Müzakereci Demokrasi İlkeleri Bağlamında Birinci Meclis’te Musul Görüşmeleri

Alternatif bir demokrasi modeli olarak müzakereci demokrasi, karar alma süreçlerinde tarafların karşılıklı görüşmesini ve müzakere etmesini; bunun neticesinde de ortak bir karara varılması idealini ifade eder. Müzakereci demokrasinin bu idealinin uygulanabilirliği noktasındaki çekince kabul edilmekle birlikte müzakereci demokrasi idealinden farklı olarak onun ortaya koyduğu müzakerenin ilkeleri, tüm demokratik karar alma süreçlerinde uygulanabilir. Bu çalışma, Birinci Meclis içindeki ihtilafların çözülmesi sürecinde müzakereci demokrasinin ortaya koyduğu bu müzakere ilkelerinin ne derecede uygulanabildiğini ölçmeyi ve böylece gerçek bir müzakere süreci çerçevesinde karar alınıp alınmadığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, örnek olay olarak Birinci Meclis’te 27 Şubat - 6 Mart 1923 tarihleri arasında gerçekleştirilen Musul Meselesi ile ilgili müzakereleri ele almaktadır. Çalışmanın sonucunda, birincisi, Heyet-i Vekile’ nin müzakereleri sınırlandırmaya çalıştığı; ikincisi, iç ve dış siyasi dinamiklerin gerektirdiği şartlar sebebiyle müzakereci demokrasinin ilkelerine uygun bir tartışma ortamının oluşmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Müzakere ilkeleri, Müzakereci Demokrasi, Musul Meselesi, Birinci Meclis

Mosul Negotiations In The First Assembly In The Context Of The Principles Of Deliberative Democracy

Deliberative democracy, as an alternative model of democracy, involves mutual meetings and negotiations between the parties in decision-making processes; As a result, it points out to the ideal of reaching a common decision. Although the reservation about the applicability of this ideal of deliberative democracy is acknowledged , the principles of the negotiation that it puts forward, unlike the ideal of deliberative democracy, can be applied in all democratic decision-making processes. This study aims to measure the extent to which these negotiation principles advocated by deliberative democracy can be applied in the process of resolving the disputes within the First Assembly, and thus to determine whether a decision was made within the framework of a real negotiation process. As a case study, the study evaluates the negotiations on the Mosul Issue held in the First Assembly between February 27 and March 6, 1923. As a result of the study, it was concluded that the first, the Council of Delegation tried to limit the negotiations; Second, an environment which is conducive to debate in accordance with the principles of deliberative democracy was not formed due to the conditions dictated by internal and external political dynamics.

Keywords:

Negotiation Principles, Deliberative Democracy, Mosul Issue, First Assembly,

PDF

___

Balcı, Ali. Türkiye Dış Politikası İlkeler, Aktörler, Uygulamalar. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2013.
Bell, Daniel A. “Democratic Deliberation: The Problem of Implementation”. Deliberative Politics: Essays on Democracy and Disagreement. ed. Stephen Macedo. 70-87. Oxford: Oxford University Press, 1999.
Benhabib, Seyla. “Müzakereci Bir Demokratik Meşruiyet Modeline Doğru”. Demokrasi ve Farklılık. ed. Seyla Benhabib. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1999.
Bolat, Bengül Salman - Demiraslan, Tekin. “Lozan Görüşmeleri Sırasında Mecliste Ortaya Çıkan II. Grup Muhalefeti ve Basına Yansıması”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 53 (2013), 29-60.
Erdoğan, Mustafa. “Müzakereci Demokrasi ve Sınırları”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, 22 (2012), 25-43.
Gökay, Bülent. Emperyalizm ve Bolşevizm Arasında Türkiye. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006.
Gönlübol, Mehmet vd.. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995). Ankara: Siyasal Kitabevi, 1996.
Habermas, Jürgen. “Demokrasinin Üç Normatif Modeli”. Demokrasi ve Farklılık. ed. Seyla Benhabib. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı, 1999.
Manin, Bernard. “On Legitimacy and Political Deliberation”. Democracy: A Reader. ed. Blaug, R. vd.. Edinburgh: Columbia University Press, 2001.
Öz, Esat. Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım (1923-1945). Ankara: Gündoğan, 1992.
Pennington, Mark. “Hayekian Political Economy and the Limits of Deliberative Democracy”. Political Studies 51, 4 (2003), 722-739.
Sanders, L. Michel. “Against Deliberation”. Political Theory, 25, 3 (1997), 347-375.
Shapiro, Ian. “Enough of Deliberation: Politics is about Interests and Power”. ed. Stephen Macedo. 28-38. Oxford: Oxford University Press, 1999.
Sitembölükbaşı, Şaban. “Liberal Demokrasinin Çıkmazlarına Çözüm Olarak Müzakereci Demokrasi”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 10 (2005), 139-162.
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi. T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları Cilt: 28, 27 Şubat 1339 [1923a] https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_gc?v_meclis=11&v_donem=1
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi. T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları Cilt: 28, 3 Mart 1339 [1923b]. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_gc?v_meclis=11&v_donem=1
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi. T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları Cilt: 28, 4 Mart 1339 [1923c]. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_gc?v_meclis=11&v_donem=1
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi. T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları Cilt: 28, 5 Mart 1339 [1923d]. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_gc?v_meclis=11&v_donem=1
TBMM, Türkiye Büyük Millet Meclisi. T. B. M. M. Gizli Celse Zabıtları Cilt: 28, 6 Mart 1339 [1923e]. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_dergisi_pdfler.birlesimler_gc?v_meclis=11&v_donem=1
Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952). İstanbul: Arba Araştırma Basım Yayım, 1952.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet. İlk Meclis: Milli Mücadele’de Anadolu. İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1990.
Yıldırım, Yılmaz. “Jürgen Habermas’ın İletişimsel Eylem Kuramı”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 2 (2006), 1-20.
Zarakol, Ayşe. After Defeat: How the East Learned to Live with the East. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.