SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURULMASINDAN ÖNCE ARABULUCULUĞA BAŞVURU ZORUNLULUĞU OLUP OLMADIĞI MESELESİ

Ticari davalar için mevcut olan zorunlu arabuluculuğun, ticari uyuşmazlıklar bakımından sigorta tahkim komisyonuna yapılan başvurularda da geçerli olup olmayacağı hususunda mevzuatta açık bir düzenleme yoktur. Bu konuda Hukuk Uyuşmazlıkları Arabuluculuk Kanunu’ndaki bir hüküm, öğreti ve sigorta hakem kararlarında farklı şekillerde yorumlanmıştır. Bu maddeye göre, özel kanunlarda tahkim ya da diğer bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemine başvurma zorunluluğunun bulunduğu veya tahkim sözleşmesinin mevcut olduğu durumlarda, dava şartı arabuluculuğa dair hükümler uygulanmaz (HUAK m. 18/A (18)). Söz konusu düzenlemeye ilk bakışta, sigorta tahkiminin zorunlu bir tahkim olmaması ve sigorta tahkim komisyonuna başvuru ile taraflar arasında bir tahkim sözleşmesi kurulmaması nedeniyle, ticari uyuşmazlıklar bakımından sigorta tahkim komisyonuna başvurudan önce zorunlu olarak arabuluculuğa başvurulması gerektiği düşünülebilir. Ancak sigorta tahkim komisyonuna başvurudan önce arabuluculuğa başvurunun zorunlu olup olmadığı sorusuna sigorta tahkiminin hukukî niteliği, amacı ve özellik arz eden durumları dikkate alınarak cevap verilmelidir. Bu çerçevede çalışmada, konuya dair öğretide ileri sürülen görüşler, hakem kararları ve Yargıtay kararı incelenerek bir sonuca varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri, Sigorta Tahkimi, Sigorta Tahkim Komisyonu, Arabuluculuk, Zorunlu Arabuluculuk

The Issue of whether It Is Mandatory to Apply to Mediation Before Reaching The Insurance Arbitraition Commission

There is no precise regulation in the legislation as to whether the mandatory mediation in commercial lawsuits will also prevail in applications made to the insurance arbitration commission in commercial disputes. In this regard, a provision in the Law on Mediation in Legal Disputes has been interpreted differently in doctrine and insurance arbitral awards. According to this provision, “in cases where there is an obligation to resort to arbitration or another alternative dispute resolution method in special laws or there is an arbitration agreement, the provisions regarding mediation as a cause of action shall not be applied” (Art. 18/A (18)). At first glance, it can be thought that since insurance arbitration is not a mandatory arbitration and an arbitration agreement is not concluded between the parties by applying to the insurance arbitration commission, it is obligatory to resort to mediation before applying to the insurance arbitration commission in commercial disputes. However, before applying to the insurance arbitration commission, whether the application to mediation is mandatory should be answered by considering the legal nature, purpose, and distinctive features of insurance arbitration. In this context, in this study, a conclusion has been reached by examining the opinions put forward, arbitral awards, and the Supreme Court decision.

Keywords:

Alternative Dispute Resolution Methods, Arbitration in Insurance, Insurance Arbitration Commission, Mediation, Mandatory Mediation,

PDF

___

Atalı, Murat/Erdoğan, Ersin, “A New Model in Legal Dispute Resolution: Mandatory Mediation”, Zeitschrift für Zivilprozess International, 23. Band, 2018, p. 241-255.
Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, 3. Bs., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
Bağatur, Mehmet Çağrı/Öge, Hande, Sorularla Sigorta Tahkim, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
Belgin Güneş, Derya, “Mandatory Mediation in the Light of High Court Decisions in Turkish Law”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2020, C. 11, S. 2, 2020, p. 514-526.
Bruns, Alexander, Langheid/Wandt, Münchener Kommentar zum VVG, 2. Auflage, 2017, sn. 88.
Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol, Medenî Usûl Hukuku, 4. Bs. Ankara, Adalet Yayınevi, 2020.
Çakan, Oya, Sigorta Tahkim Yargılaması ve Tahkime Elverişliliğin Değerlendirilmesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2021.
Dekak, Mehmet Tuğberk, Sigorta Tahkimde Yargılama Usûlü, Ankara, Yetkin Yayınları, 2019.
Dinç, İlhan, Ticarî Davalarda Zorunlu Arabuluculuk, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2021.
Doğrusöz Koşut, Hanife, “Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk Sisteminin Sigorta Hukukundan Kaynaklanan Uyuşmazlıklara Uygulanması ve Sigortacılık Tahkimi ile Karşılaştırması”, Sermaye Şirketleri Hukukunda Güncel Gelişmeler Sempozyumu, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2020, p. 9-47.
Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2019.
Eminoğlu, Cafer/Erdoğan, Ersin, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk, Ankara, Adalet Yayınevi, 2020. Erbaş Açıkel, Aslıhan, "Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku Uyuşmazlıkları Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi", Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Seçkin, Ankara 2019, p. 43-52.
Erdemir, M. Aymelek, Sigorta Hukuku Uyuşmazlıklarında Tahkim, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2017.
Gal, Jens, “The German Insurance Ombudsman System, Alternative Dispute Resolution Systems Regarding Private Insurance”, İstanbul, Sigorta Hukuku Türk Derneği, 2014, p. 9-44.
Karasu, Rauf, “Sigorta Tahkimi İle İlgili Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, TAAD, Yıl: 7, S. 26, Nisan 2016, s. 49-69.
Kılıçoğlu, Ahmet M., Arabuluculuk Sözleşmeleri, Ankara, Turhan Kitabevi, 2020.
Koçyiğit, İlker/Bulur, Alper, Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayını, 2019.
Memiş, Abdullah Berat, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk Usûlü, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2020.
Mendelowitz, Michael, “Resolving Consumer Insurance Complaints in the UK – The Financial Ombudsman Service”, Alternative Dispute Resolution Systems Regarding Private Insurance, İstanbul, Sigorta Hukuku Türk Derneği, 2014, p. 66-75.
Özbek, Mustafa Serdar, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 4. Bs., C. II, Ankara, Yetkin Yayınları, 2016.
Özdamar, Mehmet, “Alman Hukukunda Sigorta Ombudsmanlığı”, BATİDER, C. XXIX, S. 3, 2008, p. 309-327.
Özdamar, Mehmet, “Sigorta Hukukunda Uyuşmazlıkların Çözümünde Tahkim Sistemi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, 2013, Sa. 1-2, p. 831-855.
Özekes, Muhammet, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, 15. Bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
Özmumcu, Seda, Uzak Doğu’da Arabuluculuk Anlayışı ile Türk Hukuk Sisteminde Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, 3. bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2013.
Pekcanıtez, Hakan, “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı’nın Tanıtımı”, MİHBİR Toplantısı VI, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir, 2007, Ankara, TBB Yayınları, p. 247- 264.
Pekcanıtez, Hakan, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. II, 15. bs, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
Pekcanıtez, Hakan/Yeşilırmak, Ali, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. III, 15. Bs., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
Sayın, Bartuğ, Ticari Dava Şartı Olan Arabuluculuk, ADR Serisi C. 1, Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
Seven, Vural, “Mahkemeye-Tahkime Başvurmadan Önce Sigorta Şirketine Başvuru Zorunluluğu”, İzmir Barosu Dergisi, Mayıs 2018, p. 95-129.
Tanrıver, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Arabuluculuk, Ankara, Yetkin Yayınları, 2020 (Arabuluculuk).
Tanrıver, Süha: Medenî Usûl Hukuku, 3. Bs., C. I, Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
Ulaş, Işıl, “Sigortacılıkta Tahkim”, Prof. Dr. Seza Reisoğlu’na Armağan, BATİDER, C. XXIV, S. 2, 2007, p. 239-266.
Ünan, Samim, “Turkish Special Arbitration Scheme for Claims Against Insurers”, Alternative Dispute Resolution Systems Regarding Private Insurance, İstanbul, Sigorta Hukuku Türk Derneği, 2014, p. 111-120.
Yağmur Setenay, “Sigorta Şirketleri Açısından Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk Uygulaması”, Bilkent Üniversitesi Genç Hukukçu Araştırmacılar Sempozyumu, Ankara, 11-12 Ekim 2019, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2020, p. 649-668.
Yardım, Mehmet Ertan, “Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuğa Başvuru”, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, Ed. Ceyda Süral Efeçınar, Mehmet Ertan Yardım, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019, p. 89-110.
Yazıcıoğlu, Emine/Şeker Öğüz, Zehra, Sigorta Hukuku, 4. Bs., İstanbul, Filiz Kitabevi, 2021.
Yeşilova Aras, Ecehan/Yeşilova, Bilgehan, “Sigortacılık Tahkimi – Sigorta Tahkim Usulü ve Ayırdedici Özellikleri (Sigortacılık Kanunu m. 30)”, Yaşar Üniversitesi Hukuk Faküktesi Dergisi, C. 8, 2013, p. 275-379
Yıldırım, Ferhat, “Alman Sigorta Hukukunda Ombudsmanlık”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 155-156, Temmuz Ağustos 2017, p. 77-95.