Siyasal Liderlikte Karizma Olgusu: Recep Tayyip Erdoğan Örneğinde Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma

İnsanlar topluluk halinde yaşamalarından ötürü her daim lidere ihtiyaç duymuşlar, lider olarak seçtikleri kişilere de meşru ölçülerde toplumsal düzenin sağlanması noktasında bir otorite ve bu otoriteyi kullanma yetkisi vermişlerdir. Kullanılan farklı otorite türleri liderleri birbirlerinden farklılaştırmış, farklı lider çeşitlerini ortaya çıkarmıştır. Bu doğrultuda çalışmada, bu otorite ve lider çeşitlerinden biri olan karizma konusu siyasal liderlik bağlamında Recep Tayyip Erdoğan örneğinde ele alınmıştır. Liderlik, siyasal liderlik, otorite ve karizma kavramlarına kısaca değinildikten sonra, Erdoğan’ın nasıl bir siyasal lider olduğunu ortaya koymak ve onun sahip olduğuna inanılan özelliklerinin deneklerin sosyo-demografik özellikleri doğrultusunda nasıl bir değişim gösterdiğini saptamak amacıyla bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak Konya seçmeninin Erdoğan’ı daha çok karizmatik bir lider olarak gördüğü, Erdoğan’ın liderlik özelliklerine ilişkin değerlendirmelerde ise sosyo-demografik özelliklerin etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

The social life form of the human being has made the presence of leadership always a necessity and human communities have attributed authority and the power to practice it, onto appearing leaders in order to establish a social order within legitimate limits. Different authority types have created different leaderships. In this study, as one of these authority types, the issue of charisma is studied in the context of political leadership and on the example of Recep Tayyip Erdogan. After reviewing the use of the terms related with leadership, political leadership, authority and charisma in the literature, we conducted a survey with the aim to define the leadership characteristics of Recep Tayip Erdogan, and to find out how these perceived characteristics differ in relation with the social-demographic charactestics of the subjects. As a result, it has been found that the Konya voter was seeing Erdogan more as a charismatic leader, and that social-demographic characteristics were affecting the evaluation of the leadership features.

PDF

___

Akat, İ., Budak, G. & Budak, G. (1999). İşletme Yönetimi. İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.

Aşkun, İ. C. (1971). Karizma ve Atatürk’ün Önderliğindeki Gelişimi. Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, 7(1), 56-69.

Aydemir, Ş. S. (1997). Lider ve Demagog. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Aytürk, N. (1999). Yönetim Sanatı Başarılı Yönetim ve Yöneticilik Teknikleri. Ankara: Yargı Yayınları.

Baki, H. (1996). Şair ve Otorite Şiir ve Yanılsama. Ankara: Suteni Yayıncılık.

Berberoğlu, G. N. (1985). Otorite ve Karizma. Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, III(1), 131-142.

Berberoğlu, G. N. (1997). Siyasi Parti Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları.

Dalay, İ. (2001). Yönetim ve Organizasyon: İlkeler, Teoriler ve Stratejiler. Adapazarı: Sakarya Üniversitesi Yayınları.

Dönmezer, S. (1984). Sosyoloji. Ankara: Savaş Yayınları.

Dubrin, A. J. (2001). Leadership: Research Findings, Practice, and Skills. Boston: Houghton Mifflin Company.

Erçetin, Ş. Ş. (2000). Lider Sarmalında Vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Erdoğan, İ. (1994). İşletmelerde Davranış. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Eren, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Eren, E. (2001). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Ergezer, B. (1992). Liderlik ve Özellikleri. Ankara: Ocak Yayınları.

Ergun, T. (1979). Yönetici Davranışı. Yönetim Psikolojisi, Yönetim Psikolojisi I. Ulusal Sempozyumuna Sunulan Bildiriler- Tartışmalar 7-9 Aralık 1977. Ankara: TODAİE Yayınları, 85-99.

Falco, R. (2000). Charismatic Authority in Early Modern English Tragedy. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.

Foren, R. & Bailey, R. (1969). Authority In Social Casework. London: Pergamon Press.

Friedrich, C. J. (1961). Siyasi Liderlik ve Karizmatik İktidar Meselesi. (Çev. Metin Kıratlı). Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, XVI(2), 127-149.

Gökçe, G & Şahin, A. (2001). Örgütte Liderlik. Gökçe, O. & Atabey, A. (Eds.), Davranış Bilimleri (Ders Notları). Konya: İ.İ.B.F Mezunları Derneği Yayınları, 85-136.

Kanter, R. M. (1996). World-Class Leaders: The Power of Partnering. Hesselbein, F., Goldsmith, M. & Beckhard, R. (Eds.), The Leader of the Future: New Visions, Strategies, and Practices for the Next Era. San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 89-98.

Kılınç, T. (2004). Karizmatik Liderlik: Tanımları ve Olumlu-Olumsuz Yönleri. www.merih.net/m2/lid/karizmatik.htm, 05.04.2004.

Kırel, Ç. (2001). Liderlik Davranış Biçimleri Konusuna Yeni Bir Yaklaşım: Karizmatik Liderlikten Dönüşümsel Liderliğe. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 43-59.

Kışlalı, A. T. (2002). Siyaset Bilimi. Ankara: İmge Kitabevi.

Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon Organizasyonlarda Davranış Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Kongar, E. (1983). Devrim Tarihi ve Toplumbilim Açısından ATATÜRK. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Öz, E. (1996). Otoriterizm ve Siyaset: Türkiye’de Tek-Parti Rejimi ve Siyasal Katılma (1923-1945). Ankara: Yetkin Yayınları.

Özkalp, E. (1993). Sosyolojiye Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları.

Palumbo, D. J. (1974). Örgüt Kuramında Otorite ve Rol Belirlenmesi. (Çev. Doğan Canman). Amme İdaresi Dergisi, 7(1), 128-138.

Peters, R. (1973). Authority Responsibility and Education. London: George Allen & Unwin Ltd.

Piker, W. H. (1997). Siyasi Manipülasyon Sanatı. (Çev. Hakan Yurdakul). İstanbul: Nehir Yayınları.

Presthus, R. V. (1972). Örgütlerde Otorite Sorunu. (Çev. ve Özt. Cemil Cem). Amme İdaresi Dergisi, 5(1), 116-127.

Sarıbay, A. Y. (1998). Siyasal Sosyoloji. İstanbul: Der Yayınları.

Sennet, R. (1992). Otorite. (Çev. Kamil Durand). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Şimşek, M. Ş., Akgemci T. & Çelik A. (1998). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Tolan, B. (1983). Toplum Bilimlerine Giriş: Sosyoloji ve Sosyal Psikoloji. Ankara: Savaş Yayınları.

Weber, M. (1968). Introduction: Charisma and Institution Building: Max Weber anda Modern Sociology. Eisenstadt, S. N. (Eds.), Max Weber: On Charisma and Institution Building.Chicago: The University of Chicago Press, İx-lvi.

Weber, M. (1986). Sosyoloji Yazıları. (İng. Bas. Haz: H. H. Gerth ve C. Wright Milss, Çev. Taha Parla). İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.

Yalçın, A. S. (1999). Personel Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Yıldız, N. (2002). Türkiye’de Siyasetin Yeni Biçimi: Liderler İmajlar Medya. Ankara: Phoenix Yayınevi.