Türkiye’de Dış Borç Faiz Ödemelerinin Gelir Dağılımına Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı (1989-2019 Dönemi)

Bu çalışmada, Türkiye’de dış borç faiz ödemelerinin gelir dağılımına etkisi, 1989-2019 dönemi için incelenmektedir. Çalışma kapsamında, uzun dönemde zaman serileri arasındaki eşbütünleşme ilişkisi, 2001 yılında Pesaran, Shin ve Smith tarafından geliştirilen ARDL (Autoregressive Distributed Lag) Sınır Testi Yaklaşımı ile tahmin edilmektedir. Uygulanan testler sonucunda, modelde yer alan değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Model tahmin sonuçlarına göre, 1989-2019 dönemi verileri göz önüne alındığında, dıs borç faiz ödemelerinin GSYİH’a oranında gerçekleşen yüzde 1 birimlik artış Gini katsayısını yüzde 0,05 oranında artırmaktadır. Ayrıca, modeldeki kontrol değişkenlerinden kamu harcamalarının GSYİH’a oranında gerçekleşen yüzde 1 birimlik artış Gini katsayısını yüzde 0,06 oranında azaltmakta ve enflasyon oranında gerçekleşen yüzde 1 birimlik artış Gini katsayısını 0,08 oranında artırmaktadır. Bu sonuçlara göre incelenen dönemde, Türkiye’de dış borç faiz ödemelerindeki artış gelir dağılımındaki eşitsizliği artırmaktadır. Ayrıca, kamu harcamalarındaki artış gelir dağılımındaki eşitsizliği azaltırken, enflasyondaki artış gelir dağılımındaki eşitsizliği artırmaktadır.

The Effects Of The External Debt Interest Payments On The Income Distribution In Turkey: ARDL Bounds Testing Approach (1989-2019 Period)

In this study, the effects of the external debt interest payments on the income distribution in Turkey have been examined for the 1989-2019 period. The cointegration relationship between the time series in the long run has been estimated through ARDL Bounds Testing Approach developed by Pesaran, Shin and Smith in 2001. As a result of the tests, the cointegration relationship among the variables in the model has been determined. According to the model estimation results, considering the data for 1989-2019 period, 1% increase in the ratio of the external debt interest payments to GDP has caused an increase of Gini coefficient by 0.05%. Additionally, as the control variables in the model, 1% increase in the ratio of government expenditures to GDP has caused a decrease of Gini coefficient by 0.06% and 1% increase in the ratio of inflation has caused an increase of Gini coefficient by 0.08. According to these results in the specified period, the increase in the external debt interest payments has risen the inequality in the income distribution in Turkey. Furthermore, whereas the increase in the government expenditures has reduced the inequality in the income distribution, the rise in the inflation has increased the inequality in the income distribution.

___

  • Akram, N. (2013). External Debt and Income Inequality in Pakistan. Pakistan Business Review. s.15 (3), ss. 368-384.
  • Bakkal S. ve Gürdal, T. (2007). İç Borçlanmanın Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri. Akademik İncelemeler Dergisi. Cilt:2, Sayı:2, ss.147-173.
  • Bayraktar Y. (2009). İç Borçlanmanın Ekonomik ve Sosyal Etkileri:1980 Sonrası Türkiye Deneyimi. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 285-313.
  • Bedir ve Karabulut (2011). İç Borçların Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt:25, Sayı:1.
  • Bilginoğlu M. ve Aysu A. (2008). Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:31, Temmuz-Aralık 2008, ss.1-23.
  • Cangöz M. ve Erdener G. (2012). Dış Borç Yönetimi. Hazine İşlemleri ve Çağdaş Hazine Yönetimi Kitabı. Seçkin Yayıncılık. Ankara, s.205-241.
  • Çeştepe, H., Ursavaş,U. ve Güdenoğlu, E. (2014).Türkiye’de Cari Açık ve Dış Borç Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi. 1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu.
  • Çetin, M. ve Seker, F. (2014).Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2): 213-230.
  • Çiçek, H., S. Gözegir ve E. Çevik (2010). “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1990–2009)”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt 11, sayı 1, 141-156.
  • Dickey D. A. ve Fuller W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica.Vol:49, No:4.
  • Dumlu U. ve Aydın Ö. (2008). Ekonometrik Modellerle Türkiye İçin 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini. Ege Akademik Bakış. 8 (1), ss.373-393.
  • Dura, C. (2013). Dış Borçlanmanın Olumsuz Etkileri. http://www.cihandura.com/tr/makale/di-borclanmanin-olumsuz-etkler (Erişim Tarihi: 01.01.2021).
  • Eğilmez, M. (2010). Makro Ekonomi, Türkiye’den Örneklerle. 2. Baskı, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • Eğilmez, M. (2018). Kamu Maliyesi. 4.Baskı, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • Erataş, F. ve Başçı Nur, H. (2013). Dış Borç ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: “Yükselen Piyasa Ekonomileri” Örneği. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 35(2),207-230.
  • Ertekin, Ş. (2018). Kamu Borçlarının Gelir Dağılım Üzerine Olası Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Nedensellik Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. ss.334- 34.
  • Ewubare, D.B. and Morris, R. (2020). Understanding the Nexus Between Foreign Institutional Loans and Income Inequality in Nigeria. Global Journal of Arts, Humanities and Social Sciences. Vol.8, No.7, pp.55-68.
  • Frimpong, J.M. and Oteng-Abayie, E. F. (2006). Aggregate Import demand and Expenditure Components in Ghana: An Econometric Analysis. Munich Personal RePEc Archive. Göktaş, Ö. (2005). Teorik ve Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Beşir Kitabevi. İstanbul. Gujarati, D.N.(1995). Basic Econometrics. McGraw-Hill. Third Edition. Literatür Yayıncılık. İstanbul
  • Gujarati, D. (2016). Örneklerle Ekonometri. Çeviren: Doç. Dr. Nasip Bolatoğlu. BB101 Yayınları. Ankara.
  • Kalaycı, S. Y. ve Öztürk, A. (2017). Türkiye'de Eğitim, İşsizlik ve Enflasyona Dayalı Gelir Dağılımı Adaletsizliği. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 12/31, s.151-168.
  • Kamacı, A. (2016). Dış Borçların Ekonomik Büyüme ve Enflasyon Üzerine Etkileri: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi. International Journal of Cultural and Social Studies. 2, 165-175.
  • Mackinon, J.M. (1996). Numerical Distribution Functions For Unit Root And Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics. Vol.11, 601-618.
  • Pesaran, Hashem M., Sing, Y. and Smith, R.J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, pp. 289-326.
  • Sevüktekin, M. ve Çınar, M.(2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. 5.Baskı. Eviews Uygulamalı. Dora Yayıncılık. Bursa.
  • Sugözü, İ. H., Erdoğan, S. ve Ulaşan, E. (2017). Faiz Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi ve Gelir Dağılımını Bozan Faktörler Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği. Elektronik Makale.Cilt:12, Sayı:12, ss.231-250.
  • Şahin, H. (2000). Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişimi-Bugünkü Durumu. Ezgi Kitabevi, Bursa.
  • Teyyare E. ve Sayaner K. (2018). Türkiye’de Gelir Eşitsizliğinin Maliye Politikası Araçları ve Kurumsal Faktörler Açısından Analizi ve Çözüm Önerileri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi. Cilt:8, Sayı:16.
  • Ürper, T.D. (2018). Kamu Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
  • Üzümcü, A. & Kırpık, N. (2015). Türkiye Ekonomisinde 1980-2014 Döneminde Cari İşlemler Bilançosu Açiklari ve Dış Borçlanma İlişkisinin Analizi. 1. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret Ve Lojistik Kongresi Bildiriler Kitabı.
  • World Bank Development Indicators (2020). https://databank.worldbank.org/source/world- development-indicators. Çevrimiçi, 07.12.2020.
  • Yıldız, F. (2019). Türkiye Ekonomisinde Dış Borç, Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisinin Analizi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt:8, Sayı:4.