Melezleme yöntemiyle elde edilen soya (Glycine max (L.) Merr.) hatlarının bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

Bu araştırma, melezleme yöntemiyle elde edilen soya (Glycine max (L.) Merr.) hatlarının bazı tarımsal özelliklerinin be-lirlenmesi amacıyla Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme tarlasında 2004 yılında yürütülmüştür. Tesadüf Blokları Deneme Deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülen araştırmada; tane verimi, ham yağ oranı, ham yağ verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, bin tane ağırlığı, bitki boyu, bitkide bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği, çiçeklenme süresi ve vejetasyon süresine ait veriler değerlendirilmiştir. Yapılan varyans analizi sonuçlarına göre, bitkide bakla sayısı haricinde, incelenen diğer bütün özellikler bakımından hatlar arasında istatistiki olarak çok önemli p

Anahtar Kelimeler:

yağlı tohumlu bitkiler, bakla sayısı, bitki boyu, tohum ağırlığı, hatlar, soya fasulyesi, tane verimi, vejetasyon dönemi, 1000 tane ağırlığı, tarımsal özellikler, melezleme, Glycine max, ham protein

Determination of some agricultural characteristics of the soybean (Glycine max (L.)Merr.) lines developed by hybridization method

This research was executed to determine some characteristics of the soybean lines obtained by using hybridization method, in experiment field of West Mediterranean Agricultural Research Institute during the year 2004. The plots of land arranged according to “Randomized Blocks Experiment Design” with three replications. In the research, seed yield, crude oil rate, crude oil yield, crude protein rate, crude protein yield, 1000 seed weight, plant height, pod number per plant, first pod height, blossoming period, growing period were determined. According to variance analysis results, significant differ-ences (P<0.01) in the characteristics, except pod number per plant, between the lines were detected. In the research, seed yield 349.11-506.37 kg/da, crude oil rate %18.45-21.40, crude oil yield 69.08-106.48 kg/da, crude protein rate %34.40-38.61, crude protein yield 118.67-184.26 kg/da, 1000 seed weight 171.20-222.33 g, plant height 90.67-119.00 cm, pod num-ber per plant 55.00-75.00 pieces, first pod height 9.67-20.33 cm, 35.00-45.00 days, growing period 134.33-144.00 days values were obtained.

Keywords:

oilseed plants, pod number, plant height, seed weight, lines, soyabeans, grain yield, vegetative period, 1000 seed weight, agronomic characteristics, hybridization, Glycine max, crude protein,

PDF

___

Akçin, A., Önder, M., Yıldırım, B., 1994. Soya Çeşit-lerine Uygulanan “Alar-85” Bitkisel Hormonunun Farklı Dozlarının Tane verimi ve Bazı verim Un-surlarına Etkisi. Doğa-Tr. J. Of Agrıculture And Forestry. TÜBİTAK. 18: 379-385.Ankara.
Akkoyunlu, N., 1979. Soya Fasulyesinde Uygun Ekim Zamanının Tespiti. Karadeniz Bölge Zirai Araş-tırma Enstitüsü – Samsun.
Arıoğlu, H. Arslan, M. ve İşler, N., 1987. Çukurova Koşullarında II. Ürün Olarak Yetişen Bazı Soya Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Bitkisel Özellikle-rinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 7 (3) 191-206, Adana.
Arıoğlu, H. Yılmaz, H.A ve Çulluoğlu, N., 1994. Bazı Soya Çeşitlerinin Kahramanmaraş Bölgesinde Ana Ürün Olarak Yetişebilme Olanaklarının Belirlen-mesi Üzerine Araştırmalar. Tarla Bitkileri Kongre-si 1. Agronomy Bildirileri, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Basımevi, Sayfa: 189-196, İzmir.
Arıoğlu, H., 1999. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi Yayınları, No:212. Adana.
Arıoğlu, H., 1992. Yağ Bitkileri (Soya ve Yerfıstığı), Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notla-rı No:35, Adana.
Arıoğlu, H.H., M. Arslan, ve N. İşler, 1992. Çukuro-va’da İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Yeni Soya Çeşitlerinin Tarımsal ve Bitkisel Özel-liklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Zi-raat Fakültesi Dergisi, 7(3): 191-206, Adana.
Arslan, B., Günel, E., Yıldırım, B., İlbaş, A.İ., Yılmaz, N., Dede, Ö., 1994. Soya Fasulyesinde ( Glycine Max. L.) Bazı verim ve Kalite Özelliklerinin Ko-relasyon ve Path Analizi Üzerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt: 4: 129-137.
Arslan, M. ve İşler, N., 2002. Yeni Soya Hatlarının Amik Ovasında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebil-me Olanaklarının Belirlenmesi. MKU Ziraat Fa-kültesi Dergisi 7 (1-2): 51-57.
Atakişi, İ., 1986. Çukurova’da İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Soya Çeşitlerinin Önemli Tarım-sal ve Kalite Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Çu-kurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:126. Bilimsel İnceleme ve Araştırma Tezleri 20, S.54.
Bek, D. ve Arıoğlu, H., 2005. Çukurova Koşullarında Farklı Soya Genotiplerinin Adaptasyon ve verimPotansiyellerinin Saptanması. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya (Araş-tırma Sunusu Cilt II: 1101-1105.
Boydak, E. Şimşek, M. ve Doğan, Z., 1998. Farklı Sulama Metotları ve Sulama Aralıklarının Soya-nın (Glycine Max. L.) verim ve verim Komponentleri Üzerine Etkisi. Atatürk Üniv. Zi-raat Fakültesi.Dergisi, 33 (1): 1.
Bozkurt, S. Yıldırım, B.Öztürk, A. Nasır, Ü 1983. 2. Ürün Soya Tarımında Bakteri-Gübrenin Etkisi. Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü- Antalya.
Börteçene, O., 2002. II. Ürün Tarımına Uygun Bazı Soya (Glycine Max.) Çeşitlerinin verim ve Kalite Özellikleri İle Bu Özellikler Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üni-versitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları II), Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021. Ders Kitabı No: 295, Ankara.
İşler N., Baytekin, H. ve Boydak, E., 1995. Harran Ovası Sulu Şartlarında II.Ürün Olarak Yetiştirile-bilecek Bazı Soya Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üni-versitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1,(2):51-61.
İşler, N., Söğüt T., Çalışkan, M.E. 1997. Bazı Soya Çeşitlerinin Diyarbakır Bölgesi II. Ürün Koşulla-rındaki Önemli Tarımsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (2): 81-90.
İşler, N., Arıoğlu, H.H. ve Çulluoğlu, N., 1996. Cey-lanpınar Ovasında Ana Ürün Olarak Yetiştirilebi-lecek Bazı Soya Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11, (1):51-58.
Kara, K., 1988. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Soya Çeşitlerinin Fenolojik, Morfolojik Özellikleri İle verim ve verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 12: 3.
Karasu, A., Öz, M., Göksoy, A.T., 2002. Bazı Soya Fasulyesi [Glycine Max (L.) Merill] Çeşitlerinin Bursa Koşullarında Adaptasyonu Konusunda Bir Çalışma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (2): 25-34.
Nalic, C. ve Bilgin, Y., 1980. International Soybean Variety Experiment. Eight Report Of Result 1980-1981 Instoy. Series Number 29 Collage Of Agri-culture University Of Illinois At Urbana Champ-ing, USA.
Önder, M. ve Akçin, A., 1993. Çumra Ekolojik Şartla-rında Nodozite Bakterisi (Rhizobium Japonicum) İle Farklı Seviyelerde Azot Kombinasyonları Uy-gulanan Soya Çeşitlerinde Tane-Yağ ve Protein verimi İle verim Unsurları Arasındaki İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Or-mancılık Dergisi, 15: 765-776.
Özçelik, H., Aytaç, S., Özdemir, O., 2001. Samsun Şartlarında Farklı Olgunlaşma Grubundaki Soya Fasulyesi Çeşitlerinin verim ve Bazı Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. 4. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, 17- 21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Sincir, A., Göksoy, A.T. ve Turan, Z.M., 2005. Bursa Koşullarında Bazı Soya (Glycine Max (L.) Merill) Çeşitlerinin verim ve verim Öğelerinin Belirlen-mesi Üzerine Bir Araştırma Türkiye VI. Tarla Bit-kileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya (Araştırma Su-nusu) Cilt II: 1095-1099.
Söğüt, T., Arıoğlu, H., ve Çubukçu, P., 2001. İkinci Ürün Koşullarında Bazı Soya (Glycine Max L.) Çeşitlerinin Önemli Tarımsal Özellikleri İle Bu Özellikler Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. 4. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Tanrıverdi, M., Yılmaz, A., ve Güvercin, R.Ş., 2000. Harran Ovası Şartlarında İkinci Ürün Olarak Ye-tiştirilebilecek Bazı Soya Çeşitlerinin [Glycine Max (L.) Merill] verim ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt: 4, Sayı: 1-2.
Yıldırım, B., Dede, Ö., İlbaş, A.İ., Okut, N., Arslan, B., ve Yılmaz, N., 1997. CCC (Chlorcholin-chlorid) Uygulamasının Soya (Glycine Max L. Merril)’Da verim ve Kaliteye Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakül-tesi Tarım Bilimleri Dergisi, 7: 41–48.
Yılmaz, A., Beyyavaş, V., Cevheri, İ. ve Haliloğlu, H., 2005. Harran Ovası Ekolojisinde İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Soya (Glycine Max. L. Merrill.) Çeşit ve Genotiplerinin Belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (2): 55-61.
Yılmaz, H.A., ve Efe, L., 1998. Bazı Soya [Glycine Max (L.) Merill] Çeşitlerinin Kahramanmaraş Ko-şullarında II. Ürün Olarak Yetiştirilebilme Olanak-ları. Tr. J. Of Agriculture And Forestry, 22: 135.
Yosmaoğlu, M. 2002, Soya Fasulyesi Raporu T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Planla-ma ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Zaimoğlu, B., Arıoğlu, H., Çürük, U., Söğüt, T., Bek, D. ve Güllüoğlu, L., 2005. İkinci Ürün Koşulların-da Yetiştirilebilecek Soya (Glycine Max. Merr) Çeşit ve Hatları İle Bunların Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bit-kileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya (Araştırma Su-nusu), Cilt I: 405-410.