TURGUT UYAR’IN ŞİİRLERİNDE “BEN VE “ÖTEKİ”NİN ÖZGÜRLÜK VE KAÇIŞ İTKİSİ

İnsanın kendi “ben”i ve “öteki”ine, doğa, mekân ve zamana yabancı olması, ontolojik olarak yalnızlık ve özgür olma güçsüzlüğü yaratır. İnsan, bu durumda kendisi ve başkaları arasında bir seçim yapar. Bu seçim esnasında insan özgürlüğünü ekonomik, kültürel, dinî ve siyasî olarak sağlayamazsa kendini güvenlikten yoksun, sıkışmış ve kuşatılmış hisseder. İnsanın kendini tutunma noktalarından yoksun ve boşlukta hissetmesi, varoluşun ayrılmaz bir parçası olarak özgürlük ve özgür olma duygusunu çekilmez bir hale getirir. Bu durumda insan özgürlük duygusundan uzaklaşarak kendini özgürlükten yoksun bırakır. Modern insanın özgür iradesiyle kendini kurma isteği, içinde yaşadığı dünyada varoluş olarak güvensiz, yalnız, terk edilmiş ve “öteki” hissetmesine neden olur. Uyar’a göre özgürlük, varoluşunun belirlenmemiş bilinci ve bilgisine varmaktır. İnsanın kendisini belirleyen varoluşunun bilincine varamaması, şairin de kendi “ben”i ve “öteki ben”ini bir varoluş olarak ortaya çıkarmasını sağlar. Uyar’ın “ben” ve “öteki ben”in” in içinde yaşadığı mekânın buradalığını şimdide yaşayamaması, onun ötelere, bilinçaltına ve düşlere yönelmesine neden olur. Şairin kaçış durumunu varoluşsal bir sorunsal olarak ele aldığı şiirlerinde “ben” kendini ve içtenlik değerlerini keşfetmek için bilinçaltına sığınır.

Anahtar Kelimeler:

Turgut Uyar, ben, öteki, özgürlük, varoluş, kaçış

PDF

___

ADUGİT, Yavuz (2013), “Özgürlüğün Kısa Tarihi”, Felsefe Sosyal Bilimler Dergisi, S. 16, s. 63-93.
BESNİER, Jean Micheal (2016), “Bilimlerin İlerlemesi Özgürlük ve Eşitliği Uzlaştırabilir Mi?, Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik, Liberty Equality and Fraterny (Edt. İsmail Serin), Asa Kitap, Bursa, s.49-56
BUMİN, Tülin (2001), HEGEL, Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
FOULGUİE, Paul (1998), Varoluşçunun Varoluşu, (Çev. Yakup Şahan), Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul.
FROMM, Erich (1994), Erdem Mutluluk, Ahlak Psikolojisi Üzerine Bir İnceleme, (Çev. Ayda Yörükan), Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.
FROMM, Erich (2012), Özgürlük Olgusu,( Çev. Sedat Erdemli), Altınpost Yay., Balıkesir.
GENÇTAN, Engin (1997), Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Davranışlar, Remzi Kitapevi, İstanbul.
JUNG, Carl Gustav (1997), Bilinç ve Bilinçaltının İşlevi, (Çev. Engin Büyükinal), Say Yay., İstanbul.
KARAKAYA, Talip (2016), “Varoluşçu Felsefede “Başkası ve Özgürlüğün Sınırı Problemi”, Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik, Liberty Equality and Fraterny, (Edt. İsmail Serin), Asa Kitap, Bursa, s. 89-91.
KİERKEGAARD, Søren (2003), Kaygı Kavramı, (Çev. Türker Armaner), Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
MOUNİER, Emmanuel (2007), Varoluş Felsefesine Giriş, Say Yay., İstanbul.
SARTRE, Jean Paul (2010), Varlık Hiçlik, Fenomonolojik Ontoloji Denemesi, (Çev. Turhan Ilgaz-Gaye Çankaya Eksen), İttaki Yay., İstanbul.
ULUTAŞ, Nurullah- SÜPHANDAĞI, İsmail, (2013), “Çocuk İmgesinin Cahit Zarifoğlu ve Paul Edward’ın Şiirlerinde Kullanımı”, Turkisch Studies, Vol. 8/4, s. 1395-1406.