına kaydedilmiş ve çekilmiştir. Pandemi sürecindeki yabancılaşmanın daha fazla olabileceği düşünülerek 2020-2023 yılları arasındaki 21 araştırmanın ele alındığı bu çalışmada, ergenlerin sosyal medya kullanımı, internet bağımlılığı, öğretmenleri ile ilişkileri, okullarındaki süreçleri, cinsiyet durumları ve aile yapıları gibi değişkenlerin ve faktörlerin yabancılaşmaların etkiledikleri bulunmuştur. Yabancılaşmanın alt boyutları, sözel mağduriyet, duygusal mağduriyet, fiziksel mağduriyet, cinsel mağduriyet, örgütsel yapı, aidiyet, kültürel yapı, akran zorbalığına uğrama ve yapma, sosyal uzaklık olarak belirlenmiştir.

___

  • Akbaş Aksoy, S. (2022). Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı, Okula Yabancılaşma ve Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
  • Al Shareef, R. (2022). Türk Üniversitelerine Gelen Filistinli Öğrenciler Arasında Yabancılaşma Tezahürleri. (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
  • Altun, D. (2022). Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığının Ebeveyn Tutumlarıyla İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). KTO Karatay Üniversitesi, Konya.
  • Aral N. ve Gürsoy F. (2000). Gençlerin Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi, s.8-12.
  • Atik S. ve Özer S. (2020). Lise Öğrencilerinin Öğretmene Güvenleri ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişkide Okula Karşı Tutum, Okula Yabancılaşma ve Okul Tükenmişliğinin Doğrudan ve Dolaylı Rolü. Eğitim ve Bilim Dergisi, 45(202), s.441-458.
  • Atli, A., Keldal, G., Sonar, O. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Yabancılaşma ile Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), s.149-160.
  • Avcı, M. Ergenlikte Toplumsal Uyum Sorunları, s.39-63.
  • Aykan E. ve Navruz A. (2022). Öğrencilerin Sosyal Medya Kullanım Tutumlarının Yabancılaşma Davranışları Üzerindeki Etkisi: Kayseri’de Bir Uygulama, BOOK AFRİCA, “1. Baskı” , s.186-200.
  • Balcı Ş. ve Gülnar B. (2009). Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Bağımlılığı ve İnternet Bağımlılarının Profili. Selçuk İletişim Dergisi, 6(1), s.5-22.
  • Bayhan P. ve Işıtan S. (2010). Ergenlik Döneminde İlişkiler: Akran ve Romantik İlişkilere Genel Bakış. Aile ve Toplum Dergisi, 5(20), s.33-44.
  • Boz, B. (2020). Sporcu Öğrencilerde Kimlik Gelişimi ve Okula Yabancılaşma: Ergenlik Dönemi Üzerine Akran Karşılaştırmalı Bir Çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Bozkur B. ve Gündoğdu M. (2017). Ergenlerde Utangaçlık, Kendini Gizleme ve Sosyal Medya Tutumları İlişkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), s.147-159.
  • Can, H. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Örgüt Kültürü, Yabancılaşma ve Devamsızlık Davranışları Üzerine Bir Çalışma. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Canpolat, Ö. (2020). Aynı Dili Konuşamama-Ötekileştirilme- Yabancılaşma Üçgeninde Sıkışmalar: Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Durumları (İstanbul ve Batman’da Yapılan Karma Çalışma). (Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Çeçen, R. (2006). Okula yabancılaşma: Ortaöğretim öğrencilerinin cinsiyet, sosyoekonomik düzey ve öfke ifadeleri düzeyleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (3), 721-726.
  • Çelik E. ve Babaoğlan E. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Yabancılaşma Düzeyi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), s.405-427.
  • Çelik, O. (2020). Üniversiteye Yabancılaşmanın Cinsiyet, Bölüm Seçme Kararı, Akademik Performans ve Akademik Öz-yeterlik Açısından Yordanması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), s.813-826.
  • Çivitci, N. (2011). Lise Öğrencilerinde Okul Öfkesinin Yordayıcıları Olarak Okula Yabancılaşma ve Algılanan Sosyal Destek. İlköğretim Online Dergisi, 10(3), s.861-871.
  • Derman, O. (2008). Ergenlerde Psikososyal Gelişim. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, s.19-21.
  • Demir, Z. (2018). Karl Marx’ın Bakış Açısından Kapitalist Toplumda Yabancılaşma ve Sonuçları. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), s.63-74.
  • Dinçel, E. (2006). Ergenlik Dönemi Gelişimsel Ödevleri ve Psikolojik Problemler. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Dündar Ö. ve Bülbül T. (2022). Üniversite Öğrencilerinin Örgütsel İmaj Algıları, Okula Yabancılaşma Düzeyleri ve Okul Terki Eğilimleri Arasındaki İlişki. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), s.522-541.
  • Elma, C. (2003). İlköğretim Okulları Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması (Ankara İli Örneği). (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Erbiçer, E. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Düzeylerinin Sosyal Uyuma ve Bazı Kişisel Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Gander, M.J. & Gardiner, H.W. (1993) Çocuk ve ergen gelişimi, (Yayıma Hazırlayan B. Onur), İmge Kitabevi.
  • Gander M. ve Gardiner H. (2015). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ergenlikte Gelişim, “8. Baskı”, s.437-474.
  • Garaigordobil M. ve Machimbarrena J. (2019). Victimization and Perpetration of Bullying/Cyberbullying: Connections with Emotional and Behavioral Problems and Childhood Stress. Psychosocial Intervention, p.3-9.
  • Geçtan, E. (2022). Psikanaliz ve Sonrası. Harry Sullıvan ve İlişkiler Kuramı, “18. Baskı”, s.255-283.
  • Gül S. ve Güneş İ. (2009). Ergenlik Dönemi Sorunları ve Şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), s.79-101.
  • Han, F. ve Demirtaş H. (2020). Geleneksel veya Siber Zorbalığa Maruz Kalmanın Okula Yabancılaşmaya İlişkin Etkileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), s.1136-1152.
  • Han F. ve Demirtaş H. (2021). Zorbalığa Maruz Kalmanın Sınıf İklimine ve Okula Yabancılaşmaya Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), s.2297-2322.
  • Işık, Y. (2022). Modernleşmenin Sonucu Olarak Yabancılaşma Olgusu ve Kültürel Yabancılaşma Bağlamında Türk Modernleşmesinin Değerlendirilmesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, , (7), 381-403.
  • İnce, M. ve Yılmaz, M. (2020). Ergenlik Çağındaki Çocukların Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Yalnızlaşmaya Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2), s.1111-1144.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(1), s.26-33.
  • Karademir, Ç. (2002). Türkiye’de Televizyonda Yansıtılan Genç İmgesinin Reklamlarda ve Ana Haberlerde İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Karaküçük, E. (2021). Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Yabancılaşma. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
  • Korkmaz, A. (2016). Siber Zorbalık: Fizikselden Sanala Yeni Şiddet. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemliği Dergisi, 24(2), s.74-85.
  • Kökden, F. ve Işık M. (2018). Çalışma Hayatında Duygusal Emek ve İşe Yabancılaşma İlişkisi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), s.1215-1237.
  • Körler, Y. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Yalnızlık Düzeyleri ve Yalnızlık İle Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Arasındaki İlişkiler. (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Kulaksızoğlu, A. (2022). Ergenlik Psikolojisi. “22. Baskı”, s.69-110, 149-183.
  • Morsünbül, Ü. (2014). İnternet Bağımlılığının Bağlanma Stilleri, Kişilik Özellikleri, Yalnızlık ve Yaşam Doyumu ile İlişkisi. International Journal of Human Sciences, 11(1), s.357-372.
  • Osmanoğlu, Ö. Hegel’den Marcuse’ye Yabancılaşma Olgusu. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), s.65-92.
  • Özcebe, H. (2002). Birinci Basamakta Adolesan Sorunlarına Yaklaşım. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Dergisi, 11(10), s.374-377.
  • Özer, H. ve Akman, M. (2016). İLETİŞİM SARMALLARI: Sosyo-Psikolojik Boyutlarıyla İletişimi Yeniden Düşünmek, s.308-314.
  • Öztürk, Z. ve Göksoy, S. (2022). Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Okula Yabancılaşmaya Yönelik Görüşleri ve Mesleki Eğitime Yönelik Tutumları. Milli Eğitim, 51(234), s.1357-1380.
  • Pala, M. (2016). Ortaöğretim Öğrencilerinin Okula Yabancılaşma Sorunu: İstanbul İli Silivri İlçesi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
  • Peker, G. (2022). Farklı Okul Türüne Geçiş Yapan Liseli Ergenlerde İçe Yönelim Davranış Sorunları ile Ergenlerin Yeni Çevreye Uyumu, Duygusal Kontrolü ve Algılanan Yalnızlık Düzeyi Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Pekin, S. (2020). Eksik Filmi Bağlamında, Yabancılaşma Olgusunun, Modern Hayata Yansımaları. (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Sarıçam, H. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Reddedilme Duyarlılıkları ile Benlik Saygıları ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Sarıkaya, A. (2015). 14-18 Yaş Arası Ergenlerin Benlik Saygısı ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
  • Sayers, S. (2003). Creative activity and alienation in Hegel and Marx. Historical Materialism, 11(1), 107-128.
  • Set, T., Dağdeviren, N., Aktürk, Z. (2006). Ergenlerde Cinsellik. Genel Tıp Dergisi, 16(3), s.137-141.
  • Sipahi, E. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorbalık Eğilimlerinin Örgütsel Yabancılaşma Algılarına Etkilerinin İncelenmesi: Ankara İli Örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), s.328-351.
  • Sipahi, E. ve İşcan, O. (2021). Ortaokul Öğrencilerinin Akran Zorbalık Eğilimlerinin Örgütsel Yabancılaşma Algılarına Etkisinin İncelenmesi: Ankara İli Örneği. Milli Eğitim, 50(231), s.215-239.
  • Süslü, D. (2016). Lise Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyetin Benlik Saygısı, Anne, Baba ve Akran İlişkileri Açısından İncelenmesi. (Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Şahin, S. ve Özçelik Ç. (2016). Ergenlik Dönemi ve Sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), s.42-49.
  • Şimşek, H. ve Akdemir, Ö. (2015). Üniversite Öğrencilerinde Okula Yabancılaşma. Curr Res Educ, 1(1), s.1-12.
  • Topçu, E. (2020). 14-16 Yaş Arası Ergenlerde İnternet Bağımlılığı ile Yalnızlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
  • Topraklı, C. (2020). Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığının Sosyalleşme ve Yabancılaşma Bağlamında İncelenmesi- Kırıkkale İli Örneği-. (Doktora Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Uğurlu, A. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık ve Yabancılaşma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), s.308-319.
  • Vangölü M. ve Çenesiz G. (2022). Ortaöğretime Devam Eden Ergenlerde Okula Yabancılaşmanın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Araştırmaları Dergisi, 4(3), s.529-548.
  • Yenice, B. (1995). Yabancılaşma ve İdeoloji. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Yıkılmaz, M., Şahin, E., Özer, Ö., Altınok, A. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik Danışma Sürecini Erken Bırakma: Nedenler ve Öneriler. Psikoloji Çalışmaları, 36(1), s.1-20.
  • Yılmaz, M. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri İle Utangaçlık Düzeyleri Arasındaki İlişki (İstanbul İli Tuzla İlçesi Örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Yücekök, A. (2019). Türkiye’de Z Kuşağının Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları Bağlamında Kültürel Yabancılaşma Olgusunun Rolü. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.