Semih SALMAN

Psikanalitik Yaklaşım Açısından Baba-Oğul İlişkisi: Gişe Memuru ve Beş Vakit Filmleri

İlkel zamandan bu yana toplum sürekli olarak değişime uğramıştır. Toplumun en önemli ögelerinden biri olan aile de bu değişime kayıtsız kalamamıştır. Aile yapısındaki değişimler, şüphesiz aile bireylerini de etkileyerek, onların birbirine karşı tutum ve davranışlarına da yansımaktadır. Bu sebeple çalışmada, baba ve oğul arasındaki ilişkiyi etkileyen faktörler (toplumsal değişim, oedipus kompleksi, aile ve toplumsal yapı) üzerinde durularak, bu ilişkinin Türk sinemasındaki yansıması ele alınmaktadır. Söz konusu çalışmada, oedipus kompleksi kavramının yanı sıra başta Sigmund Freud ve Jacques Lacan olmak üzere çeşitli yazarların bu konudaki görüş ve çalışmalarına yer verilmiştir. Son olarak, 2000 sonrasında çekilip gösterime giren iki örnek film üzerinden baba-oğul ilişkisi, oedipus kompleksi bağlamında çözümlenmiştir. Çalışmada, Nitel araştırma deseni olarak yöntemler içinde araştırma konusu açısından olgubilim deseninin uygun olduğu düşünülmüştür. Araştırma konusuna ve amacına uygun olarak ise, amaçlı örnekleme yöntemlerinden “benzeşik durum örneklemesi” kullanılmıştır. Ayrıca, bahsedilen bu karakterlerin çevresiyle yaşadığı ilişki de oedipus kompleksi açısından incelenecek olan bir diğer konudur.

Anahtar Kelimeler:

Baba, Oğul, Türk Sineması, Oedipus Kompleksi, psikanaliz

Father-Son Relationship in Terms of Psychoanalytic Approach: Gişe Memuru and Beş Vakit Films

Since primitive society society has constantly changed. The family, which is one of the most important documents of society, has not kept this change indifferent. Changes in family structure undoubtedly also affect family members, reflecting their attitudes towards each other and their behavior. For this reason, the factors affecting the relationship between father and son (social change, oedipus complex, family and social structure) are discussed and the reflection of this relationship in Turkish cinema is discussed. In this study, besides the concept of oedipus complex, various authors such as Sigmund Freud ve Jacques Lacan were included in their views and works. Finally, the father-son relationship over the two sample films that were drawn and shown after 2000 was resolved in the context of the oedipus complex. In the study, it is thought that the pattern of research is appropriate in terms of research as methods of qualitative research design. In accordance with the research purpose and purpose, "sampling of analogous situation" has been used for purposeful sampling methods. In addition, the relationship of these characters with their surroundings is another subject to be examined in terms of the oedipus complex.

Keywords:

Father, Son, Turkish Cinema, The Oedipus Complex, Psychoanalysis,

PDF

___

Berger, A. A., (1986), Media Analysis Techniques, 6. Basım, London: Sage Publications.
Berger, A. A., (2014), Kültür Eleştirisi: Kültürel Kavramlara Giriş, çev. Özgür Emir, 2. Basım, İstanbul: Pinhan Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., A., Demirel, F., Karadeniz, Ş., Çakmak, E., K., (2014), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 18. Basım, Ankara: Pegem Akademi.
Clero, Jean Pierre, (2011), Lacan Sözlüğü, çev. Özge Soysal, 1. Basım, İstanbul: Say Yayınları,
Connell, Raewyn, (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. Cem Soydemir, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Craib, Ian, (2011), Psikanaliz Nedir?: Psikanaliz Okulları ve Psikoterapi Üzerine Eleştirel Bir Giriş, çev. Ali Kılıçlıoğlu, 3. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
Dönmezer, İbrahim, (2004), Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, 5. Basım, İzmir: E.Ü. Basımevi.
Elsaesser, T., ve Hagener, M. (2014), Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş, çev. Berhan Soner, Barış Yıldırım, 1. Basım, Ankara: Dipnot Yayınları.
Erhat, Azra, (2007), Mitoloji Sözlüğü, 15. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Freud, Sigmund, (2014a), Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd, çev. Ali Babaoğlu, 4. Basım, İstanbul: Metis.
Freud, Sigmund, (2014b), Psikanaliz Üzerine, çev. A. Avni Öneş, 18. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
Freud, Sigmund, (2015), Psikanalize Giriş: Nevrozların Genel Kuramı, çev. A. Can İdemen, 1. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
Giddens, Anthony, (2014), Modernite ve Bireysel –Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum, çev. Ümit Tatlıcan, 2. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
Güleç, C. ve Batmankaya, M., (2013), Freud, 4. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
Kabadayı, Lale, (2013), Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kojeve, Alexandre, (2007), Otorite Kavramı, çev. Murat Erşen, 1. Basım, İstanbul: Bağlam.
Lacan, Jacques, (2013), Fallus’un Anlamı, çev. Saffet Murat Tura, İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
Leeuwen, T. V., & Carey, J., (2001), Handbook of Visual Analysis, London: Sage Publication.
Mendel, Gerard, (2005), Sosyo-Psikanaliz Açıdan Otorite: Son Sömürge Çocuk, çev: Hüsen Portakal, 1. Basım, İstanbul: Cem Yayınevi.
Nasio, J. D., (2012), Oedipus: Psikanalizin En Önemli Kavramı, çev. Canan Coşkan, 1. Basım, İstanbul: Say Yayınları.
Şimşek, A., Yıldırım, H., (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 9. Basım, Ankara: Seçkin.
Tura, Saffet M., (2012), Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, 5. Basım, İstanbul: Kanat Yayınevi.