MEHMED ŞÂKİR EFENDİ’NİN TERCEMÂNÜ'L-MA'NEVÎ FÎTERCEMETİ'L-MESNEVÎ ADLI MANZUM MESNEVÎ TERCÜMESİ

Türk kültür ve edebiyatı açısından önemli bir yere sahip olan Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nindüşünceleri, eserleri ve hayatı hakkında asırlardır binlerce eser kaleme alınmış ve halen de alınmayadevam edilmektedir. Özellikle klasik Türk edebiyatı içerisinde incelenen ve yaklaşık sekiz asırdırMevlâna ile özdeşleşen Mesnevî’si ile ilgili yapılan telif eserler ile tercüme ve şerh faaliyetlerigünümüzde de hâlâ görülmektedir.Bu çalışmada; içerisinde barındırdığı dinî, tasavvufî, ahlakî, edebî ve ilmî bilgiler açısındanyazıldığı günden bu yana anlaşılması ve anlatılması amaçlanan Mesnevî’nin, Nahîfî’den sonratamamının manzum tercümesini yapan ve 1836 yılında vefat eden Mehmed Şâkir Efendi’ninTercemânü'l-Ma'nevî fî-Tercemeti'l-Mesnevî isimli manzum tercümesi incelenmiş, nüshalarıhakkında bilgiler verilmiş ve tercümenin edebiyatımızdaki yeri anlatılmıştır.

POETİC MATHNAWİ TRANSLATİON NAMED TERCEMÂNÜ'LMA'NEVÎ FÎ-TERCEMETİ'L- MATHNAWİ BYMEHMED ŞÂKİR EFENDİ

Thousands of works have been written up and still being written for centuries about the thoughts, works and life of Mevlana Celâleddîn-i Rûmî, which has an important place in terms of Turkish culture and literature. Especially studied in classical Turkish literature and the copyrighted works and translations and annotations about Mathnawi, which has been associated with Mevlana for about eight centuries, are still seen today. In this study Tercemânu'l-Ma'nevî fî-Tercemeti'l-Mathnawi translation which is The vernacular translation of Mehmed Şâkir Efendi, who translated the Mathnawi which is intended to be understood and told since the day it was written in terms of religious, mystical, moral, literary and scientific knowledge, into a complete translation after Nahîfî and died in 1836, are examined, the information about the copies was given and the place of the translator in our literature was explained.

___

  • ALMAZ, Hasan (2007), “Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümünde Bulunan Mevlânâ ve Mevlevîlikle İlgili Eserler”, Mevlânâ Araştırmaları‐ I, Editör: Adnan Karaismailoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • DEMİREL, Şener (2005), Dinle Neyden - Mesnevî’nin İlk 18 Beytinin Türkçe Şerhleri,Ankara: Manas Yayınları.
  • DİKBAŞ TÜYSÜZOĞLU, Fatma (2005), Çuhadar-zâde Şâkir Divânı, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • GÜLEÇ, İsmail (2008), Türk Edebiyatında Mesnevî Tercüme ve Şerhleri, İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • KARADAĞ, Selman (2011), Millî Kütüphane 2860 Numaralı Şiir Mecmuası (İnceleme - Transkripsiyonlu Metin), Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erol ÇÖM).
  • KARADAĞ, Selman (2018), Türk Edebiyatında Manzum Mesnevî Tercümeleri ve Mehmed Şâkir Efendi’nin Mesnevî Tercümesi (İnceleme-Metin), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Erol ÇÖM.
  • KARAİSMAİLOĞLU, Adnan - vd. (2013), Mevlâna Bibliyografyası, Konya: Konya Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
  • MAZIOĞLU, Hasibe (1973), “Mesnevî’nin Türkçe Manzum Çeviri ve Şerhleri”, Bildiriler, Mevlânâ’nın 700. Ölüm Yıldönümü Dolayısıyla Uluslararası Mevlânâ Semineri, (15-17 Aralık), Ankara.
  • Mevlana Bibliyografyası (2007), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (1988), Mesnevî I-VI, (çev. Veled Çelebi İzbudak; ön söz ve gözden geçiren: Abdülbaki Gölpınarlı), İstanbul: Şark İslam Klasikleri, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları.
  • ÖNDER, Mehmet- vd. (1974), Mevlâna Bibliyografyası I-II, Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • ŞAFAK, Yakup (2002), “Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Hz. Mevlânâ ve Eserleri Üzerine Çalışma Yapanlar”, Konya’dan Dünyaya Mevlânâ ve Mevlevîlik, Konya.
  • TEMİZEL, Ali (2009), Mevlâna - Çevresindekiler, Mevlevîlik ve Eserleriyle İlgili Eski Harfli Türkçe Eserler, Konya: SÜ Mevlana Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
  • TOP, Hüseyin (2001), Mevlevî Usûl ve Âdâbı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • YANBAL, Semra (2009), Şâkir Mehmed Efendi Divânı, Metin - İnceleme, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
  • YAZAR, Sadık (2011), Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • ZEYBEK, Ersoy (2015), Mehmed Şâkir’in Bahâristân Şerhi (s. 279-607), İnceleme-Metin, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.