MONTESQUİEU’NÜN İKLİM TEORİSİ

Sosyal bilimlerin ele aldığı konular son derece karmaşık, dinamik ve değişken olguları içinde barındırır. Ele alınan olayları bilimsel bir çerçevede değerlendirebilmek için üç unsura ihtiyaç vardır. Bu unsurlar; zaman, mekân ve insandır. Bu unsurlardan biri eksik olduğunda bilimsel bir değerlendirme yapmak mümkün değildir. Tarihsel olaylar genellikle zaman boyutunda ele alınmaktadır. Mekân boyutu göz ardı edilmektedir. Ancak, olayların üzerinde gerçekleştiği mekânın önemi fark edilmiş ve bazı önemli düşünürler tarafından da ele alınmıştır. Ancak bu boyut ele alınırken daha somut bir ifade biçimi olan coğrafya kavramı kullanılmıştır. Tarih boyunca sosyal olgular ile coğrafya arasındaki ilişki düşünürlerin ilgisini çekmiştir. Antik Yunan’dan günümüze kadar bu alanda pek çok düşünce geliştirilmiştir. Batı medeniyetinde bu düşünceleri sistemli bir şekilde ortaya koyan Montesquieu olmuştur. Olgular arasında nedensel bir ilişki olduğunu savunan Montesquieu, coğrafya ile sosyal olgular arasındaki ilişkiyi de bu bağlamda kurmuştur. Coğrafi faktör olarak iklimi öne çıkaran Montesquieu, iklimi geniş bir anlamda kullanarak “İklim Teorisi”ni geliştirmiştir. Makalede Montesquieu’nün bu teorisinin siyaset biliminin birtakım problemlerine verdiği cevaplar ele alınmıştır. Makalede ayrıca bu cevaplar hakkında geçmişten günümüze bazı yazarların görüşlerine yer verilmiştir. Makale sonucunda, teknolojik ilerleme ile birlikte göz ardı edilen coğrafya faktörünün Siyaset bilimi çerçevesinde yeniden ele alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Siyaset, Toplum, Coğrafya, İklim, Montesquieu

PDF

___

Akbulut, G. (2006). II. Dünya Savaşı Sonrasında Uygulamalı Coğrafya ve Amerika Etkisi. E. Eğribel ve U. Özcan (Editörler). Sosyoloji yıllığı-kitap 15: sosyoloji ve coğrafya. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 825-837.
Aristoteles. (1993). Politika. (Çev. M. Tunçay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aron, R. (2000). Sosyolojik düşüncenin evreleri. (4. Basım), (Çev. K. Alemdar). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Arslan, M.(2012). Montesquieu'nün siyaset sosyoloji. Sosyoloji Dergisi. 3 (1), 263-288.
Belge, R. (2016). Bir Beşerî coğrafyacı olarak İbni Haldun. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demir, A. F. (1998). Jeopolitiğe günümüzden bir bakış. Uluslararası politikada yeni alanlar yeni bakışlar. (Der. F. Sönmezoğlu), İstanbul: Der Yayınları, 287-306.
Demircioğlu, A. (2014). A comparison of the views of Ibn Khaldun and Montesquieu in terms of the effect of climatic conditions on human life. The Anthropologist. 17(3), 725-733.
Duverger, M.(1984). Politikaya giriş. (2.Basım). (Çev. S. Tiryakioğlu). İstanbul: Varlık Yay.
El-Husri, S. (2001). İbn-i Haldun üzerine araştırmalar. (Çev. S. Uludağ). İstanbul: Dergâh Yay.
Fındıkoğlu, Z. F. (1940) İbn Haldun: coğrafya telakkisi. İstanbul. İş Üç Aylık Ahlâk ve İçtimaiyat Mecmuası. 6. 22. 49-59.
Göze, A. (1959). Devletin ülke unsuru: sınırları ve devletle olan münasebeti. İstanbul: İÜ Hukuk Fakültesi.
Göze, A. (1983). Siyasal düşünce tarihi. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
Gürkan, Ü. (1988), Montesquieu ve Kanunların Ruhu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,40 (1), 9-31.
Havens, G. R. (1971) Fikirler çağı. (Çev. B. Yeğen). İstanbul: MEB Sosyal Bilimler Komisyonu Yayınları.
Herodotos. (1973). Herodot tarihi. (Çev. M. Ökmen). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kışlalı, A. T. (1987). Siyaset bilimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Yayınları.
Kızılçelik, S. (2006). Sosyolojide coğrafyacı görüşler: İbni Haldun, montesquieu ve fernand braudel ekseninde bir değerlendirme. E. Eğribel ve U. Özcan (Editörler). Sosyoloji yıllığı-kitap 15: sosyoloji ve coğrafya. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 138-155.
Montesquieu. (1963). Kanunların ruhu üzerine. (Çev. F. Baldaş). Ankara: MEB Yayınları.
Mosca, G. (1968). Siyasi doktrinler tarihi. (2. Baskı), (Çev. S. Tiryakioğlu). İstanbul: Varlık Yay.
Roskin, M. G. (2009). Çağdaş devlet sistemleri: siyaset, coğrafya, kültür. (Çev. B. Seçilmişoğlu). Ankara: Adres Yayınları.
Say, S. (2011).İbn Haldun’un düşünce sistemi ve uluslararası ilişkiler kuramı. İstanbul: İlk Harf Yayınevi.
Sorokin, P. (1994).Çağdaş sosyoloji kuramları. (Çev. M. M. R. Öymen). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Sönmezoğlu, F.(1989). Uluslararası politika ve dış politika analizi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
Strabon. (2000). Geographika: antik Anadolu coğrafyası. (Çev. A. Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Swıngewood, A. (1998). Sosyolojik düşüncenin kısa tarihi. (Çev. O. Akınhay). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Tümertekin, E., Özgüç, N. (2004). Beşerî coğrafya: insan, kültür, mekân. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Tütengil, C. O. (1956). Montesquieu’nün siyasî ve iktisadî fikirleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.