AYTÜL AKAL’IN MASALLARIYLA ÇOCUKTA ÇEVRE BİLİNCİ GELİŞTİRME

Çevre tüm canlıların yaşamında önemli bir rol oynamaktadır. Temiz bir çevrede yaşamak bütün insanların ortak isteğidir. Zira çevreden en çok yararlanan insanlar, ama en çok kirleten de yine insanlardır. Son yıllarda özellikle çevre kirliliği üst düzeye çıkmıştır. Çevrenin doğal yapısının ve bileşiminin bozulması, değişmesi sonucunda insanların, canlıların ve cansızların olumsuz yönde etkilemesi çevre kirliliği olarak tanımlanmaktadır ve gerekli önlemler alınmazsa ileride çok kötü sonuçlarla karşılaşacağımız olasıdır. Çevreyi kirletmek, kendi varlığımızıyok etmeye çalışmaktır. Bilinçsizce kullanılan her şey gibi temiz ve sağlıklıtutulmayan çevre bizlere zarar vermektedir. O yüzden dünya üzerinde yaşayan her bireyin çevre konusunda bilinçlenmesi gerekmektedir. Çünkü gelecek nesillere bırakacağımız temiz bir çevre en değerli mirasımız olacaktır. Çevre bilinci henüz daha çocukken kazandırılmasıgereken hem evrensel hem de toplumsal bir değerdir. Bu bilinçle yetişen çocuk ileride çevresini temiz tutma konusunda bilgili, tutarlıve hassas olacaktır. Bu bağlamda Aytül Akal’ın beşserilik masal kitaplarıözellikle çocuklarda erken yaşta çevre bilinci kazandırma konusunda önerilecek eserlerdir. Akal, “çocuk gerçekliği” ve “çocuğa görelik” ilkelerine bağlıkalarak kurguladığımasallarında çocukta çevre bilinci geliştirme konusunda oldukça başarılıdır.

Anahtar Kelimeler:

Çevre kirliliği, çevre bilinci, masal.

The environment plays a vital role in human life. All human beings would like to live in a clean environment. However, they are also the ones who pollute it most. In recent years, environmental pollution has significantly increased. Environmental pollution defined as the deterioration and alteration of the natural texture of the environment, negatively impacts on all living and non-living organisms and would presumably lead to very bad consequences if the necessary precautions are not taken. In fact, polluting the environment means exterminating human existence. Polluted and unhealthy environment is harmful to all human beings. Thus, there is an urgent need to develop people’s environmental awareness. Environmental awareness is a universal and social value which should be developed from the very beginning of childhood. A child with environmental awareness would be knowledgeable about the environment and would display consistent and sensitive behaviours in keeping the environment clean. Aytül Akal’s fivebook tale series could then be recommended in order to help children develop environmental awareness.Akal’s tales, written in comply with the principles “child reality” and “child-centredness”, appear to be significant in the sense that they help children develop environmental awareness

Keywords:

Environmental pollution, environmental awareness, tales,

PDF

___

Akal, A.,(1995), Sabahı Boyayan Çocuk, İstanbul: Uçanbalık Yayınları.
Akal, A., (1996), Geceyi Sevmeyen Çocuk, İstanbul: Uçanbalık Yayınları.
Akal, A., (1997), Masalları Arayan Çocuk, İstanbul: Uçanbalık Yayınları.
Akal, A., (1998a), Canı Sıkılan Çocuk, İstanbul: Uçanbalık Yayınları, Dördüncü Basım.
Akal, A.,(1998b), Kardeş İsteyen Çocuk, İstanbul: Uçanbalık Yayınları, Üçüncü Basım.
Akal, A. U., (1998c), Beni Bırakma Hayat, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Balkan Kıyıcı ve diğerleri., (2005), “İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine Bakışı”, Denizli: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül.
Çevre ve İnsan, (2001), IV. Çevre Şurası, Çevre Bakanlığı Yayın Organı, Sayı: 48.
Dilidüzgün, S., (2003), Çocuk Edebiyatı, (Editör: Zeliha Güneş), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 765.
Fidan, N. ve Erden, M.,(1998), Eğitime Giriş, İstanbul: Alkım Yayınları.
Hamamcı C., Keleş R., (1998)“Çevrebilim”, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Kıbrıs, İ., (200), Yeni Yüzyıl İçin Çocuk Edebiyatı, Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
Kurt, K., (2000), “Bir Çocuk Kitabı Yazarının Düşünce, Kaygı ve Küçük Mutlulukları”, I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, Sorunlar ve Çözüm Yolları, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi – Tömer Dil Eğitim Merkezi Yayınları No: 1, ss.609-630.
Kuzu, T., (2005), “Moderne Märchen von Aytül Akal”, IX. Internationales Germanistensymposium, Eskişehir: ss.321-329, 3-7 Mayıs.
Kuzu, T., (2007), “Aytül Akal’ın Masallarıyla Çocuklara Demokratik Yaşam Eğitimi”, Ankara: II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri) 04-06 Ekim 2006, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Morgil İ., Oskay Ö. ve Göktaş A., (2005), “Global Çevre Bilinci Ölçeğinin Cümlelerinin Tartışılması”, Denizli: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül.
Morgil ve diğerleri., (2005), “Kimya Eğitiminde ‘Çevre, Çevre Sorunları ve Alternatif Çözümler Konusundaki Workshop Çalışmasının Öğrenci Performansına Etkisi”, Denizli: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül.
Şimşekli, Y., (2001), “Bursa’da ‘Uygulamalı Çevre Eğitimi’ Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi”, Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: XIV, Sayı:1.
Talero, G., (2005), Literature Rewiew Environmental Education And Public Awareness. http://www.worldfish.org. (20.05.2005). http://cedgm.gov.tr/cevreatlasi.htm. Türkiye Çevre Atlası, 820.05.2005).
Uzun, Nazlı., (2005), “Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları”, II. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Ankara: M.E.B. Basımevi, 26-28.Mayıs.
Uzun, Naim., (2005), “Ortaöğretim Kurumlarında Çevre Eğitimi ve Öğretmenlerin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri”, Denizli: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül.
Uzun, Naim., (2006), “Altındağ İlçesi’nde Çevre Eğitimi: Yeşil Sınıf Modeli Uygulamaları”, Ankara: Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yayın Organı “Çevre Sayısı”, Yıl: 8, Sayı: 49, Mayıs-Haziran.
Yaşar ve diğerleri.,(2005), “İlköğretimde Öğrencilere Çevre Bilinci Kazandırmada Probleme Dayalı Öğrenme Kapsamında Geliştirilen Örnek Uygulamalar”, Denizli: XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül .
http://www.cedgm.gov.tr/cevreatlasi/cevreegitimi.pdf (09.08.2007).
(http:// www.cevreorman.gov.tr (09.08.2007).
www.istac.com.tr-araştırma-cevreegitim.asp (17.01.2007).
www.gumuscevre.org. (17.01.2007).
www.syriabank.com. (17.01.2007).