11922

Tuzgölü havzasında yeraltı suyunun yok oluşu (Eşmekaya-Sultan Hanı örneği)

Çok geniş bir yüzeysel beslenim alanına (18000 km2) sahip olan Tuz Gölü havzası, Konya kapalı havzasının bir alt havzasıdır. Ülkemizdeki bilinçsiz ve aşırı yeraltısuyu kullanımına iyi bir örnek teşkil edebilecek olan inceleme alanı, Tuz Gölü'nün 10 km güneyinde, Aksaray ilinin 40 km güneybatısında yer almaktadır. Bu alanda bulunan Eşmekaya-Sultanhanı çöküntüsü içinde, günümüzden 15 yıl kadar önce sayısız kaynağa sahip bir göl alanı mevcut iken, hergeçen gün sayıları artan çok sayıdaki sondaj kuyularından yapılan aşırı ve bilinçsiz su çekimleri ile bu alan, bugün yalnızca tabanında bataklık bitkileri olan çorak ve kurak bir arazi haline dönüşmüştür. Her iki havzanın tüm sularının toplanma alanı olan bu havzadaki su düşümleri, havzanın kenarlarında problemin daha da büyük olacağını, bu konuda gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda Konya kapalı havzasının tümünde de benzer sorunlarla karşılaşılacağını göstermektedir. Bu çalışmada inceleme alanındaki yeraltısularımn açılan sondaj kuyularından yararlanılarak, 2000-2006 yılları arasında gözlenen statik su seviyeleri ölçülmüş, seviye düşümlerinin tespitleri yapılarak nedenleri ortaya konulmuştur. Ayrıca yeraltısuyunun akım yönü güneybatıdan kuzeydoğuya doğru olup hidrolik eğim 0,004-0,027 arasındadır, inceleme alanında bulunan jeolojik birimlerin hidrojeolojik özellikleri ile suların fiziko-kimyasal özellikleri de yapılan su analizleri ile ortaya konulmuştur.

Groundwater depletion in the Salt Lake closed basin (Case of Eşmekaya-Sultanhani depression)

Tuz lake basin with wide surface feeding area (18000 km2) is a sub basin of Konya closed basin. The investigated area, which is a good example of unconscious and excessive usage of groundwater, is located about 10 km south of Tuz Lake, and 40 km southwest of the city of Aksaray. While there was a lake area with countless springs in subsidence of Eşmekaya Sultanhani 15 years ago, the area became an arid and dried land including only bog plant at the bottom due to excessive and unconscious water pulling from drilling wells whose numbers are continuously increasing every day. Decrease in water level of the Tuz lake basin, in where water of Konya basin is also collected finally, shows that problem would be serious in margins of the Konya basin, and, if some measures are not taken, similar problems could be come across in whole Konya closed basin.In this study, static water level that observed each year was measured; decrease in water level and their reasons were determined by using drilling wells of the investigated area. Besides, dominant flow direction and dip in the ground water level were determined. Hydrogeological characteristics of the geological units and physic-chemical characteristics of the water in the area were also determined by too many water analyses.

___

BAYARI, S., 2005 ÖZYURT,N., KİLANİ, S., 2005, Konya Kapalı Havzası Yeraltısuyunda Karbon-14 Yaş Dağılımı, Bildiriler Kitabı, 2. Hidrojeolojide İzotop Teknikleri Sempozyumu, 26-30 Eylül 2005, Gümüldür İzmir, DSİ TAKK DairesiYayını, s.147.168

BAYARI, C.S., ÖZYURT N.N. ve KİLANİ, S., 2004, Konya Gölü'nden Konya Çölü'ne : Karbon-14 Yaşları Işığında Konya Kapalı Havzası Yeraltısuyu Rezervinin Geleceği, 1. Yeraltısuları Ulusal Sempozyumu, 23-24 Aralık 2004 Selçuk Üniversitesi - Konya, Bildiriler Kitabı KHZ Genel Müdürlüğü Ankara, s. 19-28

DE MARTONNE, E., 1942. France Physique. Geographie Üniverselle. Tome VI: Armand Colin, Paris, 463 p.

EROL, 0.1969, Tuz Gölü Havzasının Jeolojisi ve Jeomorfolojisi. MTA Rapor No:4220. Ankara.

EROSKAY, O. ve UZ, N.Ö.1981, Yeraltısuyu Kuyu Verilerinin Değerlendirilmesi. İ.Ü., Yayın No: 5. İstanbul.

GÖÇMEZ, G., 1994, Aksaray Sıcak ve Mineralli Su Kaynaklarının Hidrojeoloji İncelemesi., Doktora Tezi., S.Ü. Müh. Mim. Fak. Jeolojoji Böl., Konya.

GÖRÜR, N., 1981, Tuz Gölü Havzasının Stratigrafik Analizi. TJK 35.Bilimsel ve Teknik Kurultayı, İç Anadolu Jeolojisi sempozyumu, s.60-65. Ankara

PİPER.A.M. 1994 A graphic procudure in the geochemical interpretalion of water analiyses. trans. Amer. Geophys. Union, 25,pp. 914-923.

SCHOELLER, H. 1962. Les Eaux Souterraines. Mason et.Cie, Paris

ŞAHİNCİ, A., 1991, Doğal Suların Jeokimyası. Reform Matbaası, İzmir.

ULU, Ü. ve diğ., 1994, Güneybatı İç Anadolu'nun Mesozoyik-Erken Tersiyer stratigrafisi ve yapısal evrimi. TJK Bült., Sayı 9,171-182 s., Ankara.

ULU, Ü. ve diğ., 1994, İç Anadolu güneyindeki Tersiyer-Kuvaterner volkanizması. TJK B., Sayı 9, 33-47 s., Ankara.

ULU, Ü. ve diğ., 1994, Konya-Karapınar-Sultaniye ovası grabeni ve civarının jeolojisi ve tuzlu su seviyelerinin Na2SO4 tuzu açısından değerlendirilmesi. TJK Bült., Sayı 9, 304-320 s., Ankara.

UYGUN, A. ve diğ.,1981, Tuzgölü Havzası Projesi. MTA Der. Rap. No:1200. Ankara.