İbrahim Hakkı Konyalı'nın Çalışmalarında Geçen Mitolojik Efsaneler

Eskiçağlarda birden fazla tanrının varlığına inanıldığı gibi onların yaşamış oldukları doğaüstü olayların ve mitolojik efsanelerin varlığına da inanılmıştır. Bu mitolojik efsaneler, bazen bir bazen de birden fazla antik çağ yazarının eserlerinde yer almıştır. İbrahim Hakkı Konyalı da yapmış olduğu çalışmalarında bu mitolojik efsanelere yer vermiştir. İbrahim Hakkı Konyalı'nın çalışmalarında yer verdiği mitolojik efsaneler Osiris, Cybele-Attis mitosları, Girit Labirenti efsanesi, Perseus efsanesi, Diouskurların doğumu, Roma'nın kuruluş efsanesi, Heracles efsaneleri, Midas efsaneleri ve Gordion düğümü olmuştur. Osiris Mısır toplumunda, Cybele-Attis mitosu ise Anadolu toplumunda, ölümsüzlük ve doğanın canlanması mitosları olarak bilinmektedir. Girit Labirent efsanesi, Minotour'un hapsedildiği labirentten, labirentin mimarı olan Daedalus ve oğlu Ikarus'un kaçışışını anlatır. Perseus efsanesi, terk edilen bir çocuğun olağanüstü hayat hikayesidir. Dioskur'lar Zeus'un bir ölümlü ile ilişkisinden doğan çocuklardır. Roma'nın kuruluş efsanesi, terk edilen ikiz kardeşlerin zor şartlarda hayatta kalması ve kardeşlerden birinin kurduğu kente tek başına hakim olmasıdır. Midas efsanelerinde, Midas'ın açgözlülükle dokunduğu her şeyin altına dönüşmesini dilemesi ve daha sonra bu durumdan kurtulmak istemesidir. Diğer Midas efsanesinde ise Midas'ın büyük kulakları ile ilgilidir. Heracles efsaneleri yarı tanrı olan Heracles'in başardığı olağanüstü işlerdir. Gordion düğümü efsanesi ise Phryg kralı Midas'ın kahinlerinin ortaya attığı bir kehanettir. İbrahim Hakkı Konyalı bu efsanelerden bahsederken efsaneleri ana hatlarıyla ele almıştır. Mısır kültüründeki Osiris mitosu ile Anadolu'da görülen Cybele-Attis mitosları arasında benzerliğin bulunduğunu belirtmiştir. Ayrıca Osiris, Cybele-Attis mitoslarının benzerinin Mezopotamya'da da yer aldığını söylemiştir. Konya Ermenek'te bulunan Meraspolis mağarasını, efsanevi Girit Labirenti ile ilişkilendirmiştir. Konya şehrinin ismi ile Perseus arasında bir bağlantı kurmuştur. Beyşehir'de ve Sidemara lahdinde Dioskurların tasvirlerinin yer aldığını belirtmiştir. Konya'da bulunan bir sikkedeki tasvirlerin Roma'nın kuruluş efsanesi ile ilişkili olduğuna değinmiştir. Akşehir'de Midas Çeşmesi ismi verilen yer hakkında bilgi vermiştir. Benzer şekilde çalışma yerlerinde bulunan bazı arkeolojik eserlerdeki sahneleri mitolojik olayların tasviri olarak yorumlamıştır. Bu makalede, İbrahim Hakkı Konyalı'nın özellikle Konya ve Konya çevresindeki araştırmalarında geçen mitolojik efsaneleri nasıl incelediği konusu ele alınmıştır.

The Mythological Legends In İbrahim Hakkı Konyalı's Works

It was believed in ancient times that both there were gods more than one and supernaturel events they experienced. These mythological stories took part in works of an ancient time writers one or more writers. Ibrahim Hakki Konyali gave place to these myhtological stories in his works. These mythological legends in İsmail Hakkı Konyalı's works were Osiris Cybele-Attis, Cretan Labyrinth, Perseus, Birth of Dioskouri, Rome's Foundation, Heracles, Midas and Gordion Knot legends. Osiris in society of Ancient Egypt and Cybele-Attis myth in society of Ancient Anatolia is known that immortality and refreshing of nature. Cretan Labyrinth legend narrates escape of Daedalos, architecture of labyrinth, and Ikarus, son of Daedalos, from labyrinth which Minotours was jailed. Perseus legend is extraordinary life story of was exposed child. Dioskouris is born sexual relationship between Zeus and mortal woman. Roman foundation myth is narrate twin brother, was exposed, survival in difficult conditions and one of the twin brother is dominate to city. Golden Touch legend is Midas ask for touch everything turn into gold and get rid of ability. Another Midas legend is relation with Midas's ears. Heracles legends is his achievement extraordinary works. Gordion knot legend is soothsayer of Midas, Phrygian King, bandy about oracle. These legends were examined by İbrahim Hakkı Konyalı in his works with essentials. He implied that there is smilarity between Osiris myth in ancient Egyptian culture Cybele-Attis myth in ancient Anatolia. Also he indicated there are examples in Mesopotamia of Cybele-Attis myths. Konyali correlated Meraspolis cave in Ermenek/Konya with legendary Cretan Labyrnth. Also he contacted between Perseus legend and source of Konya city name. He indicated there is Dioskouri descritption on the Sidemara Sarcophogus and Kürtler Tepe in Beyşehir. Konyali contacted the coin which was founded in Konya, with Roman Foundation Myth. Some archeological scene in his field of study, was commented by him as the reflections of mythological events. In this paper it was examined how İbrahim Hakkı Konyalı examined mythological legens especially in his researches in Konya and it's vicinity.

___

Apollodorus, The Library I, In Two Volumes, tra. James George Frazer, London 1921.

Arnobius, The Seven Books of Arnobius Adversus Gentes, tra: Archd Hamilton Bryce - Hugh Campbell, Edinburgh 1871.

Arrianos Flavius, Aleksandrou Anabasis, Eski Yunanca Aslından Çeviren: Furkan Akderin, Alfa Yayınları, 2005.

Bahar, Hasan. Eskiçağ Uygarlıkları, Kömen Yayınevi, Konya 2010.

Baker, Emilie Kip. Stories of Old Greece and Roman, New York, 1913.

Mary Beard-John North, Religions of Rome, I, Cambridge 1996.

Berk, Fatih Mehmet (2011). "Phryglerin Mitolojik Etkisinin Edebiyat ve Sanat Dünyasına Yansımaları",Tarihin Peşinde, sayı: 6, 2011, s. 101-116.

Bulfinch, Thomas. Bulfinch Mitolojileri, Çevirenler: Aysun Babacan-Bora Kamcez-Berk Özcangiller, Pinhan Yayıncılık, 2011.

Gaius Valerius Catullus, The Poems of Gaius Valerius Catullus, tra: Charles Stuttaford, Chiswick Press,1912.

Cumont, Franz. Astrology and Religion Among the Greeks and Romans, American Lectures on the History of Religions, Series of 1911-1912, 1912. (Scanned at sacred-texts.com, March 2005).

Diodorus of Sicily, In Twelve Volumes II, English Translation by: C. H. Oldfather, The Loeb Classical Library, Ed. E. H. Warmington Harward University Press, 1967.

Erhat, Azra. Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, 2012.

Hawkins, J., D. Inscriptions of the Iron Ages, Corpus of Hieroglyphic Luwian, I, 2, 2000.

Julian, Julian the Emperor, çev: C. W. King, Chiswick Press, London 1988.

Ksenophon, Anabasis, Eski Yunancadan Çeviren: Oğuz Yarlıgaş, Kabalcı Yayınevi, 2011.

Konyalı, İbrahim Hakkı. Abideleri ve Kitabeleriyle Karaman Tarihi Ermenek ve Mut Abideleri, Baha Matbaası, İstanbul 1967.

Konyalı, İbrahim Hakkı. Abideleri ve Kitabeleri ile Ereğli Tarihi, Fatih Matbaası, İstanbul 1970.

Konyalı, İbrahim Hakkı. Abideleri ve Kitabeleriyle Beyşehir Tarihi, Neşre Hazırlayan: Prof. Dr. Ahmet Savran, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, Erzurum 1991.

Konyalı, İbrahim Hakkı. Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Burak Matbaası, Ankara 1997.

Larson, Jennifer. Ancient Greek Cults, Routledge 2007.

Livius Titus, The History of Rome, tra: Canon Roberts, J. M. Dent & Sons, Ltd., London, 1905

Morford, Mark P. O-Robert J. Lenardon. Classical Mythology, Oxford University Press, 2003.

Ovid, Fasti, Translated by: James George Frazer, Harward University Press, 1959.

Ovid, Metamorphoses, Translated by: A. S. Kline, University of Vermont, 2000.

Pausanias, Description of Greece, with an English Translation by W. H. S. Jones, M. A., In Six Volumes I, 1918.

Plutarch, "Isis and Osiris", Plutarch Moralia, vol. V, with an English Translation by: Frank Cole Babbitt, Harward University Press, London 2003.

Plutarch, "Romulus", Plutarch's Lives, tr. Bernadotte Perrin, The Loeb Classical Library, 1914.

Plutarch, Bioi Paralelloi (İskender & Caesar), Eski Yunanca Aslından Çeviren: Furkan Akderin, Alfa Yayınları, 2007.

Roman, Luke - Monica Roman. Encyclopedia of Greek and Roman Mythology, New York 2010.

Stafford, Emma. "Herakles Between Gods and Heroes", The Gods of Ancient Greece Identities and Transformations, ed. Jan N. Bremmer and Andrew Erskine, Edinburgh Leventis Studies 5, Edinburgh 2010, 228-244.