TÜRKİYE SELÇUKLULARI ZAMANINDA MARAŞ UÇ BEYLİĞİ( 1071-1258)

Özet Maraş, Anadolu Selçuklu devletine bağlı bir vilayetti. Maraş bölgesi Selçuklu sultanı tarafından Emir Hüsameddin Hasan’a ve kendisinden sonra da oğullarına ikta edilmişti. Selçuklular Maraş’ta bir Uç Beyliği kurdular. Bu emirin torunu,  Nusreteddin Hasan Bey uzun yıllar Selçuklu sultanına bağlı olarak Maraş’ı idare etti. Selçuklular Maraş’ta Kilikya Ermenileri ve Antakya Haçlılarına karşı bir uç beyliği kurdular. Nusreteddin Hasan Bey’in iki oğlu da sırasıyla Muzaffereddin ve İmadeddin 1258’e kadar Maraş emirliğinde bulundular. 1240 yılında Baba İshak adlı Türkmen dervişi Maraş’ta da etkili olan bir isyan çıkardı. 1254 yılında ise Maraş ve Elbistan şehirleri arasında yaşayan Ağaçeri Türkmenleri ayaklandı. Bu iki ayaklanma Maraş bölgesini siyasi, sosyal ve ekonomik yönden etkiledi. 1258 yılında Kilikya Ermenileri Maraş’ı işgal ettiler. Moğollarla işbirliği yapan Ermeniler Türklere karşı bölgede birçok saldırılar yaptılar. Mısır’da kurulan Memluk Devleti, Moğollar ve Ermenilere karşı Anadolu’ya birçok seferler yaptı. Memluk Ordusu 1277’de Elbistan’da Moğol ordusunu hezimete uğrattı.Abstract TURKEY SELJUKIDS TIMELY BORDER PRINCIPALITIES OF MARASH (1071-1258)    Marash province was ruled under the Suljuki.  The Seljuki Sultan granted the rights of the rule of Marash to Emir Hüsamettin Hasan and latter his sons inherited the rule of the province. Seljuks established a border principality Marash. Descenting from the same family, Nusreteddin Hasan Bek ruled the Marash for a long time. His sons Muzaffereddin and Imameddin respectively ruled the province until 1258. Beginning with 1240, this family’s rule was seriously challenged by Turkoman revolts.  In 1240 Dervish Ishak revolted in the city of Marash and in 1254 Ağaçeri Turkoman tribes, who lived between Marash and Elbistan, started another revolt.  Especially, these two revolts seriously influenced the political, economic and social life of the region. Weakened by the revolts, Marash was taken by Cilician Armenian Principality by 1258.  The Armenians who collaborated with occupying Mongol troops in the region, launched attacks against the Turks.  Memluki state in Egypt successfully carried out military campaigns in Anatolia against the Mongols and the Armenians.  In 1277, the Memluki forces defeated the Mongol detachment in Elbistan.  Keywords: Marash, Nusreteddin Hasan, Baba Ishak, Ağaçeri, Seljukis, Memluks, Mongols, Armenians    

___

  • AHMED B MAHMUD, Selçuk-Name, C. II, ( Haz: E. Merçil), Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1977.
  • AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, C.I, Cem Yayınları, İstanbul 1977.
  • ANNA KOMNENA; Alexiad, Anadolu’da ve Balkan Yarımadasında İmparator Alexias Komnenos Döneminin Tarihi, Malazgirt’in Sonrası, ( çev. Bilge Umar), İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1996.
  • AKSARAYÎ, Kerimüddin Mahmud-i, Müsâmeretü’l-Ahbâr, (Çev. M. Öztürk), TTK Yayını, Ankara 2000.
  • ANONİM SÜRYANİ KAYNAĞI, I ve II. Haçlı Seferleri Vekâyinâmesi, ( H.A.R. Gibb’in notları ve İngilizceye çeviren: A.S. Tritton; Türkçeye Çeviren Vedii İlmen), Yaba Yay., İstanbul 2005.
  • ATALAY, Besim, Maraş Tarihi ve Coğrafyası, Maarif Vekâleti Yayınları, Matba-i Amire, İstanbul 1339.
  • CAHEN, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, (çev.Yıldız Moran), e Yay., İstanbul 1994.
  • EBÛ ŞÂME, Şehâbeddin Ebi Abdurrahman b. İsmail, Zeylü’r-Ravzateyn, (neşr. es-Seyyid Azîz el-Attar el-Hüsaynî) Darü’l-Ceyl, Beyrut 1947.