Seçmen Tercihlerinin Belirlenmesine Yönelik Yapılan Kamuoyu Araştırmalarında Güvenirlilik ve Geçerlilik Problemleri: "28 Mart 2004 Yerel Seçimleri Örneği"

Siyasal nitelikli kamuoyu araştırmaları, çağdaş demokratik toplumlarda yönetimle halk arasında bilgi akışını sağlayan, partilere kampanya stratejilerini oluşturmak için gerekli verileri toplamasına yardımcı olan bir siyasal öğe olarak kabul edilmektedir. Kamuoyu araştırmalarının insanların çeşitli konular hakkındaki tutumlarını ve psikolojik durumlarını ortaya çıkarmaları ve özellikle de seçim dönemlerinde seçmen davranışı üzerinde büyük etkiye sahip olmaları sebebiyle araştırmanın her safhasının güvenilirlik ve geçerlilik kriterlerine uygun yürütülmesi çok önemlidir. Bu bağlamda 28 Mart 2004 Yerel Seçimleri öncesinde yapılan kamuoyu araştırmaları ilginç bir örnek oluşturmaktadır. Çünkü söz konusu seçimler, halkın önceki seçimlerde geniş ölçüde takdir toplayan anketlere olan ilgisini azaltmış ve onların güvenilirliğini tartışılır hale getirmiştir. İşte bu çalışmada, 28 Mart Yerel Seçimleri ile ilgili olarak seçim öncesinde yapılan ve çeşitli ulusal gazetelerde yayınlanan kamuoyu araştırmaları, güvenilirlik ve geçerlilik açısından incelenmiş; araştırma sonuçları, kesin sonuçlarla karşılaştırılarak farklar ortaya konulmuştur.

Political public opinion polls are known as a political factor which provides information flow between the administration and the people in contemporary democratic societies and helps the political parties to gather data required to form their campaign strategies. It’s very important to conduct every phase of the poll in accordance to the validity and reliability criteria, because public opinion polls reveal the people’s attitudes and psychological situations about various issues and particularly they have an important influence on voters’ behavior in election periods. In this context, the polls conducted and published before the March 28, 2004 Local Elections constitute an interesting example, because these elections have seriously decreased the people’s confidence to the polls that had been largely appreciated in the last elections and have put their reliability in doubt. In this study the polls that were made before March 28, 2004 Local Elections and published in various national papers have been examined according to their validity and reliability; their results have been compared with the actual election results and differences have been shown.

PDF

___

Altunışık, Remzi, Recai Coşkun, Engin Yıldırım ve Serkan Bayraktaroğlu. (2001) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, Adapazarı: Sakarya Kitabevi.

Anık, Cengiz. (2004) “Anketlerin Cılkı Çıktı”, Zaman Gazetesi, 31.Mart.2004, s. 18.

Armağan, İbrahim. (1983) Yöntembilim II: Bilimsel Araştırma Yöntemleri, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.

Atabek, Necdet. (1996) ”Kamuoyu: Basında Kamuoyu Araştırmaları”, Yeni Türkiye Dergisi Medya Özel Sayısı, Yıl: 2, Sayı:11, Ankara, ss. 864-873.

Atabek, Necdet ve Dağtaş Erdal. (1998) Kamuoyu ve İletişim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayını, No:139.

Baş, Türker. (2003) Anket: Anket Nasıl Hazırlanır? Anket Nasıl Uygulanır? Anket Nasıl Değerlendirilir?, Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Bektaş, Arsev. (1995) “Kitle İletişim Araçlarının ve Kamuoyu Yoklamalarının Seçmen Davranışları Üzerindeki Etkileri Açısından 27 Mart 1994 Yerel Seçimlerinin Tahlili”, Dünü ve Bugünüyle Toplum ve Ekonomi, Sayı: 8, Temmuz, ss. 151-195.

Bektaş, Arsev. (2000) Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi, İstanbul: Bağlam Yayınları.

Bilgin, Vedat. (2004) “Bir Seçim Sonucu Her Zaman Görünenden Daha Derin Anlamlar Taşır”, Türkiye Günlüğü, Sayı: 76, Bahar, ss. 35-41.

Bostancı, M. Naci. (2004) “3 Kasım’dan 28 Mart’a Siyasal Haritadaki Şekillenme Sürüyor”, Türkiye Günlüğü, Sayı: 76, Bahar, ss. 24-30.

Bourdieu, Pierre. (1995) “Kamuoyu Yoktur”, Kamuoyu Kimin Oyu?, içinde, Hülya Tufan (der.), İstanbul: Kesit Yayıncılık, ss. 177-188.

Bourdieu, Pierre. (1997) Toplumbilim Sorunları, Işık Ergüder (çev.), İstanbul: Kesit Yayıncılık.

Broh, C. Anthony. (1980) “Horse-Race Journalism: Reporting the Polls in the 1976 Presidential Election”, Public Opinion Quarterly, Vol. 44, pp. 514-529.

Champagne, Patrick. (1995) “Kamuoyu Yoklamaları, Oy Kullanma ve Demokrasi”, Kamuoyu Kimin Oyu?, içinde, Hülya Tufan (der.), İstanbul: Kesit Yayıncılık, ss. 143-176.

Crespi, Irving. (1980) “Polls as Journalism”, Public Opinion Quarterly, Vol. 44, pp. 462-476.

Cumhuriyet Gazetesi 30 Mart 2004 tarihli nüsha.

Devran, Yusuf. (2003) Siyasal Kampanya Yönetimi: Mesaj, Strateji ve Taktikler, İstanbul: AND Yayınları.

Duverger, Maurice. (2002) Sosyal Bilimlere Giriş, Ünsal Oskay (çev.), Ankara: Bilgi Yayınevi.

Erdem, Tarhan. (2004a) “Seçime Katılma Oranı”, Radikal Gazetesi, 01.Nisan.2004, s. 11.

Erdem, Tarhan. (2004b) “Anketler ve Zararları (!)”, Radikal Gazetesi, 30.Mart.2004, s. 11.

Erdoğan, İrfan. (1998) SPSS Kullanım Örnekleriyle Araştırma Dizaynı ve İstatistik Yöntemleri, Ankara: Emel Matbaası.

Erdoğan, İrfan. (2003) Pozitivist Metodoloji: Bilimsel Araştırma Tasarımı İstatistiksel Yöntemler Analiz ve Yorum, Ankara: Erk Yayınları.

Fenwick, Ian, Frederick Wiseman, John F. Becker ve James R. Heiman. (1982) “Classifying Undecided Voters in Pre-Election Polls”, Public Opinion Quarterly, Vol. 46, pp. 383-391.

Goode, J. Williams ve Hatt, K. Paul. (1964) Sosyal Bilimlerde Araştırma Metotları, Ruşen Keleş (çev.), Ankara: TODAİE Yayınları.

Gökçe, Birsen. (1992) Toplumbilimlerinde Araştırma, Ankara: Savaş Yayınları.

Göksel, Ahmet Bülent ve Yurdakul, Nilay Başok. (2002) Temel Halkla İlişkiler Bilgileri, İzmir: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.

Güz, Nurettin. (1997) “Türk Basınında Kamuoyu Araştırmalarının Yönlendirme Aracı Olarak Kullanılması”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Ankara, s. 45-73.

Harrop, Martin ve Miller, William L. (1987) Elections and Voters: A Comparative Introduction, London: MacMillan Education Ltd.

http//:www.sesar.com.tr, (01.04.2004).

Hürriyet Gazetesi 19 Mart 2004 tarihli nüsha.

İnal, Melek Ayşe. (1993) “Opinion Poll Survey A Critical Appraisal”, İLEF Yıllık’92, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, Sayı: 1, ss. 165-185.

İrvan, Süleyman. (1993) “20 Ekim 1991 Erken Genel Seçimleri ve Milliyet-Konda Kamuoyu Araştırmaları”, İLEF Yıllık’92, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, No:1, Ankara, ss. 207-222.

Kalender, Ahmet. (1999) “Mesaj Stratejilerinin Planlanmasında Siyasal Tutum ve Motivasyon Ölçümlerinin Önemi”, Selçuk İletişim, Cilt: 1, Sayı: 1, ss. 91-98.

Kalender, Ahmet. (2000) Siyasal İletişim: Seçmenler ve İkna Stratejileri, Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.

Karasar, Niyazi. (2002) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti.

Kurtkan, Amiran. (1978) Sosyal İlimler Metodolojisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.

Küçükkurt, Mehmet, Ali Atıf Bir ve Selçuk Yeles. (1988) “29 Kasım 1987 Erken Genel Seçimlerine İlişkin Kamuoyu Araştırmalarının Geçerliliği”, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı:2, Eskişehir, ss. 137-149.

Küçükkurt, Mehmet. (1990) “Kamuoyu Araştırmalarında Güvenilirlik Sorunu”, Kamuoyu Araştırmaları Birinci Uluslararası Sempozyumu, Muharrem Varol (der.), Ankara: Ankara Üniversitesi B.Y.Y.O Yayınları, No: 11, Ekim, s. 141-148

Lake, Celinda ve Harper, Pat Callbek. (2002) Kamuoyu Araştırmaları, Nurettin Güz (çev.), Ankara: Altınküre Yayınları.

Litwin, Mark S. (1995). How To Measure Survey Reliability and Validity, London: Sage Publications.

McCombs, Maxwell E. ve Shaw, Donald L. (1972) “The Agenda- Setting Function Of The Mass Media”, Puclic Opinion Quarterly, Vol. 36, pp. 176-187.

Meray, Seha L. (1954) “Halk Efkarı ve Yoklanması”, A.Ü. S.B.F Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 3, Eylül, ss. 256-303.

Milburn, Michael A. (1998) Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset, Ankara: İmge Kitabevi.

Milliyet Gazetesi 19 Mart 2004 tarihli nüsha.

Mutlu, Erol. (1998) İletişim Sözlüğü, Ankara: Ark Bilim ve Sanat Yayınları.

Neumann, Elisabeth Noelle. (1998) Kamuoyu: Suskunluk Sarmalının Keşfi, Ankara: Dost Kitabevi.

Neuman, W. Lawrence. (2000) Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches, Boston: Allyn and Bacon Publications.

Oktay, Mahmut. (2002) Politikada Halkla İlişkiler, İstanbul: Derin Yayınları.

Onaran, Alim Şerif. (1984) Kamuoyu El Kitabı, İstanbul: Filiz Kitabevi.

Özerkan, Şengül. (1992) “Kamuoyu Araştırmalarının Karar Verme Sürecine Etkisi”, Marmara İletişim Dergisi, Sayı: 1, ss. 61-83.

Özkan, Abdullah. (2004) Siyasal İletişim: Partiler Seçimler Stratejiler…, İstanbul: Nesil Yayınları.

Pulur, Hasan. (2004) “Seçimin Gizli Anketi…”, Milliyet Gazetesi, 1 Nisan 2004, s.3.

Radikal Gazetesi 26 Mart 2004 ve 30 Mart 2004 Tarihli nüshalar.

Sencer, Muzaffer. (1989) Toplum Bilimlerinde Yöntem, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.

Tokgöz, Oya. (1990) “Ulusal Siyasal Kampanyalar”, Kamuoyu Araştırmaları Birinci Uluslararası Sempozyumu, Muharrem Varol (der.), Ankara: Ankara Üniversitesi B.Y.Y.O Yayınları, No: 11, Ekim, ss. 69-73.

Tosun, Gülgün. (1993a) “Siyasal Yaşam ve Kamuoyu Araştırmaları”, Düşünceler Dergisi, Yıl:7, Sayı:6, ss. 131-142.

Tosun, Gülgün. (1993b) “Türkiye’de Siyasal Nitelikli Kamuoyu Araştırmaları ve 20 Ekim 1991 Seçimleri Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 3, ss. 105-124.

Tosun, Tanju. (2004) “28 Mart’ta Seçmen ‘Değişime’ Devam Dedi”, Zaman Gazetesi, 30.Mart.2004, s. 18.

Tufan, Hülya. (1995) Kamuoyu Kimin Oyu?, İstanbul: Kesit Yayıncılık.

Turan, Ali Eşref. (2004) Türkiye’de Seçmen Davranışı: Önceki Kırılmalar ve 2002 Seçimi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Vatan Gazetesi 27 Mart 2004 tarihli nüsha.

Yeni Şafak Gazetesi 25 Mart 2004 tarihli nüsha.

Yumlu, Konca. (1994) Kitle İletişim Kuram ve Araştırmaları, İzmir: Nam Basım Ltd.

(2004) “Anket Şirketleri Günah Çıkardı”, http//:www.habervitrini.com, (01.04.2004).