ORTADOĞU İLE İLGİLİAYRILIKÇI BASIN FAALİYETLERİ HAKKINDA SULTAN II. ABDÜLHAMİT’E SUNULAN BAZI LAYİHALAR

Matbaanın gelişimine bağlıolarak doğan ve gelişen basın-yayın, XIX. Yüzyılda Avrupa’da daha âdil ve özgürlükçü bir toplum oluşturmak için kullanılırken, OsmanlıDevleti’nde ayrılıkçıfikirlerin ateşlendiği bir araç olarak kullanılmıştır. Avrupa destekli artan ayrılıkçıyayın faaliyetleri karşısında büyük sıkıntılar yaşayan OsmanlıHükümeti konu ile ilgili olarak birçok kişiden layihalar hazırlamasınıistemiştir. Bu layihaların bölgede daha önce görev yapmış, bölgeyi iyi tanıyan kişilere hazırlatılmışolması, tespit ve teşhislerin isabetli olmasınısağlamıştır. Layihalardaki tespitlerin başında bölge insanıile OsmanlıHükümeti arasında iletişim sağlayacak ve Arapça yayınlanacak gazete ve dergilerin eksikliği gelmektedir. Ancak bu gazetelerin bizatihi devlet tarafından değil, devletin maddi desteğini almışve hükümetle koordineli çalışabilecek özel yayınlar olarak çıkartılmasıgerektiği ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ortadoğu, Suriye, Mısır, Basın, II. Abdülhamit.

Press was applied as a tool which provoked separatist ideas in Ottoman State, while it emerged and developed based on development of printing house was used to constitute more equitable and liberal society in Europe during XIX century, Ottoman government that had great problems against European-supported separatist press activities wanted many people to prepare letters regarding matter. These letters were prepared through those charged and knew the region very well, and determinations and identifications were provided to be exact. There exist inadequacy of papers and journals at the beginning of determinations of letters that would provide communication between people of region and Ottoman Government and to be published in Arabic language, but it is mentioned that these papers must be printed as special publications that would work in coordination with government and by obtaining financial aid of state, not directly by state

Keywords:

Middle East, Syria, Egypt, Media, Abdulhamid II,

PDF

___

AHMET CEVDET PAŞA: (1991), Tezâkir 21-39, (Yayınlayan: Cavid Baysun), Ankara: TTK, Yay.
ÇADIRCI, Musa: (1992), “II. Abdülhamit’e Sunulan Bir Layiha, “Hey’et-i Teftişiye’nin Geşt-i Güzar Eylemiş Olduğu Mahallerin Ahvaliyle Hey’et-i Mezkûrun Ahvali”, Ankara: OTAM, Sayı: 3, s. 412–485.
HARTMAN, M.: (1997), “Matbuat”, C. 7, İA, MEB Eskişehir: Yay., s. 362– 402.
İNUĞUR, M. Nuri: (2002), Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: Der Yay.
İPŞİRLİ, Mehmet: (1999), “ıslahat”, İstanbul: DVİA, C. 19, s. 170–174.
İSKİT, Server: (1943), Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları, İstanbul: Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları:2, s. 63–138.
KOLOĞLU, Orhan: (2006), Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yay.
KURŞUN, Zekeriya: (1999), “II. Abdülhamit döneminde Batı Basınında İmaj Düzeltme Çabaları: Matbuat-ı Ecnebiye’nin Kurulması ve Faaliyetleri”, İstanbul: Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 1, s. 105-118.
KÜTÜKOĞLU, Mübahat: (2003), “Layiha”, Ankara: TDVİA, C. 27, s.116– 117.
ŞAM, Emine A.: (2003), “İngilizlerin Mısır’a Yerleşmesi ve Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın Raporu”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi Sayı: 147, Aralık, s. 117-123