Karaman ekolojik koşullarında silajlık sorgum-sudan otu melezinin II. ürün olarak yetiştirme imkanlarının belirlenmesi

Bu araştırma, ana ürün (arpa) hasadından sonra sulu şartlarda ikinci ürün olarak silajlık sorgum sudan otu melezi çeşitlerinin yetiştirilme imkanlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışma, Karaman Tarım İl Müdürlüğü fidanlığı tarlasında "Tesadüf Blokları" deneme deseninde üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada 4 çeşit sorgum-sudan otu melezi (Grazer, El Rey, Grass U, Jumbo) materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada, sorgum-sudan otu melezlerinin yeşil ot verimleri 6483.73 kg/da (Grazer) - 7671.23 kg/da (Jumbo), kuru madde verimleri 2093.50 kg/da (Grazer) - 2321.40 kg/da (Jumbo), ham protein oranları % 4.41 (Grazer) -%5.15 (El Rey), ham protein verimleri 93.32 kg/da (Grazer) - 113.00 kg/da (El Rey) arasında değişmiştir. Araştırmada, Jumbo çeşidi ön plana çıkmakla beraber çeşitler arasında yeşil ot verimi ve kuru madde verimi yönüyle istatistiksel olarak önemli farklılık bulunmadığından, denemede yer alan tüm sorgum-sudan otu melezi çeşitleri arpa hasadından sonra ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek çeşitler olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

ham protein, silaj, sorgum, kuru madde, ikinci ürün, kültür çeşitleri, Sorghum sudanense, verim, sorgum silajı

The determination of growing possibilities of sorghum-sudangrass cultivars as second crop under Karaman ecolojical conditions

This research was carried out with the intent of determining the growing possibilities of sorghum sudangrass cultivars as second crop after the main crop (barley). The experiment was designed with "Randomized Complete Blocks" with 3 replications and conducted in the Karaman Province Directorate Nursery. In this study, four cultivars of sorghum sudangrass hybrids (Grazer, El Rey, Grass II, Jumbo) were used as experiment materials. In the research, the grass yields of sorghum sudangrass cultivars were 6483.73 kg/da (Grazer) - 7671.23 kg/da (Jumbo), dry matter yields were 2093.50 kg/da (Grazer) - 2321.00 kg/da (Jumbo), crude protein rates were %4.41 (Grazer) - %5.15 (El Rey) and crude protein yields were 93.53 kg/da (Grazer) - 113.00 kg/da (El Rey) respectively. In the study, although "Jumbo" cultivar came to the fore, all tested sorgum-sudangrass cultivars in the experiment are considered to be grown as second crop under Karaman ecological conditions, because there was no found statistical difference on grass yield and dry matter yield among varieties.

Keywords:

crude protein, silage, Sorghum, dry matter, secondary crop, cultivars, Sorghum sudanense, yields, sorghum silage,

PDF

___

Acar, R., Akbudak, M.A. ve Sade, B. 2001. Sorgum- Sudanotu Melezi (Silaj Amaçlı). Konya Ticaret Borsası Dergisi. Yıl 4. 9: 18-23. Konya.
Acar, R. ve Yıldırım, A. İ. 2001. Farklı Bitki Sıklıklarının Süpürge Darısında Ot Verimi ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 15(27): 128-133. Konya.
Acar, R., Akbudak, M.A. ve Sade, B. 2002. Konya Ekolojik Şartlarında Sorgum- Sudanotu Melezlerinin Verimleri İle Verime Etkileyen Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 16 (29):88-95. Konya.
Avcıoğlu, R. ve İptaş, S. 1994. Tokat Şartlarında Birinci Ürün Olarak Yetiştirilen Sorgum, Sudanotu ve Sorgum-Sudanotu Melezlerinde Biçim Zamanı ve Biçim Sayısının Verim ve Kimyasal Kompozisyona Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Çayır- Mera Yem Bitkileri Bildirileri.Tarla Bitkileri Kongresi 25-29 Nisan. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Basımevi. 48-51. Bornova -İzmir.
Aydın, İ. ve Albayrak, S. 1995. Samsun Ekolojik Şartlarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Bitkilerin Farklı Biçim Zamanlarında Ot ve Ham Protein Verimleri Üzerini Bir Araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 10(3): 71-81. Samsun.
Barnes, R.F., Miller, D.A. ve Nelson C.J. 1995. Forages. An Introduction to Grassland Agriculture. Fifth Ed. Iowa State Üniversity Pres. Ames. Iowa.U.S.A.
Baytekin, H., Tansı, V. ve Sağlamtimur T. 1989. Çukurova Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen İki Sorgum-Sudanotu Melez Çeşitinde Biçim Yüksekliği ve Biçim Sırasının Verim ve Bazı Karakterlere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4 (5): 113-123. Adana.
Baytekin, H. ve Şılbır, Y. 1996. Harran Ovası Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Sudanotu ve Sorgum-Sudanotu Melez Çeşitlerinde Tohumluk Miktarının Ot Verimine Etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 17-19 Haziran. 376-383. Erzurum.
Çakmakçı, S., Gündüz, İ., Çeçen, S., Aydınoğlu, B. ve Tüsüz M.A. 1999. Sorgumun Silajlık Kullanımında Farklı Biçim Devrelerinin Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Tr.Journal of Agriculture And Forestry 23 Ek Sayı 3. 603-611. Tübitak. Ankara.
Dayton, A., 1948. Grass: Green, Grain, Grow.Grass The Yearbook of Agriculture.Graunment Printing Office. Washıngton. U.S.A.
Drawert, F. 1984. Brautechnısche Analysenmethoden. Methodensammlung Der Mitteleuropaischen Brautechnischen Analysenkommissin. Freising-Weihenstephan.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz F. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistiksel Metodlar-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1021 Ders Kitabı No:295. Ankara.
Emeklier, H.Y. 1993. Sıcak İklim Tahılları (Tahıllar II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1296 Yardımcı Ders Kitabı:372. Ankara.
Gül, İ. ve Başbağ, M. 1999. Diyarbakır Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silaj Sorgum, Sorgum-Sudanotu Melezi ve Sudanotu Çeşitlerinde Verim ve Verim Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt III Çayır-Mer’a Yem Bitkileri ve Yemeklik tane Baklagiller. (15-18 Kasım). 306-311. Adana.
Gül, İ. ve Baytekin, H. 1999. Diyarbakır Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silaj Sorgum, Sorgum-Sudanotu Melezi ve Sudanotu Çeşitlerinde Verim ve Verim Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi Cilt III Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller. (15-18 Kasım). 166-171. Adana.
Haşimoğlu, S. ve Aksoy A., 1977. Rasyon Hazırlama Metodları ve Yemleme Prensipleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No :224. Erzurum.
İptaş, S. ve Yılmaz, M. 1995. Silajlık Sorgum ve Sorgum- Sudanotu Melezlerinde Farklı Sıra Aralıklarının Bazı Morfolojik ve Tarımsal Özelliklere Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (1): 203-211.Tokat.
İptaş, S., Yılmaz, M., Öz, A. ve Avcıoğlu, R. 1997 a. Tokat Ekolojik Şartlarında Silajlık Mısır, Sorgum Tür ve Melezlerinden Yararlanma Olanakları. Türkiye Birinci Silaj Kongresi. Hasad Yayıncılık.97-105. İstanbul.
İptaş, S., Yılmaz, M. ve Aktaş, A. 1997 b. Tokat Koşullarında Sorgum-Sudanotu Melezinde EkimNormu ve Azotlu Gübre Uygulamalarının Verim ve Kaliteye Etkisi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Derneği. 22-25 Eylül.477-481. Samsun.
Kaçar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Analizleri. II. Bitki Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 453. Ankara.
Kılıç, A. 1986. Silo Yemi (Öğretim,Öğrenim ve Uygulama Önerileri). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bilgehan Basımevi. İzmir.
Kumuk, T. ve Avcıoğlu R., 1986. Sorgum Yetiştiriciliği ve Hayvan Beslemedeki Yeri ve Önemi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:485.İzmir.
Manga, İ., Acar, Z. ve Erden, İ. 1994. Buğdaygil Yem Bitkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ders Notu No : 6. Samsun.
Morgan, F.B. ve Elzey, H.D. 1964. Silage For Higher Milk Production.Louisiana Agriculture. 3.0-11.U.S.A.
Roozeboom, K. ve Evans, P. 2000. Kansas Summer Annual Forage Performance Tests. Kansas StateUniversity. U.S.A.
Sağlamtimur, T., Tansı, V. ve Baytekin, H., 1998. Yem Bitkileri Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:74. Adana.
Sevimay, C.S., Hakyemez, H.B. ve İpek A.2001. Ankara Sulu Koşullarında Yetiştirilen Silaj Sorgum Çeşitlerinde Farklı Azotlu Gübre Dozlarının Verim ve Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. (17-21 Eylül). 61-66. Tekirdağ.
Skerman, P.J. ve Riveros, F. 1990. Tropical Grasses. FAO Plant Production And Protection SeriesNo:23. 695-697. Rome.
Tansı, V., Ülger, A.C., Sağlamtimur, T., Baytekin, H., Okant, M. ve Kılınç M. 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde I. ve II.Ürün Olarak Yetiştirilen Sorgum Tür ve Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:39. GAP Yayınları No:66. 44.Adana.
Yılmaz, İ. ve Akdeniz, H. 2000. Van Koşullarında Bazı Silaj Sorgum Çeşitlerinde Farklı Ekim Sıklıklarının Verim Üzerine Olan Etkileri. Internatioal Animal Nutrition Congress Bildiriler Kitabı. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü. (4-6 September). 490-495. Isparta.
Yılmaz, İ. 2000. Van Koşullarına Uygun Silajlık Sorgum, Sudanotu ve Sorgum-Sudanotu Melezi Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Internatioal Animal Nutrition Congress Bildiriler Kitabı. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü (4-6 September). 413-418. Isparta.