Walter Benjamin'de Tipler, İmge ve Deneyim

Modernite, deneyimin tehlikeye girmesidir. Bu tehlike deneyimin otantik benliği besleyen bilme, eyleme ve tat alma yetilerinin başkalaşmasıdır. Bu başkalık toplumsal biraradalığın kalmaması, doğa ile birey arasındaki mesafenin artması, deneyimin araçsallaşması gibi bir dizi semptomla anlaşılabilir. Walter Benjamin bu perspektifi güçlü bir şekilde kurmuş ve modernliğin sonuçları ve onların nasıl aşılması gerektiği konusunda düşünmüş isimlerdendir. Bu çalışma günümüzde Benjamin’in önerilerini düşünmeyi amaçlamıştır. Benjamin’in yaşamının izinde düşüncesinin önemli figürlerini (çocuk, koleksiyoncu, hikâye anlatıcısı, flaneur, üretici olarak yazar) ele alan çalışma devam eden kısımlarda fotoğraf ve sinema deneyimine yer vermektedir. Temel sorun insanın kendi varoluşunun tehlikeye girdiği bir rüyayı yaşamasıdır. Buna karşılık imgeler yabancılaştırıcı teknikler kullanılarak bu rüyayı dönüştürme gücünü elinde tutmaktadır. Benjamin bu düşünceyi savunmuş ve son dönem eserlerinde sanat yapıtının teknolojiyle olan dönüşümünü konu edilmiştir. İmgenin deneyimde açtığı genişleme ve imkânlar üzerine Benjamin’in olumlu bakış açısı günümüzde kimi sanat stratejilerinde güncelliğini korumaktadır. Ancak Benjamin’in arzuladığı dönüştürücü güçlerden de yoksundurlar. Bunun nedeninin ‘çocukluğun kaybedilmesi’, çocukluğun deneyimden elini ayağını çekmesi olduğu bu çalışmada iddia edilmektedir. İdeolojilerin sonu (iddiasından) sonra kültürün çocukluğu düzenlemeye devam etmesi, deneyimin enformasyona dönüşmesi Benjaminci devrim düşüncesinden uzakta olduğumuzu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Walter Benjamin, Deneyim, Modernite, İmge, Sanat

PDF

___

Kaynakça Alpyağıl, Recep, (2007). Benjamin'in Mistisizmine "Üç Yönlü Yol”. Cogito: Walter Benjamin Sayı: 52. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.201-210. Armaner, Türker, (2007). Port-Bou'da Susan Dil: Walter Benjamin. Cogito: Walter Benjamin. Sayı: 52/Güz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.138-148. Balzac, Honore de, (2015). Mutlak Peşinde. İstanbul: İş Bankası Yayınları. Barthes, Roland, (2011). Camera Lucida. İstanbul: 6:45 Yayınları. Baudelaire, Charles, (2003). Modern Hayatın Ressamı.İstanbul: İletişim Yayınları. Benjamin, Walter, (1998). Öykünme Yetisi Üzerine. Defter Dergisi, Yaz, Sayı: 34, İstanbul: Metis Yayınları. 11-14. Benjamin, Walter, (2001). Hikaye Anlatıcısı.NurdanGürbilek(der.),Son Bakışta Aşk,İstanbul: Metis Yayınları, s.77-101. Benjamin, Walter, (2001). Tarih Kavramı Üzerine. Pasajlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.37-50. Benjamin, Walter, (2001). XIX. Yüzyıl'ın Başkenti Paris. Pasajlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.87-108 Benjamin, Walter, (2001). Charles Baudelaire: Kapitalizmin Yükseliş Çağında Bir Lirik Şair. Pasajlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.108-202 Benjamin, Walter, (2001). Kendi Başına Dil ve İnsan Dili Üzerine. Nurdan Gürbilek(der.),Son Bakışta Aşk, İstanbul: Metis Yayınları, s.169-183. Benjamin, Walter, (2004). Bin Dokuz Yüzlerin Başında Berlin'de Çocukluk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Benjamin, Walter, (2005). Gelecekteki Felsefenin Programı Üzerine. Besim Dellaloğlu (der.). İstanbul: Say Yayınları. S.125-137. Benjamin, Walter, (2005). Kütüphanemi Yerleştirirken. Besim Dellaloğlu (der.). İstanbul: Say Yayınları. s.151-159. Benjamin, Walter, (2007). Zentralpark. Cogito: Walter Benjamin. Sayı: 52/Güz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.183-201. Benjamin, Walter, (2011). Sürrealizm: Avrupalı Aydının Son Fotoğrafı. Ali Artun (editör).Sanat/Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları. S.51-69. Benjamin, Walter, (2011). Üretici Olarak Yazar. Ali Artun (editör).Sanat/Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları. s.69-91. Benjamin, Walter, (2011). Teknik Olarak Kopyalanabildiği Çağda Sanat Yapıtı. Ali Artun (editör).Sanat/Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları. s.91-130. Benjamin, Walter, (2012). Fotoğrafın Kısa Tarihi. İstanbul: Agora Kitaplığı. Benjamin, Walter,(2016). Deneyim ve Yoksulluk. Parıltılar. İstanbul: Belge Yayınları. s.25-33 Benjamin, Walter, (2016). Hikaye Anlatmak ve İyileşmek. Parıltılar. İstanbul: Belge Yayınları. s.73-74 Buck-Morss, Susan, (2015). Görmenin Diyalektiği Walter Benjamin ve Pasajlar Projesi.İstanbul: Metis Yayınları. Çakmak, E. Efe (2005). "Kant: Filozof Kral". Cogito Kant Özel Sayısı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.s. 8-31. Dellaloğlu, Besim, (2012). Benjaminia. İstanbul.Ayrıntı Yayınları. Draaisma, Douwe (2014). Bellek Metaforları. İstanbul: İletişim Yayınları. Düvenci Sabri B. ve Ruken Öztürk, (2014). Postmodernizm ve Sinema. İstanbul: Dipnot Yayınları. Eagleton, Terry, (2010). Estetiğin İdeolojisi. İstanbul: Doruk Yayınları. Frisby, David (2012). Modernlik Fragmanları. İstanbul: Metis Yayınları. Jay, Martin, (2012). Deneyim Şarkıları.İstanbul: Metis Yayınları. Kant, Immanuel (2006). Yargıgücünün Eleştirisi. Ankara: İdea Yayınları. Klossowski, Pierre (1999). Nietzsche ve Kısırdöngü. İstanbul: Kabalcı Yayınları. Köse, Hüseyin, (2012). Flanör Düşünce.İstanbul: Ayrıntı Yayınları. May, Tod, (2012). Yeni Girişimciler: Foucault ve Tüketim Toplumu. Cogito: Michel Foucault, sayı: 70-71,İstanbul: YKY. s.96-106. McRobbie, Angela. (1999). Postmodernizm ve Popüler Kültür.İstanbul: Sarmal Yayınları. Nietzsche, Friedrich, (2000). Ecce Home Kişi Nasıl Kendisi Olur. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Nietzsche, Friedrich, (2001). Böyle Buyurdu Zerdüşt. Ankara: M.E.B. yayınları. Özbek, Meral, (2000). Walter Benjamin Okumak II. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 55-3. Ankara: Ankara Üniversitesi, s.104-131. Roberts, John, (2013). Gündelik Hayatın Felsefesi. İstanbul: Doruk Yayınları. Simmel, Georg, (2003). Modern Kültürde Çatışma. İstanbul: İletişim Yayınları. Sütçü, Özcan Yılmaz, (2013). Ortak Bir Dünya Deneyimi: Hikaye Anlatıcısı. Ethos: Felsefe ve Toplum Bilimlerde Diyalog Temmuz 6(2). 76-92. Ümer, Engin, (2017). Tekinsizin Estetiği ve Sanat Yapıtı. SDÜ ART-E GSF Dergisi. Cilt: 10 Sayı:19. Malatya: Süleyman Demirel Üniversitesi GSF. s.96-126. Ümer, Engin, (2016).Adorno, Debord ve Baudrillard'da Kültür ve Sanat. Gazi Sanat ve Tasarım Dergisi, sayı: 17. Ankara: Gazi Üniversitesi GSF. s.171-187. Yacavone, Kathrin, (2015).Benjamin, Barthes ve Fotoğrafın Tekilliği. İstanbul: Hayalperest Yayınları. Witte, Bern. (2002). Walter Benjamin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.