El-LÂMİŞÎ’NİN “KİTÂB FÎ USÛLİ’L-FIKH” KİTABINDA YÖNTEM

Bu araştırma, “Hanefi ekolü” yöntemini benimseyen mütekaddim usulu’lfıkıh âlimlerinden olan Lâmişî’nin “Kitâb fî Usûli’l-Fıkh” eserini ele alarak usulü fıkıh ilminin tedvin yöntemlerinden bir yöntemin, şekil ve özelliklerinin önemini açıklamıştır. Lâmişî’yi, kitabın bölümlerini sunmadaki tarzı ve içeriğini aktarmadaki metodunun önemli hatlarını inceleyerek sonunda Lâmişî’nin fukahâ yöntemini izlediği, metodunda furû-i fıkıh meselelerini çokça zikrettiği, usul ve fürûu bağdaştırdığı sonucuna ulaştık. Ayrıca mütekaddim Hanefîlerin görüşlerini zikretmeyi, ayrıştırmayı, bağımsızlaştırmayı, bu görüşleri Hanefî ekolünün dışında kalan Mutezile ve diğer kelamcıların görüşleri ile kıyaslayarak tercihte bulunmayı, kelam ve mantık meselelerini usulle kaynaştırarak Hanefî mezhebinin delillerini çoğaltmayı ve tanımları önemsediğini gördük. Objektif ve bilimsel metodu takip etmesinin açık bir şekilde görülmesi eserini çok faydalı kılmakta, sahasında onu önemli olduğunu göstermekte ve sonra gelen birçok kişinin istifade etmesini sağlamaktadır. Ancak fürû-i fıkhın bütün meselelerini ele almaması ve sadece kendi mezhebine mensup fakihlerine tolerans göstermesi bir eksiklik olarak atfedilebilir. Araştırmada bütün bunları doğrulayacak örnekler vererek konuyu ayrıntıya kavuşturmaya çalıştık.

AL- LAMASHI APPROACH IN HIS BOOK “A BOOK ON THE ORIGINS OF JURISPRUDENCE”

This research clarified the importance and status of one of the methods of codifying the science of jurisprudence, and its most important of its features, which is the method of jurists “Hanafi method”, by studying the approach of a scientist of advanced scholars of jurisprudence, imam Lamshi in his book “Book in the Origins of Jurisprudence”, Through his recognition and his book, and his approach in presenting the subject of the book, and the most important features of his approach in presenting the contents of the book, to reach in the end that he followed the approach of jurists, and that it is a method characterized by the frequent mention of the branches of jurisprudence and linking it between branches and origins, and taking care of the mention of the applicants the Hanafi, scrutinizing, editing and weighting each other with comparison with the origins of other speakers and mu’tazil, and his frequent inference of the Hanafi doctrine, with its integration of some issues of speech and logic in the origins and the connection between them, and his attention to the limits His approach was based on his objective scientific approach, which made his book very useful, important in his section, benefited many of those who came after him, but one of his weakness is not to mention every issue of doctrinal branches, and to have mercy only on the scholars of his doctrine. We mentioned all this in the research with examples from his book as approve to what we say.

PDF

___

İbrahim Mustafa ve Aherûn. el-Mu’cmu’l-Vasît. Daru’l Devâ: Beyrut, Ts.
Ibn Haldün, Abdurahman b. Muhammed b. Muhammed. Tarih İbn Haldün. Thk: Halil Şahada. Daru’l Fikr: Beyrut, 1988.
Ibn Halikan, Ahmed b. Muhammed b. İbrahim. Vafiyat Ağyan ve Enbaü Ebnai Zaman. Thk: İhsan Abas. Daru’l Sadir: Beyrut, 1900.
Ibn Katlubuğa, Ebul Fida Zeynuddin Ebu>l Edıl Kasım. Tacu’t-Terâcim. Thk: Muhammed Her Yusuf. Daru’l Kalem: Dimaşk, 1992.
Ibn Nâsır, Muhammed b. Abdulah b. Muhammed. Tevdihül El-Müştebeh fî Dabti Esmai’l-Rüvati ve Ensâbihim ve Elkâbihim ve Künâhım. Thk: Muhammed Naim Ereksusi. Müesesetül Risâle: Beyrut, 1993.
Ebû Bekir el-Hevârizmî, Muhammed b. el-Abbas. Mufid Ülüm ve Mubid Humum. Mektebetül Asriya: Beyrut, 1418.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşas es-Sicistânî. Sünen-i Ebî Dâvûd. Tak. Muhyiddîn Abdulhamid. Mektebetu’l-Asriyye: Kahire, ts.
Ebu Süleyman, Abdulvahhâb İbrahim. El-Fikru’l-Usülî Dirase Tahliliya Nakdiya. Daru’l Şurûk: Cida, 1983.
Ebî Alafa, Raid b. Sabri. Mucaem el-Bida. Daru’l Âsima: Riyad, 1996.
Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahih el-Buhârî, Thk. Muhammed Zahir el-Nasır, Dâru Tevki’n-Necât, Beyrut, 1422.
Katîp Çelebi (Hacı Halife), Mustafa b. Abdullah. Süllemü’l-Vusûl ilâ Tabakâti’l-Fuhûl. Neş: Mahmud Abdülkadir el-Arnavût, Ircıca: İstanbul, 2010.
Hallâf, Abdülvehhâb. İlm-i Usûli’l-Fıkıh. Dâru’l-Kalem: Dımaşk , ts.
Zerkeşî, Muhammed b. Abdullah. Bahrü’l-mühit fî Üsüli’l-Fıkh. Dâru’lKütüb: Kahire, 1994.
Zirikli, Hayreddin B. Mahmud b. Muhammed. El-Alam. Daru’l Ilmi Lilmalayin: Beyrut, 2002.
Seyip, Hayreddin. el-Menhec el-Üsüli İnde’l-İmam el-Gazali Min Hilali Kitabihi el-Müstasfa Min İlmi’l-Usûl. Vehran Üniversitesi. Sosyal ve Din Fakültesi. Doktora Tezi. 2012.
Şâtibî, İbrahim b. Musa b. Muhammed. el-Müvafakât. Thk: Meşhûr elSüleyman. Dâru İbn Affân: Kahire, 1997.
Şafii, Muhammed b. İdris. er-Risâle, Thk. Ahmet Muhammet Şakir. Mektebetü’l-Halebî: Kahire, 1940.
Abdulkadir El-Kureşî, Muhyiddîn b. Muhammed b. Nasrullâh. elCevahiru’l-Müdia fî Tabakati el-Hanefiyye. Mektebetu Mîr Muhammed: Karaçi. ts.
Gazâlî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed. el-Mustasfa. Thk: Muhammed Abdüsselam. Daru’l Kütübi’l-İlmiyye: Beyrut, 1993.
Lâmişî, Ebu Senâ Mahmud b. Zeyd. Beyan Keşfi’l-Elfaz. Thk. Muhammed Şelebî. Mecelle el-Bâhıs el-İlmî bi’t-Türâsi’l-İslamî. s.1. Camiatu’lMelik Abdülaziz: Mekke, 1398.
Lâmişî, Ebu Sena Mahmud b. Zeyd. Kitabün Fi Üsül El-Fikh. Thk: Abdülmecid Türki. Daru’l Garbil İslami: Beyrut, 1995.
Lâmişî, Ebu’s-Senâ Mahmud b. Zeyd, Kitâbu’t-Temhîd li Kavâidi’t-Tevhîd, Tahk: Abdulmecid et-Türkî, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî: Beyrut, 1. Baskı, 1995.
Murad, shawish Muhammed. Menhec Muhammed Said Ramazan el-Bûtî Ve Arâuhu’l-Fıkhiyye. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Doktora Tezi. 2019.
Müslim, Ebû Hasan b. Haccâc. Sahih-i Müslim. Thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Dâru İhyâ-i Turâs: Beyrut, ts.
Yusuf Şevki Yavuz, “Lâmişî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 2016 EK-2. Cilt, 146-147.